18 maart was dit jaar opnieuw Equal Pay Day, een actiedag georganiseerd door het ABVV en Zij-Kant. “Om hetzelfde loon als mannen te verdienen, moeten vrouwen twee maanden en achttien dagen langer – dus tot 18 maart – werken. Aan dit tempo hebben we nog 40 jaar nodig om de loonkloof te dichten!” , aldus hun persmededeling.
De vrouwenbeweging heeft altijd het voortouw genomen in de strijd voor gelijk loon voor gelijk werk. Voor dat deel van de loonkloof dat te verklaren is door rechtstreekse discriminatie is de zaak eenvoudig. Vrouwen moeten even veel verdienen als mannen voor hetzelfde werk. Punt. Dat ligt ook wettelijk vast.
Maar de loonkloof gaat over zoveel meer. Enerzijds is er de genderkwestie, waardoor de zorg voor huishouden en kinderen nog altijd vooral door vrouwen opgenomen wordt, anderzijds is er de structuur van de arbeidsmarkt met een groeiend segment aan allerlei vormen van precaire en slecht betaalde banen, waarin onder meer vrouwen vaak terecht komen en waarin ze oververtegenwoordigd zijn.
Neoliberale theorieën, zoals de preference theory stellen dat vrouwen (en mannen) vandaag de vrije keuze hebben om bijvoorbeeld voltijds of deeltijds te gaan werken. Er zou dus geen sprake meer zijn van discriminatie of ongelijke behandeling. Terecht ontkracht Equal Pay Day die mythe: “Deeltijdwerk wordt door de overheid vaak voorgesteld als een vrije keuze en dé oplossing om werk en privéleven beter met elkaar te verzoenen. Statistieken tonen echter aan dat slechts 11,2 % van de deeltijds werkende vrouwen en 9,6 % van de deeltijds werkende mannen kiezen voor een deeltijdse baan omdat ze niet voltijds willen werken.”
Met andere woorden, de meerderheid van de deeltijds werkende vrouwen heeft geen andere “keuze” dan deeltijds werk. En dat geldt voor al die andere precaire banen en statuten waarin vrouwen oververtegenwoordigd zijn. Die leuke interimbaan, die een springplank is naar die nog leukere voltijdse baan, is ook maar praat voor de vaak.
Terug naar de loonkloof. Een groot deel ervan is dus te verklaren door de structuur van de arbeidsmarkt en de ongelijke toegang tot het banenaanbod. Vrouwen zijn hier zeker een belangrijke gediscrimineerde groep. Maar ook weer niet alle vrouwen! En stel dat even veel mannen als vrouwen in het precaire segment van de arbeidsmarkt terecht zouden komen, zijn we er dan? Neen toch! Die, zoals Evie Embrechts terecht opmerkte op FB, ongelukkig gekozen zwarte of dikke mannen uit de Equal Pay Day-campagne hebben veel kans eveneens geen andere keuze te hebben dan een of andere precaire job.
Voorbij de loonkloof tussen mannen en vrouwen is er de loonkloof tussen mensen met een goedbetaalde (vaak vaste) baan en de anderen. Die kwestie is vandaag meer dan ooit actueel. Een strijd voor de gelijkheid van vrouwen en mannen kan dan ook alleen maar een strijd voor de gelijkheid van alle mensen zijn. De eis van radicale werktijdverkorting voor iedereen met behoud van loon en met recht op werk gaat in die richting. Die eis mag prominenter aanwezig zijn in de Equal Pay Day-campagne.
