• FRANÇAIS (LCR)

sap-rood.org

SAP

antikapitalistische lenteschool 2017
  • home
  • Wie zijn wij?
    • SAP
    • Uitgavenfonds Ernest Mandel
  • België
    • politiek
    • syndicaal-sociaal
    • verkiezingen 2014
  • internationaal
    • Afrika
      • Algerije
      • Burkina Faso
      • Egypte
      • Kenia
      • Marokko
      • Soedan
      • Tunesië
    • de Amerika’s
      • Argentinië
      • Bolivië
      • Brazilië
      • Chili
      • Colombia
      • Cuba
      • Ecuador
      • Guatemala
      • Haïti
      • Honduras
      • Mexico
      • Peru
      • Puerto Rico
      • Venezuela
      • Verenigde Staten (VS)
    • Azië
      • Cambodja
      • China
      • Filippijnen
      • Maleisië
      • Pakistan
      • Thailand
      • Vietnam
    • Europa
      • Italië
      • Luxemburg
      • Nederland
      • Noorwegen
      • Oekraïne
      • Portugal
      • Rusland
      • Schotland
      • Slovenië
      • Spaanse Staat
      • Turkije
    • internationale instellingen
    • Midden-Oosten
    • Oceanië
  • themas
    • antifascisme
    • antiracisme
    • cultuur
    • ecologie
    • economie
    • feminisme
    • geschiedenis
    • biografieën
    • jongeren
    • LGBT+
    • migratie
    • strijd en bewegingen
    • Uitgavenfonds Ernest Mandel
  • onze blogs
    • Ida en Evie schrijven
    • blog Flor Vandekerckhove
    • blog Marijke Colle
    • blog Pips Patroons
  • linkse linkjes
  • e-shop

De duisternis van het complot

25 juni, 2015 door Pips Patroons

raf-sap-pipsHet hoeft ons niet te verwonderen dat een denker uit de Verlichting zich bezig heeft gehouden met de duisternis. Ik heb het over Paul-Henri Thiry baron D’Holbach, een aanhanger van een mechanisch materialistische en goddeloze filosofie.

“Als de religie helder was geweest, dan zou ze minder aantrek hebben gehad bij de onwetenden. Zij hebben behoefte aan duisterheid, aan mysteries, aan angstwekkendheid, aan fabels, aan wonderen, aan ongelofelijke dingen die hun hersenen aan de gang moeten houden. Romans, sprookjes, spook- en heksenverhalen hebben heel wat meer charmes voor de platte geesten dan ware verhalen.” (Het gezond verstand geput uit de Natuur, 1772, §12).

Onze baron was niet de eerste die de duisternis van de godsdienst aanklaagde. In de Satyricon beweert de Latijnse auteur Petronius, gestorven in het jaar 65, “De leugens van de priesters ontluisteren, onthullen hoe ze in hun stoutmoedige waanzin mysteries verkondigen die ze zelf niet begrijpen.” D’Holbach heeft deze uitspraak als motto gebruikt.

Indien de grote traditionele godsdiensten aanzienlijk aan invloed hebben ingeboet in de hooggeïndustrialiseerde landen, toch zijn ze nog altijd in zekere mate in de duisternis gedompeld waarover D’Holbach het heeft. De manier waarop de maatschappij functioneert, is helemaal niet duidelijk. Vooral haar economisch systeem is voor het gewone mensenverstand in duisternis gehuld. De economisten spreken over de “onzichtbare hand” als het over de marktmechanismen gaat. New Age heeft succes. Het schijnt dat edelstenen kanker genezen. De film Alien verovert de massa’s. Enz.

De complottentheorie is een product van de duisternis die heerst in de sociale wereld. In een artikel in Le Monde Diplomatique van mei 2015 beschouwt Frédéric Lordon deze “theorie” als een symptoom van onteigening. Hij ontkent niet het bestaan van complotten. Er bestaan “wel overlegde reële acties, maar die de neoliberale doctrine probeert te ontkennen”.

Maar de “theorie” zelf veronderstelt een verklaring van de geschiedenis die in feite niets verklaart. Hij gebruikt hiervoor de term “mono-ideïsme”, een geleerd woord dat wijst op een pathologische concentratie van het verstand op een enkel thema. Maar hoe verklaart men het brede succes van deze “theorie”.

