• FRANÇAIS (LCR)

sap-rood.org

SAP

antikapitalistische lenteschool 2017
  • home
  • Wie zijn wij?
    • SAP
    • Uitgavenfonds Ernest Mandel
  • België
    • politiek
    • syndicaal-sociaal
    • verkiezingen 2014
  • internationaal
    • Afrika
      • Algerije
      • Burkina Faso
      • Egypte
      • Kenia
      • Marokko
      • Soedan
      • Tunesië
    • de Amerika’s
      • Argentinië
      • Bolivië
      • Brazilië
      • Chili
      • Colombia
      • Cuba
      • Ecuador
      • Guatemala
      • Haïti
      • Honduras
      • Mexico
      • Peru
      • Puerto Rico
      • Venezuela
      • Verenigde Staten (VS)
    • Azië
      • Cambodja
      • China
      • Filippijnen
      • Maleisië
      • Pakistan
      • Thailand
      • Vietnam
    • Europa
      • Italië
      • Luxemburg
      • Nederland
      • Noorwegen
      • Oekraïne
      • Portugal
      • Rusland
      • Schotland
      • Slovenië
      • Spaanse Staat
      • Turkije
    • internationale instellingen
    • Midden-Oosten
    • Oceanië
  • themas
    • antifascisme
    • antiracisme
    • cultuur
    • ecologie
    • economie
    • feminisme
    • geschiedenis
    • biografieën
    • jongeren
    • LGBT+
    • migratie
    • strijd en bewegingen
    • Uitgavenfonds Ernest Mandel
  • onze blogs
    • Ida en Evie schrijven
    • blog Flor Vandekerckhove
    • blog Marijke Colle
    • blog Pips Patroons
  • linkse linkjes
  • e-shop

De planeet getitriseerd?!

1 juli, 2015 door Marijke Colle

raf-sap-earthIk heb net met veel aandacht het boek van Christophe Bonneuil et Jean-Baptiste Frezzo gelezen, L’événement Anthropocène, verschenen bij de uitgeverij Seuil. (1)

In dit boek wordt een scherpe kritiek geleverd op de algemene trend bij wetenschappers, chemici, geologen, biologen, ecologen en filosofen enz., die zich zorgen maken over de huidige ecologische crisis maar de oorzaken van deze crisis herleiden tot de “menselijke natuur”, of de “onwetendheid van de massa’s” en die daarna drastische maatregelen voorstellen (onder meer de plannen van planetaire ingenieurs, van de “specialisten” in ecologie) om de crisis op te lossen.

Waar komt dit begrip “Anthropoceen” vandaan? Paul Crutzen, chemicus en Nobelprijs voor zijn studie van de ozonlaag, heeft de term voor het eerste gebruikt tijdens een colloquium in Mexico in 2000. Hij wou hiermee de kenmerken van de huidige periode van de geschiedenis van onze planeet beschrijven als zijnde een nieuwe geologische periode waarin de invloed van de mens voor het eerst een belangrijke geologische kracht is geworden.

Crutzen legt het begin van het Anthropoceen symbolisch in het jaar 1784, jaar waarin James Watt het brevet voor de stoommachine heeft gedeponeerd. Het Anthropoceen is dus het tijdperk van de Mens. Het wordt gekenmerkt door het feit dat “de menselijke invloed op het planetair milieu zo uitgestrekt en intens is dat het kan rivaliseren met bepaalde grote natuurkrachten voor wat betreft hun impact op het systeem Aarde” (2).

Het Anthropoceen volgt op de geologische periode die men het Holoceen noemt. Dat Holoceen begon op het einde van de laatste ijstijd 10.000 jaar geleden, en dat valt ook samen met het begin van de landbouw door de mensen.

En inderdaad, alles verandert vanaf de industriële revolutie in Engeland: de samenstelling van de atmosfeer van de aarde, de belangrijke neergang van de biodiversiteit – men heeft het over het ‘zesde grote uitsterven’ – de klimaatcrisis waarbij voorspeld wordt dat op 12 tot 39% van het oppervlak van de aarde, de levende wezens zullen geconfronteerd worden met voor hen nooit gekende klimaatomstandigheden.

In de meeste geschriften van “Anthropocenologen” heeft men het over de “menselijke soort” als een homogeen geheel ( van de 900 miljoen mensen in 1800 tot de 7 miljard mensen in 2012) dat momenteel anderhalve keer wat de planeet duurzaam kan leveren verbruikt per jaar.

Maar over wie gaat het precies? Dat is een van de kernvragen in dit boek. De meest welstellende vijfhonderd miljoen mensen zijn de belangrijkste consumenten op aarde. De verschillen tussen een gemiddelde Amerikaan of een inwoner van Kenia of Ethiopië ontkennen, betekent de realiteit niet zien. En dus ook niet: de concrete ongelijkheden, de verschillende historische verantwoordelijkheden voor de huidige crisis.

De ecoloog Robert Costanza was de eerste die in een ophefmakend artikel in het tijdschrift Nature (3) de waarde berekend heeft van de jaarlijkse diensten die geleverd worden door de biosfeer en hij kwam tot de som van 33.000 miljard dollar of  twee maal het Bruto Wereld Product. In de logica van dat artikel werd de natuur “het grootste bedrijf op aarde”.

