Een Chinese onderneming, State Grid International Development Ltd, wil binnendringen in de energiedistributeur Eandis. Maar de Belgische Staatsveiligheid waarschuwt “discreet” voor het gevaar. Gevaar, want deze Chinese overheidsonderneming heeft banden met de Chinese Communistische Partij (CP)! Geel en rood gevaar tezamen. Chinese communisten die profiteren van de privatiseringsdrang van onze overheden… In welke wereld leven onze veiligheidsbewakers, en onze politici? Communistisch China, dat is geschiedenis. Chinese ondernemingen investeren nu meer in het buitenland dan buitenlandse in China. Er komt een boom van Chinese investeringen, overwegend van zeer kapitalistische privébedrijven. Een complot? Het gele gevaar in een nieuwe gedaante?
We hebben het een beetje aan Deng Xiaopings één kind per gezin – beleid te danken dat de oude angst voor binnendringende Chinese horden is verdwenen, zeker nu India op het punt staat volksrijkste land van de wereld te worden. Men serveert nieuwe “horden”, de investeerders, staats- en privé-ondernemingen die het op onze ondernemingen hebben “gemunt”. Van bioscoopzalen tot gasdistributie, van automobielbedrijven tot voetbalploegen. Onze veiligheidsdiensten waken.
Goede wakers
De Staatsveiligheid heeft deze keer het gevaar gezien. Ze ziet dan niet altijd:
Waarschuwde de Staatsveiligheid tegen het gevaar van buitenlandse investeerders die belangrijke economische posities innemen en dan zonder boe of ba, zoals Caterpillar, de deuren sluiten en duizenden mensen op straat zetten?
Waarschuwde de Staatsveiligheid tegen de Indiase staalreus Mittal die deze strategische sector overnam?
Waarschuwde de Staatsveiligheid in 2010 tegen de verkoop van Volvo aan het Chinese bedrijf Geely?
Waarschuwde Staatsveiligheid tegen al het fraude- en misdaadgeld dat van bij ons via Swift naar paradijzen wordt versluisd?
Waarschuwde de Staatsveiligheid tegen buitenlandse inlichtingendiensten, zoals NSA, die hier alles komen afluisteren?
Waarschuwde de Staatsveiligheid tegen buitenlandse mogendheden die hier kernwapens opslaan?
Waarschuwde de Staatsveiligheid tegen maffiosi die zo makkelijk de Belgische nationaliteit verwierven? (In één geval inderdaad: Chodiev, de tweede rijkste Belg).
Waarschuwde de Staatsveiligheid tegen buitenlandse energiebedrijven, bijv. Franse, die hier nucleaire chantage plegen en tot voor kort ook in Eandis zaten?
Waarschuwde de Staatsveiligheid tegen een Turks staatshoofd die hier mensen zwaar onder druk zet en bedreigt.
Waarschuwde de Staatsveiligheid tegen de wapenverkopen aan landen die ervan verdacht worden terroristen op zijn minst te inspireren, zoals Saoedi-Arabië?
We weten het niet, we vermoeden alleen van niet.
In het geval van Eandis, kunnen we uitgaan van 1) oprechte bezorgdheid over onze bedreigde soevereiniteit, of 2) een manoeuvre om de operatie te saboteren – waar niets op tegen is indien ingegeven door afkeer voor het privatiseringsbeleid. Maar daar lijkt het niet op.
Investeringsboom
Hoe dan ook getuigt deze zaak van een bizarre kijk op de komst van Chinees kapitaal in de westerse wereld. Chinese belangstelling voor gedeeltelijke of volledige overname van westerse bedrijven is al jaren bezig – Volvo werd in 2010 aangekocht. De jongste tijd is er echter een grote opstoot en kenners vermoeden dat dit nog slechts het begin is. In 2015 investeerden Chinese ondernemingen ongeveer 35 miljard euro in Europa en Noord-Amerika. Driekwart daarvan gebeurde in vier sectoren: vastgoed, autonijverheid, financiële sector en telecommunicatie.