Volgens Lordon is het “complot-denken niet een psychopathologie van een paar verdwaalde geesten, maar een noodzakelijk symptoom van de politieke onteigening en de confiscatie van het openbare debat”. Het gaat niet om een “delirium zonder oorzaak”, maar om een bevolking die “weigert de wapens neer te leggen in haar behoefte om te begrijpen wat er gebeurd, maar daarin systematisch wordt tegengewerkt”. Het politieke vertoog, zoals het doorgegeven wordt door de media, is het “monopolie van de ‘vertegenwoordigers’ en hun experts”.

We leven dus in een geïnformatiseerde wereld waar de informatie alles behalve democratisch is. Lordon citeert Spinoza (bij gebrek aan een Nederlandse tekst vertaal ik uit het Frans): “Het baart geen verwondering dat het plebs de waarheid niet kent en geen oordeel heeft, aangezien de staatszaken buiten zijn medeweten worden behandeld, en dat het zich enkel een oordeel kan vormen uit het weinige dat men voor hem niet verbergen kan. Het uitstellen van een oordeel is een zeldzame deugd. Alles willen behandelen verborgen voor de burgers, en willen dat zij hieruit geen oordeel vellen, is het toppunt van domheid. Indien het plebs zich kon matigen; zijn oordeel weerhouden over wat het niet goed kent, en correct oordelen aan de hand van het weinige waarover het beschikt, dan is het waardiger om te regeren dan om geregeerd te worden (Politiek Traktaat, VII, 27).

De Hollandse denker behoort tot wat Jonathan I. Israel de radicale verlichting heeft genoemd: Radicale Verlichting: hoe radicale Nederlandse denkers het gezicht van onze cultuur voorgoed veranderden, druk 2005, 944 blz., uitgeverij Van Wijnen – Franeker.

Echte democratie eist openbaarheid. Daarom publiceerden de bolsjeviki in 1917 de geheime verdragen tussen de imperialistische staten. Het verborgene onthullen, maakt deel uit van de revolutionaire klassenstrijd.

Print Friendly, PDF & Email

Categorie: blog Pips Patroons

 Facebook Twitter Flickr YouTube E-mail
hallo kameraad
lid-wrden
strijdfonds

zoeken

FeMiNiSmE–YeAh!archief Ernest Mandel IRJ 2017
Anticapitalista

cultuur

Film: Der Junge Karl Marx van Raoul Peck

Door Michael Löwy

De film Der Junge Karl Marx die de grote Haïtiaanse filmmaker Raoul Peck aan de jonge Marx wijdde, is een echt meesterwerk. Het is tevens het werk van een cineast die kant koos: die van de onderdrukten en uitgebuitenen die strijden voor hun emancipatie. Vandaar zijn belangstelling voor een zekere … [Meer lezen ...]

Tags

abortus asiel asielzoekers BBTK-SETCa Bechdel beweging bezuinigingen cinema culture ecologische economie Fellini Feminisme film FN FOD Financiën Gender IIRE indignados K&SR klimaatsverandering klimaattop COP 19 kolonialisme koopkracht overheidsdienst politiek Racisme Soberheid sociaal sociale Sorrentino staking stakingsrecht storm Taubira theorie Ulrike Meinhof vakbeweging vluchtelingen vrouwen werkloosheid
Pips Patroons

Pips Patroons werd geboren in Antwerpen, bracht zijn kindertijd door in Congo en studeerde geschiedenis in Gent en in Leuven. Hij woonde sinds 1995 in Engeland en vervolgens in Frankrijk. In 2016 ging hij terug naar België. Hij is al heel wat jaren actief in radikaal links en werkt vandaag aan een essay over de Vlaamse ideologie.
Viva la IV!

Onze oude website kan je nog steeds hier raadplegen.

kalender artikels

februari 2023
Z M D W D V Z
 1234
567891011
12131415161718
19202122232425
262728  
« okt    

image bank

  • DSC_0141
  • DSC_0140
  • DSC_0139
  • DSC_0137
  • DSC_0138
  • DSC_0136
  • DSC_0135
  • DSC_0132
  • DSC_0133

categorieën

andere hulpmiddelen

  • archieven
  • sitemap
  • folders te downloaden

SAP-LCR