سثذ
Vier jaar na de val van Mubarak lijkt de Egyptische revolutie mislukt. Het leger is met de persoon van Abdel Fattah al-Sisi opnieuw aan de macht. Max van Lingen sprak met Taher Mokhtar, lid van de Revolutionaire Socialisten, over de perspectieven voor revolutionairen in Egypte.
Hoe stabiel is de situatie in Egypte op het moment?
Egypte is veel minder stabiel dan het lijkt. De contrarevolutie is op dit moment aan de macht, maar de revolutionaire beweging is niet verdwenen. Aan de ene kant zijn er rechtszaken tegen revolutionairen, aan de andere kant zijn er demonstraties en stakingen. De meeste demonstraties worden georganiseerd door de Moslimbroederschap. Zij richten zich voornamelijk tegen de staatsgreep. De stakingen worden georganiseerd door vakbonden. Deze zijn vooral gericht op sociale eisen. Op het moment zijn er onder andere stakingen van artsen en journalisten. Eind vorig jaar was er nog een grote landelijke staking van artsen en tandartsen, die maar liefst 53 dagen duurde. De beweging bestaat dus eigenlijk uit twee delen.
Hoe staat de Moslimbroederschap ervoor?
De repressie heeft hen sterker gemaakt. Veel mensen waren tegen hen toen ze aan de macht waren, maar ze sympathiseren nu met ze. Ze hebben leden verloren doordat deze zijn opgepakt. Maar tegelijkertijd is er veel nieuwe aanwas en groeit de sympathie.
Welke rol spelen de Revolutionaire Socialisten?
Wij zijn actief in het Revolutionair Front. Dat is een eenheidsfront dat naast ons bestaat uit de 6-Aprilbeweging en de Sterk Egypte-partij. Het Revolutionair Front is een burgerbeweging die zich verzet tegen de staatsgreep van Al-Sisi. Naast de drie organisaties zijn er ook veel individuen actief binnen deze beweging. Een van de oprichters is bijvoorbeeld de onafhankelijke politieke activist Alaa Abd el-Fattah, die in Egypte erg bekend is.
De Sterk Egypte-partij is een afsplitsing van de Moslimbroederschap. Kun je daar wat meer over vertellen?
De Moslimbroederschap begon na de val van Mubarak samen te werken met contrarevolutionaire krachten. Er werden bijvoorbeeld afspraken gemaakt met het hoofd van de geheime dienst en vice-president onder Mubarak. Dit leidde tot het vertrek van Abdel Moneim Aboul Fotouh, een vooraanstaand lid van de Moslimbroederschap, die al sinds de jaren zeventig lid was. De Sterk Egypte-partij is door hem opgericht. Zij vinden dat de Moslimbroederschap de revolutie heeft verraden.
Hoe staat de rest van links in Egypte er voor?
Bij de presidentsverkiezingen van 2012 wist Hamdeen Sabbahi 21,5 procent van de stemmen te behalen. Hij werd hiermee derde, na de kandidaten van de Moslimbroederschap en van het leger. In 2014 werd hij opnieuw derde, maar ditmaal deden er slechts twee kandidaten mee. Er waren meer ongeldige stemmen uitgebracht dan stemmen op Sabbahi. Dit komt doordat hij steeds verder is opgeschoven richting het regime. Inmiddels staat hij volledig achter Al-Sisi. Zijn opstelling is een schande voor een linkse politicus, maar hij is helaas niet de enige.
Waarom steunen linkse politici Al-Sisi?
Nasseristen, zoals Sabbahi, hopen dat een nationale leider uit het leger zal lijken op Nasser. Onder linkse partijen leven ook veel stalinistische en islamofobe ideeën. Ze denken: ‘Als we samen met de staat de strijd tegen de islamisten hebben gewonnen, kunnen we onze revolutie tegen de staat beginnen’. De steun van Sabbahi en andere linkse politici voor Al-Sisi heeft veel schade toegebracht aan links als geheel. Overigens kunnen we met het Revolutionair Front wel goed samenwerken met de achterban van deze partijen. Zij zijn vaak wel tegen Al-Sisi, terwijl de leiders van hun partijen dat niet zijn.
Voor de Egyptische revolutie waren jullie een ondergrondse organisatie. Nu werken jullie bovengronds, terwijl de contrarevolutie om zich heen grijpt. Hoe gaan jullie daarmee om?
Het regime kent nu veel van onze kameraden. Het afgelopen jaar zijn veel kameraden opgepakt en opgesloten. Elke demonstratie en elke staking is gevaarlijk. Wij proberen het Revolutionair Front te verbreden. Alleen een krachtig front dat de staat kan weerstaan is in staat revolutionairen bescherming te bieden. Daarnaast doen we veel aan scholing. We scholen nieuwe leden in revolutionaire ideeën en in de geschiedenis van de revolutie. Naast goede beveiliging bij onze bijeenkomsten proberen we mensen te bereiken en duidelijk te maken wat onze ideeën zijn. Zodat ze weten dat wat het regime over ons zegt niet klopt.
Richt de staat zich specifiek tegen jullie organisatie?
Ja, ik herinner me een optreden van Al-Sisi in de media, waarin hij zei dat er een organisatie is die de staat wil vernietigen. Volgens hem begrepen we niet wat het belang van de staat was. Bekende leden van ons zijn het doelwit van lastercampagnes vanuit het regime. Ze pakken ook leden van ons op. Mahienour al-Masry heeft bijvoorbeeld maanden in de gevangenis gezeten. De verslechterende economische situatie was een van de oorzaken voor de revolutie die Mubarak ten val bracht.
Is Al-Sisi niet bang dat hij met dit beleid een nieuwe revolutie over zich afroept?
Het regime is in zee gegaan met het Internationaal Monetair Fonds (IMF). De financiële steun aan de armen moet bijvoorbeeld worden afgebouwd en hij moet de staatssector inkrimpen. Hij heeft op het moment erg veel zelfvertrouwen. Het systeem heeft nu meer macht dan onder Mubarak. De politie, de rechters en het leger zijn versterkt. En veel mensen zijn moe. Maar hij zit op een gevaarlijk punt. Veel mensen dachten dat Al-Sisi goed was. Ze steunden hem tegenover de Moslimbroederschap, maar nu ontdekken ze dat hij nog erger is dan Mubarak. De revolutie heeft er bovendien voor gezorgd dat veel mensen gepolitiseerd zijn. In elke straat in Egypte is er wel een politieke activist. Veel van deze activisten beginnen zich tegen Al-Sisi te keren.
Als je de situatie nu met een jaar geleden vergelijkt, is er veel veranderd ten gunste van de revolutie. Je bent optimistisch?
Ja. Niet voor de korte termijn, want het regime is erg sterk op het moment. Maar wel voor de middellange en de lange termijn. Het revolutionaire proces heeft de mensen veranderd. Veel mensen hebben nu revolutionaire ideeën. Ze hebben geleerd wat de staat is. Ze weten wie hun vijand is.
Dit artikel verscheen oorspronkelijk op socialisme.nu.
