Je hoeft geen modepopje te zijn om Stitched Up: The Anti-Capitalist Book of Fashion interessant te vinden: het geeft een ontnucherend beeld van de wereldwijde kleding- en modeindustrie. Duidelijk geschreven door een activiste, Tansy E. Hoskins, geeft dit boek tal van antikapitalistische argumenten.
‘Wat gebeurt er als de door ons ontvangen ideeën, cultuur en informatie gedomineerd worden door enkele bedrijven?’ vraagt Hoskins zich af in het boek. Blijkbaar krijg je dan een maatschappij waar mensen hun geluk zoeken in het materiële, en het menselijke waar mogelijk proberen te vergeten. Seksisme en racisme worden als natuurlijk aangeprezen.
Hoskins laat zien dat dit precies is waardoor de modewereld voor de elite zo waardevol is. Het geeft ze een middel om de door hen gewenste moraal op te dringen en de arbeidersklasse in een keurslijf te houden. En door een sterke sociale cohesie op dit gebied is het niemand kwalijk te nemen dat ook zij willen voldoen aan het modebeeld.
Een flink deel van de wereldindustrie is afhankelijk van het maken, transporteren en verkopen van kleding. Deze wordt gedomineerd door enkele grote bedrijven. Hoskins laat zien hoe de modewereld een belangrijke pilaar is die het kapitalisme staande houdt. Zoals Marx gezegd heeft: ‘De wereldhandel draait bijna alleen om behoeften, niet van de individuele consumptie, maar van de productie.’ Dat is nergens duidelijker dan in een willekeurig winkelcentrum.
Ook geeft Hoskins duidelijke voorbeelden van de bizarre arbeidsomstandigheden die fabrieksarbeiders moeten ondergaan om net aan te kunnen overleven. In werkkamers in Bangkok bijvoorbeeld, zitten rijen kinderen op de grond. Zij naaien kralen aan luxe sjaals omdat hun vingers er ideaal klein voor zijn. En dan hebben we het nog niet over verschillende branden in volgestouwde textielfabrieken in Bangladesh, waarbij sinds 2006 al 500 arbeiders omgekomen zijn.
Hoskins bespreekt mode onder andere met betrekking tot de media, racisme en gewicht, gevolgd door mode en reformisme waarin ze de moeilijkheden uitlegt als je je tegen mode wil verzetten. Mode is vooral zo elastisch, dat het op ogenschijnlijk onmogelijke manieren geld weet te verdienen aan elke poging tot verzet. Hoewel we nog een lange strijd hebben te gaan, schetst ze een mogelijke modewereld in een socialistische maatschappij. Die zou niet gebaseerd zijn op ideeën van een machtige elite en uitbuiting van mens en natuur, maar een wereld vol persoonlijke, kunstzinnige expressie.
Dit boek zorgt ervoor dat je anders gaat kijken naar de inhoud van je kledingkast, en op een andere manier door de stad fietst langs diezelfde grote winkelketens die elke stad hetzelfde uiterlijk geven. Het slaat een brug tussen activisten en mensen om hen heen, omdat mode voor iedereen dichtbij komt. Voor de zakenman in het strakke pak, het buurmeisje dat zichzelf heeft ‘bekeerd’ tot Gothic en de activist met het Anticapitalista-shirt. We moeten mode als zodanig dan ook niet zien als iets puur slechts, het is een weerspiegeling van de maatschappij waarin we leven.
Tansy E. Hoskins
Stitched Up: The Anti-Capitalist Book of Fashion
Pluto Press / 254 pagina’s / €23,50
Dit artikel verscheen eerder op socialisme.nu
