• FRANÇAIS (LCR)

sap-rood.org

SAP

antikapitalistische lenteschool 2017
  • home
  • Wie zijn wij?
    • SAP
    • Uitgavenfonds Ernest Mandel
  • België
    • politiek
    • syndicaal-sociaal
    • verkiezingen 2014
  • internationaal
    • Afrika
      • Algerije
      • Burkina Faso
      • Egypte
      • Kenia
      • Marokko
      • Soedan
      • Tunesië
    • de Amerika’s
      • Argentinië
      • Bolivië
      • Brazilië
      • Chili
      • Colombia
      • Cuba
      • Ecuador
      • Guatemala
      • Haïti
      • Honduras
      • Mexico
      • Peru
      • Puerto Rico
      • Venezuela
      • Verenigde Staten (VS)
    • Azië
      • Cambodja
      • China
      • Filippijnen
      • Maleisië
      • Pakistan
      • Thailand
      • Vietnam
    • Europa
      • Italië
      • Luxemburg
      • Nederland
      • Noorwegen
      • Oekraïne
      • Portugal
      • Rusland
      • Schotland
      • Slovenië
      • Spaanse Staat
      • Turkije
    • internationale instellingen
    • Midden-Oosten
    • Oceanië
  • themas
    • antifascisme
    • antiracisme
    • cultuur
    • ecologie
    • economie
    • feminisme
    • geschiedenis
    • biografieën
    • jongeren
    • LGBT+
    • migratie
    • strijd en bewegingen
    • Uitgavenfonds Ernest Mandel
  • onze blogs
    • Ida en Evie schrijven
    • blog Flor Vandekerckhove
    • blog Marijke Colle
    • blog Pips Patroons
  • linkse linkjes
  • e-shop

De wrede en diepere aard van de mens?

12 februari, 2015 door Marijke Colle

isis-raf-sapDe wreedheden vanwege de reactionaire en barbaarse djihadisten van de I.S waarmee we vandaag regelmatig worden geconfronteerd, doen me nadenken. Komt de ware en wrede menselijke natuur – die eerder werd onderdrukt door de opvoeding of die onder een vernis van beschaving was verborgen – terug naar boven? Of is het de barbarij van de burgeroorlog in Syrië, en de “onverwachte” gevolgen van de oorspronkelijke bondgenootschap tussen Saoedi-Arabië, de VS en Al Qaïda tegen de bezetting van Afghanistan door de Sovjet-Unie die de uiteindelijke oorzaak zijn van deze barbarij door de djihadisten? (1)

Ik herlas een aantal hoofdstukken van het boek van Charles Darwin, “De afstamming van de mens en selectie in relatie tot sekse”, (2) dat in 1871 werd gepubliceerd, twaalf jaar na zijn “Over het ontstaan van soorten” (3) uit 1859. Ik was op zoek naar de antropologie van Darwin, naar zijn visie op de soort Homo sapiens.

Er is natuurlijk ook biologie nodig om de sociale natuur van de mens te begrijpen. Maar vanuit het standpunt van de mens als actief wezen dat oordeelt over zijn eigen evolutie, is het de sociale evolutie die de biologische natuur van de mens vandaag produceert. Volgens Darwin heeft de natuurlijke selectie (met inbegrip van de uitschakeling van de zwaksten) bij onze voorouders de vermogens tot samenwerking en tot “sympathie” geselecteerd waardoor tegelijkertijd een moreel besef en een rationele kennis van de natuur konden ontstaan. Daardoor is de mens in staat geweest zijn eigen evolutie te beheersen en om te keren. Van eliminatie van de zwaksten tot hulp door middel van kennis en sympathie, om de zwaksten een overlevingskans te bieden. De omkering van die biologische overlevingswetten is de biologische basis voor het succes van de eerste menselijke groepen en voor de ontwikkeling van een nieuwe sociale geschiedenis van de menselijke maatschappij.

Onder de dieren is de mens de soort die het grootste vermogen bezit om haar omgeving om te vormen en aan te passen aan haar behoeften en niet het omgekeerde. Wanneer het klimaat kouder wordt, werden er kledingstukken gemaakt en niet meer een dichtere pels ontwikkeld. De zwaksten worden niet uitgeschakeld, kinderen worden gevaccineerd, iemand met suikerziekte krijgt insuline, mensen met een slecht zicht dragen een bril enz.

Terug naar onze problemen met die djihadisten. Ze vertonen een absolute afwezigheid van “sympathie” (om de term van Darwin te gebruiken, wij hebben het vandaag eerder over “empathie”). Betekent dit een terugval naar een diepere “dierlijke” natuur? Ik denk het niet. Een zogenaamde onderdrukte en wrede menselijke natuur verklaart volgens mij de misdaden en wreedheden van I.S. niet en ook niet al die andere wreedheden  en misdaden uit de geschiedenis van de mensheid (de nazi misdaden, de misdaden begaan in de naam van het socialisme…).

