Maandag 17 oktober gingen honderdduizenden vrouwen in nagenoeg alle Latijns-Amerikaanse landen en vooral in Argentinië de straat op om te demonstreren. Ook in Spanje en Frankrijk sloten vrouwen zich aan bij dit wereldwijde protest dat de geschiedenis in gaat als “Zwarte Maandag”.
Vrouwen legden in de middag hun werk neer om vervolgens de straat op te gaan voor het derde protest in een jaar tijd tegen seksueel en gender-gerelateerd geweld. Wie niet kon meelopen liet op internet foto’s circuleren van zichzelf op haar werkplek, in het zwart en met een bordje ‘Yo PARO, Ni UNA MENOS’ (ik staak, niet een vrouw minder).
Alles begon nadat drugsdealers de zestienjarige Lucia meelokten en vermoordden. Nabestaanden organiseerden een protest, waarbij “Ni Una Menos” zich aansloot. Dat is een spontaan ontstane sociale beweging van voornamelijk vrouwen die onafhankelijk van politieke partijen protesteert tegen het toenemende geweld tegen hen. De statistieken liegen er niet om: sinds 2008 zijn er 2094 mensen alleen in Argentinië op deze wijze omgekomen, in 2015 waren dat 233 mensen.
De beweging heeft momenteel honderdduizenden aanhangers en lijkt te blijven groeien, vooral onder arme vrouwen en de middenklasse. Zij eisen dringend maatregelen tegen het geweld dat explosief is toegenomen na de verkiezingen en zij lijken niet te willen stoppen totdat het oude mannencultuur met zijn wilde machismo verdwijnt.
De Argentijnse vrouw is sterk en geëmancipeerd. Het machismo dat een bepaalde groep mannen tentoonspreidt, getuigt van hun angst. Deze angst reageren zij af op vrouwen, zoals de schrijver Eduardo Galeano ons al lang geleden vertelde. En misschien is het daarom dat de droom van de Argentijnse vrouw niet meer is om “de vrouw achter de sterke man” te zijn maar om zelf het voortouw te nemen: geweldloos en strijdend met woorden.
Op sociale media gaan ontelbare foto’s de ronde van vrouwen die meedoen, evenals steunbetuigingen aan Milagros Salas. Zij is een inheemse vrouw die met subsidies van de vorige regering woon – en leefbuurten aanlegde voor de inheemse bevolking, met zwembad en al. Milagro is gevangen genomen zonder aanklacht en zit nog steeds vast, samen met anderen van haar beweging “Tupac”.
Business
Leiders uit het verzet in Argentinië zijn al langer vrouwen. Dat kunnen heel veel macho’s niet hebben, maar er zit natuurlijk veel meer achter: business.
Op hetzelfde moment dat de vrouwen protesteerden buiten het regeringsgebouw in Buenos Aires, zetten Macri en zijn neoliberale regering net een streep door de pas opgerichte afdeling binnen het ministerie van Justitie: het UFEM, een centrum tegen seksueel geweld. Een provocerender en duidelijker signaal kon de regering van Macri niet geven. Ze trekt zich niks aan van wat er leeft en dat er mensen doodgaan is blijkbaar van minder belang.
Want wat zit achter opheffen van deze afdeling van het OM? Een reorganisatie van het OM terwijl daar nota bene vorig jaar gedaan ook al sprake van was. Destijds waren er juist allerlei nieuwe afdelingen opgericht voor de meest urgente misstanden zoals zoals drugs-gerelateerd en seksueel geweld. Amper een jaar later maakt de regering deze ontwikkelingen ongedaan en forceren zij het aftreden van de vrouwelijke procureur-generaal A. Gils Carbo.
Waarom willen Macri en de zijnen haar weg hebben? Het was onder haar leiding dat het ministerie belangrijke kopstukken van internationale drugshandel opspoorde. Het was ook zij die verschillende zaken leidde tegen magnaten in Argentinië.
Ondertussen is de regering bezig om in rap tempo de macht terug te geven aan zijn oude bazen. Ministers en staatssecretarissen zijn vaak voormalige directeuren van corporaties als Montsanto, Unilever en Chevron. Aan hen gaat de macht terug, aan de internationale corporaties, hun allianties, de banken en de lokale en regionale grootgrondbezitters.
De regering lijkt de opgebouwde verzorgingsstaat in Argentinië tot op de grond te willen afbreken. Elk zorg- en onderwijstaak van de staat wordt gestopt, evenals de subsidies voor basisbehoeften. Er zijn in twee maanden bijna 200.000 mensen ontslagen om te ‘besparen’ terwijl de belasting op export en import is teruggedraaid (vrije markt).
Honger, werkloosheid en dakloosheid zijn weer aan de orde van de dag. Daardoor hebben de autoriteiten repressie nodig om de gecreëerde chaos te controleren. De neoliberale vrije markt fundamentalisten in Argentinië nemen de slachtoffers uit de lagere klassen en politieke opponenten voor lief. Premier en zakenman Macri is nietsontziend.
Democratie
Het Argentijnse volk stemde op 10 december 2015. Macri deed verkiezingsbeloftes die hij na zijn aantreden meteen vergat. Hij ontpopte zich tot een autoritaire, repressieve leider. Het doet denken aan een staatsgreep zoals in Brazilië, gelegitimeerd door de ‘democratie’. Deze staatsgrepen gingen niet via de loop van een geweer maar via het televisiescherm. De kogels waren niet van lood maar van mediamanipulatie.
Dat er chaos is en dat het volk in opstand komt, heeft de regering vast ingecalculeerd. Maar zo’n massale en spontane beweging van vrouwen hebben Macri en zijn volgelingen waarschijnlijk niet verwacht. De nieuwe vrouwenbeweging Ni Una Menos heeft een enorme mobiliserende kracht en invloed op grote delen van de bevolking. Het is nu zaak deze invloed aan te wenden om in het regeringsgebouw te geraken en vervolgens naar het volk buiten te luisteren. Men zal de beweging niet zomaar de macht geven als ze het systeem wil veranderen.
Het Argentijnse volk protesteert en zal zich hopelijk de macht weer toe-eigenen, zoals het ooit eerder deed om zijn toenmalige leider te verdedigen, Juan Perón. Nu hopelijk om zelf de macht te houden. De beweging Ni Una Menos heeft daar de middelen toe. Duizenden mensen op de werkvloer zijn bereid om in actie te komen en de straat op te gaan. Duizenden vrouwen en mannen zijn het zat om speelbal te zijn van het machistisch economisch systemen.
Hopelijk blijven de loden kogels achterwege en krijgen vrouwen de kans om het anders te doen zonder een gewelddadig machtsspel. Misschien geeft deze spontane, partijpolitiek – vrije vrouwenbeweging vervolg aan de “nieuwe democratie” zoals deze ook gaande is in Bolivia en Ecuador.
Ik vrees wel dat neoliberale fundamentalisten zoals Macri alles zullen inzetten om de macht te behouden voor hun meesters: de internationale corporaties en eigenaars van de vrije markt.
Alejandra Sluztky is actief bij HIJOS (Kinderen van slachtoffers van de laatste Argentijnse dictatuur).
Dit artikel verscheen oorspronkelijk op socialisme.nu.
