De kritiek op de ecologische voetafdruk is even oud als het begrip zelf. Ze is vooral pertinent en niet onweerlegbaar. Want precies door de berekeningswijze ervan is de boodschap die door de afdruk wordt verspreid de volgende: als we in het Noorden minder gaan verbruiken en in het Zuiden minder kinderen maakt, zal een enkele planeet volstaan. Men concentreert zich op individueel gedrag, los van alle sociale factoren.
Maar als men weet dat de demografische transitie veel te traag verloopt om een antwoord te zijn op de ecologische hoogdringendheid en dat het bosoppervlak nodig voor de absorptie van de CO2 uitgestoten door de verbranding van fossiele brandstoffen twee derden van de ecologische voetafdruk vertegenwoordigt (80 % in de “ontwikkelde” landen), dan ziet men pas hoe scheefgetrokken die berekening wel is.
In de tijdspanne die ons nog rest zijn veranderingen in ons gedrag niet voldoende om het gebruik van olie, steenkool en aardgas uit te schakelen: voor de energietransitie zijn er structurele maatregelen nodig, dus politieke beslissingen. Wie zal de koolstof – zeepbel betalen ( minstens 80% van de gekende reserves aan fossiele brandstof mogen nooit uitgebaat worden) en wie zal er betalen voor de ontmanteling voor hun afschrijving, van die fossiele brandstoffen? De multinationals uit de energiesector, hun aandeelhouders, de banken die hun investeringen financieren? Of de 99%? Met het concept van voetafdruk worden deze vragen ontweken en men kan zich zelfs afvragen of het niet een bewuste politiek van de media is om hier geen rekening mee te houden.
Eén keer per jaar spreekt men in het nieuws over “overshoot day” maar zou men niet eerder elke dag moeten herhalen dat de uitstoot van broeikasgassen onverminderd blijft stijgen? De keuze is vlug gemaakt. “Overshoot day” wordt zo een beetje de Valentijnsdag van de milieu – activisten: 24 uur in het teken van de liefde stellen terwijl ondertussen de onverschilligheid en de vernieling blijven overheersen in de wereld.
(Dank aan Thibault voor het ideetje van de titel)