Er bestaat geen gen en geen biologische basis voor moord door onthoofding, er bestaat geen gen dat iemand meer geschikt maakt voor het folteren van medemensen, de genocide van de Tutsis door de Hutus steunde op geen enkele “biologische” basis voor haat die tussen beide groepen. Ik geloof ook niet dat we, zoals Patrick Tort in een onlangs gepubliceerd interview beweert (4), er moeten rekening mee houden dat een oudere dierlijke aard van de mens opnieuw kan tevoorschijn komen (iets was in de biologie “atavisme” wordt genoemd) onder bepaalde omstandigheden.

Ik denk integendeel dat de huidige crises en recente gebeurtenissen een sociale oorsprong hebben en moeten verklaard worden door een analyse van de geschiedenis van sociale onrechtvaardigheid die aan de grondslag ligt van deze verschijnselen.

In de discussie over de begrippen “natuur” en/of “cultuur” moet elke simplistische redenering worden vermeden. Het is dankzij de natuurlijke selectie, een biologisch verschijnsel, dat de sociale “instincten” en het rationele denkvermogen van de mens is toegenomen. Zo is een soort sociale ontstaan van steeds groter wordende menselijke gemeenschappen. De mens moet zowel binnen het kader van de natuur als tegenover de natuur worden gesitueerd. De moraal is zeker een product van de natuurlijke selectiemechanismen dus van de biologische evolutie. We hebben geen metafysische of religieuze concepten nodig om de ontwikkeling van die moraal te begrijpen.

Noten:

1) Het artikel van G. Achcar en Ahmed Shawki is verhelderend:Paris attacks on Charlie Hebdo and a kosher supermarket: What caused the killings? Te vinden op

http://www.europe-solidaire.org/spip.php?article34254

2) Nederlandse vertaling uit 2002 Amsterdam, Nieuwezijds

3) Nederlandse vertaling uit 2000 Amsterdam, Nieuwezijds

4) P. Tort, Sexe, Race & Culture, Paris, Textuel, 2014. ISBN 978-22-84597-494-4

Print Friendly, PDF & Email

Categorie: blog Marijke Colle

 Facebook Twitter Flickr YouTube E-mail
hallo kameraad
lid-wrden
strijdfonds

zoeken

FeMiNiSmE–YeAh!archief Ernest Mandel IRJ 2017
Anticapitalista

cultuur

Film: Der Junge Karl Marx van Raoul Peck

Door Michael Löwy

De film Der Junge Karl Marx die de grote Haïtiaanse filmmaker Raoul Peck aan de jonge Marx wijdde, is een echt meesterwerk. Het is tevens het werk van een cineast die kant koos: die van de onderdrukten en uitgebuitenen die strijden voor hun emancipatie. Vandaar zijn belangstelling voor een zekere … [Meer lezen ...]

Tags

abortus asiel asielzoekers BBTK-SETCa Bechdel beweging bezuinigingen cinema culture ecologische economie Fellini Feminisme film FN FOD Financiën Gender IIRE indignados K&SR klimaatsverandering klimaattop COP 19 kolonialisme koopkracht overheidsdienst politiek Racisme Soberheid sociaal sociale Sorrentino staking stakingsrecht storm Taubira theorie Ulrike Meinhof vakbeweging vluchtelingen vrouwen werkloosheid
Marijke Colle

Marijke Colle studeerde biologie aan de Rijksuniversiteit Gent van 1965 tot 1970. Ze was altijd al geïnteresseerd in de ecologie en natuurbehoud. Tijdens haar studies was zij actief in de bewegingen van radikaal links, de solidariteit met de revolte van Mei '68 in Frankrijk en de campagnes tegen de oorlog in Vietnam. Ze werd in 1971 een van de oprichters van de RAL, de Belgische afdeling van de Vierde Internationale. Ze was ook sinds de vroege jaren '70 actief in de feministische-socialistische beweging en de acties voor vrije anticonceptie en het recht op abortus. Van november 2009 tot november 2013 was ze co-directrice van het IIRE in Amsterdam waar ze bijdroeg aan diverse scholen en seminaries.
Viva la IV!

Onze oude website kan je nog steeds hier raadplegen.

kalender artikels

juli 2025
Z M D W D V Z
 12345
6789101112
13141516171819
20212223242526
2728293031  
« okt    

image bank

  • DSC_0141
  • DSC_0140
  • DSC_0139
  • DSC_0137
  • DSC_0138
  • DSC_0136
  • DSC_0135
  • DSC_0132
  • DSC_0133

categorieën

andere hulpmiddelen

  • archieven
  • sitemap
  • folders te downloaden

SAP-LCR