De opkomst van Jihadistische groepen en hun bloedige terreuraanslagen, de gruwelen in Syrië, de vluchtelingenstroom en de groeiende moslimhaat in Europa, zijn verschijnselen die onderling verbonden zijn en op elkaar inwerken. In Oorlog zonder grenzen probeert Ludo De Brabander die samenhang en de dynamiek daarvan duidelijk te maken.
Hij begint honderd jaar geleden met de opdeling van het Midden Oosten door de koloniale machten Frankrijk en Groot Brittannië met het geheime Sykes – Picot pact en laat zien hoe na het uiteenvallen van het Ottomaanse rijk door de Westerse mogendheden lokale potentaten aan de macht werden gebracht en bevolkingsgroepen tegen elkaar uit werden gespeeld. Hij behandelt het verraad van de Balfour – verklaring, waarin door de Britten de zionisten het perspectief op een joods tehuis in Palestina werd geboden terwijl de Arabieren gepaaid werden met de belofte van zelfbestuur als ‘beloning’ van hun steun aan het verdrijven van de Ottomanen.
Na de tweede wereldoorlog neemt de VS de rol van de verzwakte Europese mogendheden in het Midden Oosten over. Met de toename van de productie van olie en de afhankelijkheid van de Westerse economie daarvan wordt de regio van steeds groter strategisch belang. En het zijn deze Westerse strategische belangen die de bloedige en repressieve geschiedenis van de regio sinds de Wereldoorlog bepalen.
De Brabander behandelt de oprichting van de joodse staat Israël en haar rol voor de Westerse belangen en de steeds verder verslechterende situatie van de Palestijnen; hij gaat in op de Westerse interventie oorlogen, de Arabische lente en de vluchtelingenstroom. Hij behandelt de relatie tussen de interventieoorlogen en de opkomst van het gewelddadige Jihadisme en hoe die de oorlog ook naar het Westen brengen.
De Brabander heeft zich met de brede opzet van dit boek geen geringe opgave gesteld, maar hij is er in geslaagd om in zo’n 250 pagina’s een goed leesbaar en omvattend beeld van de problematiek te geven. Zijn boek bevat, voor zover ik dat kan beoordelen, geen geheel nieuwe feiten of onthullingen of tot nu toe onopgemerkte gezichtspunten. Het is vooral in de samenhang en de historische ontwikkeling die hij schetst dat de kracht van dit boek ligt.
Hij laat zien dat het gewelddadige jihadisme “onder meer het product is van militaire interventies, van wapenhandel, van economische uitbuitingen, van steun aan autoritaire regimes, van oliehonger, ja zelfs van het product van westerse koloniale geschiedenis die maar blijft nazinderen.” Dat is in deze tijd waarin het gewelddadige jihadisme vooral wordt voorgesteld als een gevolg van de islamitische leer en het antwoord daarop steeds meer militaire interventies, meer repressie en meer discriminatie is, een broodnodig geluid.
Oorlog zonder grenzen, EPO, 272 pagina’s, 22,5€. Het boek kan besteld worden via de webshop van Vrede VZW.
Dit artikel verscheen oorspronkelijk op Grenzeloos.
