7 september was in Calais een extreem-rechtse demonstratie tegen migranten. Daar verblijven dertienhonderd van hen, in tentenkampen in de hoop naar Groot-Brittannië te komen. Doordat een duurzame oplossing voor deze mensen uitblijft, kan extreem-rechts zich profileren. Het is een van de vele signalen van een zorgwekkende trend in Frankrijk.
Volgens de Franse premier Manuel Valls staat het extreem-rechtse Front National ‘aan de poorten van de macht’. De laatste peilingen wijzen Marine Le Pen aan als favoriet voor de presidentsverkiezingen in 2017, mocht François Hollande van de Parti Socialiste (PS) haar tegenstander zijn. De populariteit van Hollande is ondertussen lager dan ooit. Valls – ook van de PS – zei in reactie dat de partij “anders moet handelen en anders moet spreken om nog gehoord te worden”. Maar in plaats van naar links, maakte de PS-regering een ruk naar rechts.
Op zijn eerste grote verkiezingsbijeenkomst in 2012 riep Hollande: “Elke natie heeft een ziel. Die van Frankrijk is gelijkheid.” Hij beloofde een einde aan de bezuinigingen en meer belasting op de rijken en voorspelde een daling van de werkloosheid voor het eind van 2013. In plaats daarvan heeft hij de belastingen voor bedrijven verlaagd, voor werkenden verhoogd en de bezuinigingen doorgezet, terwijl de werkloosheid in Frankrijk is gestegen tot bijna drieënhalf miljoen.
Deze neoliberale koers leidde tot enorme verliezen voor de PS bij de lokale verkiezingen in maart en de Europese verkiezingen in mei, terwijl het Front National de grote winnaar werd. Lokaal heeft die partij nu in veel plaatsen een stevige voet aan de grond, en door de grootste Franse partij te worden in het Europese parlement domineert ze daar nu de extreem-rechtse vleugel. Minister Montebourg van Economische Zaken was gefrustreerd over het feit dat Hollande en Valls niet luisterden naar zijn kritiek op de “absurde bezuinigingspolitiek”. 
In augustus leidde deze kleine rebellie tot het ontslag van het hele kabinet, dat vervangen werd door zakenlieden en bankiers. Zo wordt het rechtse beleid geïntensiveerd. Doordat Hollande en zijn partij zich schaamteloos blijven beroepen op socialisme, maar ondertussen het tegenovergestelde in de praktijk brengen, is het vertrouwen in links verdwenen.
Normalisering
Door het succes van het Front National heeft een normalisering van racisme plaatsgevonden. Maar nu de partij daar wat minder op inzet om regeringsfähig te worden is er ruimte ontstaan voor kleinere – vaak openlijk fascistische – partijen.
Ondertussen is radicaal links verdeeld. Het Front de Gauche, waarin de samenwerking is spaak gelopen, heeft daardoor niet kunnen profiteren van de zwakte van de PS-regering. Die zwakte in combinatie met de dreiging van extreem-rechts heeft de Communistische Partij en de Groenen juist ertoe gebracht meer met de PS-regering samen te werken.
De strijd om sociaal-economische thema’s zou gekoppeld moeten worden aan de strijd tegen racisme en homofobie. Deze koppeling maakt de linkse oppositie in het parlement echter niet. De Franse situatie toont de gevolgen.
Dit artikel verscheen oorspronkelijk op socialisme.nu.
