Een mens vraagt het zich af. Wat moeten we met al die kunstenaars aanvangen? En elk jaar komen er ook nog eens honderden bij: schilders, cineasten, architecten, musici, beeldhouwers, fotografen… Dat zijn niet bepaald knelpuntberoepen. Heeft dit land al die artistieke ijver wel nodig? Hoe gaan die mensen trouwens in hun levensonderhoud voorzien? Geraakt de markt niet oververzadigd? Waar moeten we al die schilderijen ophangen?
En dan stoot je onverwachts op een beeld dat al die middenstandsvragen in één beweging wegveegt. Tabula rasa! Je staat oog in oog met wat onmiskenbaar een meesterwerk is. Dat is het moment waarop je het beseft. En wat je beseft is dit: aan dat meesterwerk zijn er honderden voorafgegaan, zowel meesters als werken, waarbij je dacht al die vragen te mogen stellen. Onterecht, want je weet op dat moment, als bij toverslag, dat al‘t voorgaande onmisbaar geweest is om tot dit ene werk te komen.
Het is Jo Clauwaert die me de foto opstuurde, een beeld dat in de grindbakken (1) van Dok Noord in Gent geschoten werd. We zien de bende van Bart De Wever in zwart & wit het V-teken maken.
De arrogantie van de centrale figuur is even groot als zijn overwinning. Dit is het beeld van de zegevierende Vlaamse burgerij. En op de voorgrond, eveneens centraal, daar waar die burgerij graag de Vlaamse leeuw ziet flapperen, staat een ander leeuwtje. Daar heeft de kunstenaar het alom bekende embleem van Delhaize afgedrukt, maar daaronder staat niet de naam van die warenhuisketen, maar Malhaize, een samentrekking van Delhaize en malaise, een duidelijke verwijzing naar de 2.500 jobs die in die winkels door de concurrentiestrijd verloren gaan. Dat is het landsdeel dat het in het discours van de middenklasse weggemoffeld wordt. Dat is het Vlaanderen van de arbeidersklasse. Het totaalbeeld, de bende bovenaan en het embleem eronder, laat ons dit land zien zoals het is, het Vlaanderen van de tegenstellingen. Voorwaar, voorwaar, kunstenaars die erin slagen op die manier hun land & tijd vast te leggen mogen waarlijk groot genoemd worden.
Ik ben ernaar op zoek gegaan. Die kunstenaars blijken Yvic Fiers (2) en Encq (3) te heten. Zij maken deel uit van het collective narcissique waarin elk zijn eigen talent heeft. Over dit specifieke werk zegt Yvic: “Encq en ik hebben enkele dagen over en weer gemaild rond het idee om iets te doen op Tuupe (het festival in de grindbakken). Dan zijn we begonnen met fotoshoppen, printen en het sjabloon uitsnijden. Het is gemaakt door met een spuitbus witte verf te spuiten over een sjabloon van drie meter op twee, tegen een zwarte achtergrond.”
En over de inhoud zegt hij dit: “Inhoudelijk spreekt het werk voor zich, denk ik. N-VA is uiteraard niet rechtstreeks verantwoordelijk voor wat bij Delhaize gebeurt, maar die partij promoot wel het ondernemerschap als dat van Delhaize, inclusief miljoenenbonussen, saneringen, herstructureringen en het bijhorende jobverlies. Onrechtstreeks draagt de N-VA dus bij tot de malaise die hierdoor gecreëerd wordt.’”
Wellicht kun je dat ook wel van andere partijen zeggen, maar Encq en Yvic pakken terecht de grote winnaars aan.
Wie het werk in ’t echt wil zien, haast zich in Gent naar de omgeving van het Stapelplein, aldaar volg je de bocht richting Muide en ginder in de grindbakken, onder een blauwe kraan, is dit tableau te zien. Gratis, op straat en daardoor aan de markt onttrokken, een cadeau van kunstenaars die dit land zodoende een beetje leefbaarder gemaakt hebben. Aan zo’n kunstenaars heeft deze natie wel degelijk veel behoefte, knelpuntberoep of niet.
Noten:
1) Over het project Grindbakken: http://www.sogent.be/projecten/afgewerkte-projecten/oude-dokken-grindbakken
2) momenteel loopt er, nog tot eind juli, een tentoonstelling van Fiers’ werk in Restobar Charlie, Oudburg 15, 9000 Gent. Werk is ook te zien op zijn website: http://www.yvicfiers.com . Wie Yvic Fiers zelf wil aanschouwen kan dat in een aflevering van Café Corsari: https://www.youtube.com/watch?v=nqXz1QdOe-Y
3) Voor Encq: zie www.encq.be
Dit artikel verscheen oorspronkelijk op De Laatste Vuurtorenwachter .