Nergens hebben de veiligheidsdiensten voor zover bekend alarm geslagen. In 2016 stevent men af op bijna een verdubbeling daarvan. Vóór 2008 was dat nauwelijks iets meer dan nul.
En tegen 2020 zal dat nog meer dan verdubbelen. Er ligt bijvoorbeeld een bod van 38 miljard euro op tafel van ChemChina om de Zwitserse concurrent Syngenta op te kopen. In juni betaalde de groep Internet Tencent bijna 8 miljard euro voor het Finse Supercell Oy dat videospelletjes voor smartphones ontwerpt. Suning, elektronica en huishoudapparaten, betaalde Silvio Berlusconi 270 miljoen euro voor 70% van de aandelen van Inter Milan (voetbal).
Dat komt bovenop Pirelli, autobanden, in 2015 door ChemChina gekocht voor 7,4 miljard euro om zo toegang te hebben tot hoogkwalitatieve brevetten. Op Volvo. Op PSA (Peugeot) dat sinds 2013 voor 14 % in handen is van het Chinese Dongfeng. ClubMed werd Chinees, de Duitse robotfabrikant Kuka, de Hollywoodstudio’s Legendary… In de eerste helft van dit jaar kwam er in 164 grote Europese bedrijven Chinees kapitaal, bijna altijd met beslissingsrecht of volledige overname.
Privé
In totaal investeerden Chinese ondernemingen vorig jaar wereldwijd 130 miljard euro, terwijl er iets meer dan 120 miljard euro buitenlands kapitaal in China werd geplaatst. De investeringen verschuiven stilaan van sector. Jarenlang investeerden Chinese bedrijven, vooral van de overheid, in sectoren die een degelijke bevoorrading in grondstoffen en energie moeten waarborgen, nu investeren ze meer en meer in zeer ontwikkelde industriële bedrijven. Het gaat nu overwegend om privébedrijven: 65 % van alle Chinese investeringen in het buitenland is privékapitaal.
Dat privékapitaal heeft al even goede banden met de Chinese CP als de overheidsbedrijven.
De CP heeft zich al begin deze eeuw opengesteld voor rijke privéondernemers; superrijke kapitalisten zijn zonder enig probleem lid van die CP. Dit is toch die specifieke Chinese weg naar het socialisme? Ondernemer Wang Jianlin, als eigenaar van de groep Wanda de rijkste man van China, koopt wereldwijd bioscoopzalen en belangen in de filmwereld – en 20% van de voetbalploeg Atletico Madrid. Hij laat de omgeving van de partijtop mee profiteren van zijn investeringen; de zus van president Xi Jinping, Qi Qiaoqiao, had tot drie jaar geleden een groot pak aandelen in Wanda. Er is een grote osmose tussen partijtop en rijke zakenlui.
Gevaar
Waar zit hier het gevaar? Zijn Chinese investeringen riskanter dan die van Russische oligarchen in de energiesectoren en voetbalploegen? Of die van Qatar in idem? Of die van Saoedi-Arabië in de industrie? Zijn Chinese investeringen bedreigend als het om strategische belangen gaat? Waarom dringen de voogden van Griekenland er dan op aan de haven van Pireus aan Chinese investeerders te verkopen? En had men enige schroom om zelf te gaan investeren in China’s strategische sectoren, zoals telecommunicatie?
Het gevaar van Chinees kapitaal is het gevaar inherent aan elke kapitalistische onderneming: ze is in de eerste plaats geïnteresseerd in winst. Een Chinese kapitalist maakt dezelfde redenering als een westerse: er moet winst zijn. Hij/zij zal evengoed als een ander een bedrijf als Caterpillar sluiten als dat nodig is voor optimale winst. Alleen zegt men van Chinese zakenlui dat ze meer dan westerse op lange termijn denken en daarom vaak voorzichtiger zijn. Chinese investeringen maken geen deel uit van een communistisch complot, ook die “communisten” hebben één grote bekommernis: investeren om rijk(er) te worden – zonder zich te bekommeren om het lot van de arbeiders. Een Chinese ondernemer, overheid of privé, zal er alles aan doen om communisten buiten zijn bedrijf te houden.
Dit artikel verscheen oorspronkelijk op Uitpers.
