Na de verkiezingen van 26 oktober en de overwinning van Junts pel Si (1), zat de situatie muurvast in Catalonië. De rechtse Catalaans-nationalistische coalitie had nood aan de steun van minstens twee afgevaardigden van de CUP (2) opdat haar leider, Artur Mas, voor de derde keer premier kon worden van de regionale regering. Artur Mas wou dat premierschap niet zonder slag of stoot opgeven, en de CUP was verdeeld over de beslissing ofwel Mas aan zijn post te helpen en zo het proces naar Catalaanse onafhankelijkheid vooruit te laten gaan, of nieuwe verkiezingen af te dwingen met het risico dat zo het proces naar onafhankelijkheid dat op de goede weg was, stop zou vallen. Het is uiteindelijk op de valreep, op de laatste dag van de wettelijk voorziene periode van maximaal drie maanden, die goed gevuld waren met onderhandelingen, bijeenkomsten van antikapitalistische militanten en immobilisme van Artur Mas, dat het tot een akkoord is gekomen. Nieuwe verkiezingen kunnen zo vermeden worden.
De mogelijkheid van een akkoord in het parlement tussen de twee pro-onafhankelijkheidspartijen kwam er toen Artur Mas op 9 januari besliste niet langer zelf voor het premierschap van de autonome regio te gaan, maar zich terugtrok ten voordele van een andere kandidaat van de nationalistische rechterzijde van de lijst Junts pel Si. Het onafhankelijkheidsproces kan zo verder gezet worden, een toestand die nog meer druk zal zetten op de PSOE (de Spaanse socialisten) om een regering van nationale eenheid met de rechtse PP te steunen, om zo de Catalaanse onafhankelijkheidsverklaring te vermijden.
De CUP betaalt een zware prijs voor deze beslissing. De organisatie was afgelopen weken al politiek verdeeld geraakt over de kwestie van het mogelijk steunen van het premierschap van Artur Mas. De algemene ledenvergadering van 27 december, die door meer dan 3000 activisten werd bijgewoond, resulteerde in een stemming waarbij voor- en tegenstanders van het steunen van Mas’ kandidatuur net evenveel stemmen behaalden. Het akkoord dat nu werd getekend houdt ook in dat, in geval het parlement instabiel zou zijn, de CUP nooit in dezelfde zin zal stemmen als de parlementsfracties die tegen het onafhankelijkheidsproces of het recht op zelfbeschikking zijn.
Dit betekent dat, in ruil voor het naar de zijlijn verdwijnen van Artur Mas, de CUP zich engageert om een parlementaire meerderheid te verlenen aan de CDC, de partij die Catalonië afgelopen jaren regeerde, en daarbij een stevig besparingsbeleid, privatiseringen en een grote dosis corruptie, waarin ze niet moest onder moest doen voor de andere Spaanse partijen, niet schuwde. Met een partij ook die de Catalaanse zelfstandigheid ziet als een middel op de winsten van de kleine en middelgrote bourgeoisie van Catalonië veilig te stellen.
De CUP heeft al verklaard met open hand samen te werken voor onafhankelijkheid en met gebalde vuist te strijden tegen de privatiseringen en voor sociale rechtvaardigheid. Maar dit akkoord blijft toch moeilijk te verteren voor een grote meerderheid van de Catalaanse bevolking die links en voor het recht op zelfbeschikking heeft gestemd bij de recentste verkiezingen in de Spaanse Staat, en die van de lijst waaraan Podemos deelnam de eerste politieke kracht van Catalonië heeft gemaakt in het Spaanse parlement.
Noten:
1) Junts pel si, «Samen voor het ja» is de coalitie tussen de CDC (de centrumrechtse partij van Artur Mas), het ERC (Catalaans Republikeins Links, centrumlinks) en onafhankelijke kandidaten uit de civiele maatschappij en de culturele en sportieve wereld.
2) CUP, «Kandidatuur van Volkseenheid» is de lijst van links dat pro-onafhankelijkheid is, met een antikapitalistische oriëntatie. Zij behaalden met 10 afgevaardigden in het regionale parlement hun historisch beste score, en gaven zo een absolute meerderheid in het parlement aan partijen die voor de Catalaanse onafhankelijkheid zijn.
