Sommige mythes zijn een lang leven beschoren De mythe van de goede Tsipras als slachtoffer van de wreedaardige trojka is er zo eentje. In de ogen van bepaalde linkse stromingen kan de Griekse eerste minister een plat neoliberaal beleid voeren, een Hollande in Frankrijk waardig, maar toch nog steeds zijn aura van “radicaal links” te zijn, behouden.
De lijst van capitulaties van de leider van Syriza is intussen even lang als de Donau. Op een jaar tijd heeft hij zijn beloftes verraden, een referendum georganiseerd in de hoop het te verliezen, het resultaat van dat referendum in de vuilbak gekeild toen hij het bleek te winnen, met de trojka een memorandum overeengekomen erger dan de voorgaande, zijn partij naar de verdoemenis geholpen om zijn zin te kunnen doen, de commissie voor een audit naar de schuld die door zijn parlement was ingesteld opgedoekt, havens en luchthavens geprivatiseerd, geprobeerd de pil van het besparingsbeleid te verzachten door een “parallel programma” voor te stellen, dat programma een week later in te trekken na wat gefronste wenkbrauwen vanuit Brussel. O ja, hij verklaarde intussen ook nog dat Jeruzalem de historische hoofdstad van Israël is, en knoopte goede banden aan met het regime van dictator Sissi in Egypte.
Het gevaar was anders snel zichtbaar. In februari 2015 engageerde de regering Tsipras zich er toe de volledige schuld terug te betalen. Onmiddellijk hebben wij hierover onze mening gegeven en het kader van onze steun geschetst: “Wij staan vooraan in de solidariteit met het Griekse volk. Wij roepen de sociale bewegingen in gans Europa op om de kans aan te grijpen die geboden wordt om het juk van het financieel kapitaal af te werpen en de Europese Unie dooreen te schudden. Wij zullen alle maatregelen steunen die de Griekse regering neemt in het belang van wie uitgebuit en onderdrukt wordt. Maar wij vervallen niet in een onvoorwaardelijk ophemelen van Syriza: onze politieke solidariteit gaat naar die krachten die zich bewust zijn van de gevaren (van capitulatie) en die de eenheid in de strijd willen opbouwen op basis van een antikapitalistisch programma om met het besparingsbeleid te breken.”
We zijn niet alleen gebleven met zulke stellingname. Jean-Luc Mélenchon brak met Tsipras in augustus 2015. Eric Toussaint, voorzitter van de commissie voor de waarheid over de Griekse schuld, sprak over “capitulatie”. Yanis Varoufakis, ex-minister van financiën, bevestigde dat Tsipras het referendum had uitgeroepen in de hoop het te verliezen. Zoe Konstantopoulou, ex-parlementsvoorzitster klaagde afbraak van de democratie aan. Al deze mensen zijn onderling niet akkoord over hoe een alternatieve politiek er uit kon zien. Wij delen lang niet alle ideeën van een Mélenchon of van een Varoufakis. Maar los van onze meningsverschillen delen wij een opvatting: de rol van de trojka mag niet dienen om Tsipras te vergeven voor zijn verantwoordelijkheid.
Een van degenen die deze absolutie zonder verpinken gaf, was Pierre Laurent. Voor de leider van de PCF, had Tsipras gevochten als een leeuw maar was het gevecht te ongelijk. Hij kon dan ook niet anders dan toegeven. Enkel de Europese Unie draagt schuld. Of beter: haar politiek draag schuld. Immers, voor Pierre Laurent en zijn vrienden van de PGE (Europese Linkse Partij, waarvan vooral KP’s en voormalige KP’s deel uitmaken) zou de EU hervormbaar zijn, in haar kader zou een andere politiek gevoerd worden, en het is deze strijd die binnen de EU, en niet tegen haar, moet gevoerd worden. Samen met Tsipras die bijgevolg ook in de euro moet blijven. Met Tsipras, waarvan de verdienste zou zijn dat hij de neoliberale afbraakpolitiek die de EU voert ten behoeve van de markten heeft ontmaskerd. Met Tsipras, van wie de heroïsche strijd een steunpunt zou zijn voor gans de linkerzijde. Wij zijn integendeel van mening dat Tsipras een vreselijke slag heeft toegebracht aan de ganse linkerzijde, in Griekenland en gans Europa.
Sommigen beschuldigden ons ervan in “essentialisme” te vervallen. We zouden van mening te zijn dat de eurocommunistische wortels van de Griekse eerste minister en zijn omgeving Syriza fataal naar de capitulatie moesten leiden, dat een partij waarvan de leiding zich gevormd had door de lectuur van Nikos Poulantzas eerder dan van Ernest Mandel niet anders kon dan verraden… Dat is helemaal niet het debat. De breuklijn voor ons lag niet in de boeken, maar in de concrete politiek: breuk met het soberheidsbeleid, ja of neen? En rond deze sleutelkwestie kwamen de waarschuwingen niet enkel van mensen die gevormd waren door Mandel maar ook van mensen die hun mosterd bij Poulantzas haalden.
Al in december 2014 verklaarde Stathis Kouvelakis, een leider van de linkerzijde van Syriza: “Er wacht de krachten die vastberaden zijn de sleutelpunten van het programma van breuk met het besparingsbeleid van Syriza te verdedigen een stevige taak. Meer dan ooit zal duidelijk worden dat er geen ruimte is tussen de confrontatie aangaan of toegeven.” Het is in dit gevecht dat wij ons hebben ingeschakeld, niet in de verdediging van een of ander dogma.
Nog maar kortgeleden vergeleken sommigen de capitulatie van Tsipras tegenover de trojka met het akkoord van Brest-Litovsk tussen de jonge sovjet-macht en Duitsland in 1918. Is het dan niet duidelijk dat deze vergelijking misplaatst is? De Griekse regering is vandaag een enthousiaste uitvoerden van het akkoord over het terugzenden van vluchtelingen tussen Ankara en de EU. Het heeft de “hot spots” tot gevangenissen omgevormd, stuurt duizenden mensen terug naar Turkije in totaal misprijzen voor het asielrecht en hoopt in ruil een schuldverlichting los te peuteren. Blijven zeggen dat Tsipras deel uitmaakt van “radicaal links” is even bizar als geloven in de verrijzenis van Christus. En zelfs meer. De evangelisten schreven immers decennia na de dood van Christus, op basis van verhalen die intussen tot mythes waren geëvolueerd. De apostelen van Tsipras daarentegen doen hun werk in real time.
