Onderstaande tekst is een licht ingekorte versie van de verklaring afgelegd door het Links Platform van SYRIZA op de bijeenkomst van haar parlementaire fractie op 7 juli 2015, twee dagen na het referendum waarin een meerderheid van de Grieken een nieuw Europees Memorandum (1) verwierp, en twee dagen vóór de voorstellen waarmee de Griekse regering een dergelijk plan toch wilde aanvaarden. Het Links Platform vormt een aanzienlijke minderheid (ongeveer een derde van de leiding van de partij) die vaak linksere standpunten inneemt.
Op dit kritiek ogenblik heeft de SYRIZA-regering geen andere keuze dan het afwijzen van de chantage door de ‘instellingen’, die een soberheidsprogramma, deregulering en privatiseringen willen opleggen.
De regering moet aan de ‘instellingen’ (2) verklaren en aan het Griekse volk meedelen dat ze, indien er geen positief compromis bereikt wordt – eventueel op het laatste ogenblik– over een programma dat een eind maakt aan het soberheidsbeleid, voldoende liquide middelen verschaft aan de economie, leidt tot economisch herstel en een belangrijk deel van de schuld afschrijft, dat ze in dat geval bereid is een alternatieve progressieve weg te volgen die de deelname van ons land aan de eurozone in vraag stelt en het terugbetalen van de schuld onderbreekt.
Griekenland uit de eurozone halen, om het hoofd te bieden aan de druk en de onaanvaardbare eisen van de kredietverleners, is een serieuze en complexe onderneming die systematisch had moeten voorbereid worden door de regering en door SYRIZA. Maar door de tragische blokkering, zowel in de regering als in de partij, is dat niet gebeurd.
Niettemin moet en kan de regering antwoorden op de chantage van de ‘instellingen’ door ze voor de volgende keuze te plaatsen: ofwel een programma zonder verdere soberheidmaatregelen en met verschaffing van liquide middelen en leidend tot schuldkwijtschelding, of uittrede uit de euro en niet-terugbetaling van een onrechtvaardige en onhoudbare schuld.
Indien de omstandigheden dit vereisen, heeft de regering zelfs nu de mogelijkheid en het minimum aan financiële middelen om de overgang te bewerkstelligen naar een nationale munt, wat haar zal toelaten haar beloftes aan het Griekse volk te houden, en in het bijzonder de volgende maatregelen te nemen:
1. Een radicale reorganisatie van het banksysteem, de nationalisatie ervan onder sociale controle, en gericht op groei.
2. De volledige verwerping van budgettaire besparingen (primaire overschotten, budget in evenwicht (3) om daadwerkelijk de humanitaire crisis te kunnen aanpakken, de sociale noden te bestrijden, de welvaartstaat te herstellen, en de economie uit de vicieuze cirkel van de recessie te halen.
3.Een begin maken aan de procedures om uit de euro te stappen en het grootste deel van de schuld te schrappen. Zonder enige twijfel bestaan er haalbare keuzes die tot een nieuw economisch model kunnen leiden gericht op productie, groei en verandering van de sociale krachtsverhoudingen ten voordele van de werkende klasse en het volk.
De uitstap uit de eurozone is onder de huidige omstandigheden een moeilijk maar haalbaar proces dat het land zal toelaten een andere weg te volgen, ver weg van de onaanvaardbare programma’s zoals die in de voorstellen van Juncker zitten.
We willen onderstrepen dat de uitstap uit de euro geen doel op zich is, maar de eerste stap in een proces van sociale verandering, van het herwinnen van de nationale soevereiniteit en economische vooruitgang die groei koppelt aan sociale rechtvaardigheid. Dat maakt deel uit van een overkoepelende strategie gericht op reconstructie van het productieapparaat, stimulering van de investeringen, herstel van de welvaartstaat en de rechtsstaat.
Tegenover de halsstarrige houding van de kredietverleners, die de regering SYRIZA tot volledige overgave willen dwingen, is uittrede uit de euro een politiek en ethisch juiste keuze.
Ten slotte moet gezegd dat een uittrede uit de euro een confrontatie zal inhouden met machtige belangengroepen, zowel binnenlands als buitenlands. Daarom is de belangrijkste opgave bij het aanpakken van de moeilijkheden om het SYRIZA-programma uit te voeren, kracht te putten uit de steun van de bevolking.