Daarbij mogen we niet vergeten dat de eerste beschrijvingen van de aarde als een “cybernetisch systeem”, een systeem dat steunt op verschillende soorten terugkoppelingskringlopen, steunden op de nieuwe militaire waarnemingen in het kader van de koude oorlog (de eerste satelliet was de Russische Spoetnik in 1958 en 1958 was het eerste “Internationaal Geologisch Jaar”). En ook in 1958 geeft Hannah Arendt een kritiek op deze dominerende technocratische visie op onze planeet. Zij klaagt “het instrumentaliseren van de wereld en van de aarde” aan, “een onbegrensde devaluatie van alles wat gegeven is”. (4)

Het begrip Anthropoceen is wel nuttig om de duidelijke impact van de menselijke maatschappij op de planeet te beschrijven. Maar onze kennis van de recente ontwikkeling op aarde ( vanaf 1784) riskeert erg verarmd te worden wanneer we ons beperken tot de waarnemingen en metingen van de natuurwetenschappen. De opkomst van het Anthropoceen is immers in de eerste plaats een politiek probleem. En de auteurs waarschuwen: “ het officiële verhaal van het Anthropoceen zou wel eens kunnen deel uitmaken van de huidige ideologie van ecologische modernisering, van een groene economie die de diensten geleverd door de natuur internaliseert en opneemt in de markten en in het beleid (p.70)”.

De toekomst van de Aarde en van het geheel van de levende wezens en ecosystemen staat op het spel, de kloof tussen natuur en cultuur bestaat niet meer. Maar hebben we te maken met een tijdelijke crisis van ons “systeem Aarde” dat kan worden opgelost door “duurzame ontwikkeling”, dankzij de ICT, nanotechnologieën of een gedecarboniseerde groene economie? Zullen de eco-systemische diensten die geleverd worden door de biosfeer, de atmosfeer en de hydrosfeer simpele onderdelen worden van de financiële markten?

Kan men de Planeet titriseren (5)?

Ik kom in een volgende bijdrage terug op de beperkingen en gevaren van een dergelijke apolitieke visie van de globale ecologische crisis.

Noten:

1) C. Bonneuil, J.-B. Fressoz, L’Événement Anthropocène – La Terre, l’histoire et nous, Éditions du Seuil , Paris, 2013, ISBN 978.2.02.113500.8

2) Paul J. Crutzen, Geology of Mankind, Nature, vol. 415, 3 janv.2002, p.23.

3) Robert Costanza et. al., “The value of the world’s ecosystem services and natural capital”, Nature, 387,1997, 253-260, p.254.

4) Hannah Arendt, Condition de l’homme moderne, Agora 2005

5) Titriseren is een term uit het financieel jargon en betekent dat men van alles een “titre” of financieel papier kan maken.

Print Friendly, PDF & Email

Categorie: blog Marijke Colle

 Facebook Twitter Flickr YouTube E-mail
hallo kameraad
lid-wrden
strijdfonds

zoeken

FeMiNiSmE–YeAh!archief Ernest Mandel IRJ 2017

NIEUWSBRIEF ABONNEREN

Anticapitalista

cultuur

Film: Der Junge Karl Marx van Raoul Peck

Door Michael Löwy

De film Der Junge Karl Marx die de grote Haïtiaanse filmmaker Raoul Peck aan de jonge Marx wijdde, is een echt meesterwerk. Het is tevens het werk van een cineast die kant koos: die van de onderdrukten en uitgebuitenen die strijden voor hun emancipatie. Vandaar zijn belangstelling voor een zekere … [Meer lezen ...]

Tags

abortus asiel asielzoekers BBTK-SETCa Bechdel beweging bezuinigingen cinema culture ecologische economie Fellini Feminisme film FN FOD Financiën Gender IIRE indignados K&SR klimaatsverandering klimaattop COP 19 kolonialisme koopkracht overheidsdienst politiek Racisme Soberheid sociaal sociale Sorrentino staking stakingsrecht storm Taubira theorie Ulrike Meinhof vakbeweging vluchtelingen vrouwen werkloosheid
Marijke Colle

Marijke Colle studeerde biologie aan de Rijksuniversiteit Gent van 1965 tot 1970. Ze was altijd al geïnteresseerd in de ecologie en natuurbehoud. Tijdens haar studies was zij actief in de bewegingen van radikaal links, de solidariteit met de revolte van Mei '68 in Frankrijk en de campagnes tegen de oorlog in Vietnam. Ze werd in 1971 een van de oprichters van de RAL, de Belgische afdeling van de Vierde Internationale. Ze was ook sinds de vroege jaren '70 actief in de feministische-socialistische beweging en de acties voor vrije anticonceptie en het recht op abortus. Van november 2009 tot november 2013 was ze co-directrice van het IIRE in Amsterdam waar ze bijdroeg aan diverse scholen en seminaries.
Viva la IV!

Onze oude website kan je nog steeds hier raadplegen.

kalender artikels

augustus 2022
Z M D W D V Z
 123456
78910111213
14151617181920
21222324252627
28293031  
« okt    

image bank

  • DSC_0141
  • DSC_0140
  • DSC_0139
  • DSC_0137
  • DSC_0138
  • DSC_0136
  • DSC_0135
  • DSC_0132
  • DSC_0133

categorieën

andere hulpmiddelen

  • archieven
  • sitemap
  • folders te downloaden

SAP-LCR