Het debat over vluchtelingen in Duitsland neemt steeds grimmiger vormen aan. Racistisch geweld is aan de orde van de dag. In steeds meer steden is de opmars van Pegida-groepen gaande. Het extreemrechtse Alternative für Deutschland brak zopas bij lokale verkiezingen door in drie Duitse deelstaten. Tegelijkertijd is er een brede tegenbeweging die de racisten op straat probeert te stoppen. Freek Blauwhof doet verslag vanuit Berlijn.
Na de aanslagen in Parijs vorig jaar en het seksueel geweld op Oudejaarsnacht in Keulen is de stemming in Duitsland duidelijk grimmiger geworden. Een groot deel van de media heeft vluchtelingen onterecht met de Keulse daders in verband gebracht en dat heeft extreemrechts in de kaart gespeeld. Pegida kan in Dresden nog steeds elke week duizenden mensen op de been brengen.
Regelmatig zijn er ook in andere steden duizenden mensen bij demonstraties van Pegida-groepen of de partij Alternative für Deutschland. Tegelijkertijd gaan verschillende rechtse ‘Burgerinitiatieven’ tegen open asielcentra tekeer en patrouilleren tientallen ‘Bürgerwehr’-groepen straten tegen het ‘gevaar’ dat van vluchtelingen en migranten zou uitgaan.
Voor het eerst sinds de Tweede Wereldoorlog is in Duitsland een partij rechts van de christendemocraten doorgebroken. AfD staat ondertussen op een stevige 10 procent in de landelijke peilingen. Bij de volgende Bondsdagverkiezingen in 2017 kan de AfD de derde partij in het land worden. Aanvankelijk presenteerde deze partij zich vooral als euro-sceptisch alternatief tegen Merkels koers in Europa en in mindere mate tegen homo-emancipatie, feminisme, abortus en immigratie.
De laatste jaren is de AfD steeds verder geradicaliseerd in de richting van het fascisme. Op de laatste landelijke partijconferentie kon de huidige voorzitter Frauke Petry met boodschappen als ‘Wij zijn de Pegida-partij’ het voorzitterschap overnemen van de economisch liberale oud-voorzitter Bernd Lucke.
Ook Pegida radicaliseert. In december trokken Pegida-aanhangers in Dresden en Leipzig in knokploegen door alternatieve wijken om op antifascisten te jagen – precies zoals Pegida-aanvoerder Lutz Bachmann had aangekondigd op manifestaties. Begin februari riep hij zelfs op Facebook op om antifascisten in Dresden aan lantarenpalen op te knopen onder de hashtag #TheHigherTheBetter. Enkele bekende antifascisten uit Dresden noemde hij daarbij met naam.
Volgens cijfers van het Bundeskriminalamt is vorig jaar het aantal delicten tegen vluchtelingencentra met meer dan 500 procent gestegen, van 199 in 2014 naar 1.005 in 2015. In 95 procent van de gevallen gingen de daders vrijuit. Ook het aantal rechts-extreme geweldsdelicten is duidelijk gestegen: van 496 naar 921.
Tegelijkertijd is er ook in grote delen van Duitsland een brede beweging tegen racisme en fascisme aan het ontstaan. Zo gingen enkele honderdduizenden in januari 2015 de straat op om Pegida-demonstraties in tientallen steden in de kiem te smoren. In Augsburg, Arnsberg, Bad Oldesloe, Dortmund en Münster hebben brede coalities van actiegroepen, vakbonden, politieke partijen, migrantenorganisaties en vrijwilligers in vluchtelingencentra bijeenkomsten van de AfD tegengehouden.
Uit zulke acties blijkt dat brede maatschappelijke coalities de racisten en fascisten kunnen stoppen. Daarbij spelen socialisten van Die Linke lokaal vaak een essentiële verbindende rol tussen vluchtelingen- en migrantenorganisaties, vakbonden, linkse actiegroepen en diverse geloofsgemeenschappen.
Dit artikel verscheen oorspronkelijk op http://socialisme.nu.