Meer bepaald houdt een uittrede uit de euro de volgende positieve elementen in:
- Herstel van de monetaire soevereiniteit, wat automatisch betekent het herwinnen van de mogelijkheid om liquide middelen ter beschikking te stellen van de economie. Er is geen andere manier om te ontkomen aan de strop die de Europese Centrale Bank rond de nek van de Grieken hangt.
- Het uitwerken van een ontwikkelingsplan gebaseerd op openbare investeringen, parallel met private investeringen. Griekenland heeft nood aan een nieuwe en productieve verhouding tussen de openbare en de private sector om tot een duurzame ontwikkeling te komen. De realisatie van zulk project wordt mogelijk eenmaal de liquiditeitsvoorziening hersteld is, in combinatie met binnenlandse spaargelden [‘combined with national saving’ kan op meerdere manieren geïnterpreteerd worden; noot van de vertaler].
- Kleine en middelgrote ondernemingen zullen herleven en een belangrijkere rol gaan spelen als we terug controle verwerven over de import op de binnenlandse markt. Kmo’s blijven de ruggengraat van de Griekse economie. Terzelfdertijd kan de export bevorderd worden door het invoeren van de nationale munt.
- De Staat zal bevrijd worden uit de wurggreep van de Europese Monetaire Unie op budgettair en monetair vlak. Het soberheidsbeleid zal in belangrijke mate kunnen opgeheven worden, zonder onredelijke beperkingen in de liquiditeitsvoorziening. De Staat zal daardoor ook de mogelijkheid krijgen om maatregelen te nemen gericht op fiscale rechtvaardigheid en de herverdeling van rijkdom en inkomen.
- De mogelijkheid voor een versnelde groei na de eerste moeilijke maanden. De middelen die onbenut waren gedurende de zeven jaren crisis kunnen snel gemobiliseerd worden om de desastreuze memorandum-politiek om te keren, mits er voldoende liquide middelen zijn en een stimulering van de vraag. Dat opent de mogelijkheid voor een systematische daling van de werkloosheid, en een stijging van de inkomens.
Ten slotte zal Griekenland door het verlaten van de Muntunie niet minder Europees worden. Het land zal een weg volgen die afwijkt van die gevolgd door de kernlanden van de Europese Unie, wat deels al het geval is met landen als Zweden en Denemarken. Door uit de EMU te stappen zal ons land zich niet alleen niet isoleren, maar integendeel de mogelijkheid krijgen om een nieuwe rol te spelen op de internationale scène. Een rol gebaseerd op onafhankelijkheid en waardigheid, wat iets helemaal anders is dan de positie van een onbetekenende paria waartoe het neoliberaal beleid van de memoranda ons herleidt.
De uitstap uit de Muntunie vereist natuurlijk politieke legitimering en actieve steun van het volk. Het referendum bewees de volkswil om eens voor altijd het soberheidsbeleid de rug toe te keren, hoe groot ook de uitdagingen mogen zijn gesteld door het binnenlands en buitenlands establishment. Het is nu duidelijk dat onze regering er in essentie toe gedwongen werd de euro te verlaten door de uiteindelijke weigering van de EU om redelijke voorstellen te aanvaarden over schuldvermindering, opheffing van het soberheidsbeleid, de redding van de Griekse economie en maatschappij, zoals tot uiting komt in het nieuwe ultimatum dat toegezonden werd na het referendum.
Noten:
1) Met ‘Memorandum’ verwijst men naar het uitgebreide eisencahier over liberalisering van de arbeidsmarkt, besnoeiingen in lonen en pensioenen, privatiseringen enz. als voorwaarde voor het toekennen van leningen. [Noot van de vertaler]
2) De ‘instellingen’ zijn niets anders dan wat vroeger de Trojka werd genoemd: de Europese Commissie, de Europese Centrale Bank en het Internationaal Muntfonds. Ook de Eurogroep (de ministers van financiën van de eurozone) en de Europese Raad horen in dit rijtje thuis. [Noot van de vertaler]
3) Er is een ‘primair overschot’ op een overheidsbegroting als er meer inkomsten zijn dan uitgaven, maar zonder rekening te houden met de intrestbetalingen op de staatsschuld. De instellingen willen gedurende vele jaren een dergelijk primair overschot op de Griekse begroting, als garantie dat de schulden zullen terugbetaald worden. (Noot van de vertaler)
Oorspronkelijk verschenen in Jacobin Magazine, 7 juli 2015. Uit het Grieks in het Engels vertaald door Stathis Kouvelakis. Nederlandse vertaling door Ander Europa.
