Ik zou het niet beter kunnen omschrijven. Toen na de verkiezingen van 25 mei stilaan de contouren van de verschillende regeringen zichtbaar werden kon je al aanvoelen in welke richting het beleid zou evolueren en vandaag kunnen we niet anders dan constateren dat een vrees bewaarheid werd. Het nieuwe beleid, zowel op Vlaams als Federaal vlak, is snoeihard voor de mensen die het al moeilijker hebben, het middenveld dat verder ontmanteld wordt, enz. Het is echter poeslief voor zij die al comfortabel het grootste bezit hebben.
Je kan alleen maar vaststellen dat degenen tijdens het schrijven van de regeerakkoorden de pen hebben vastgehouden niet een versterking van een warme solidaire samenleving voor ogen hadden, maar een koele aanslag planden op die solidaire samenleving, op haar middenveld en op haar belangenorganisaties. Daarom was ik blij te zien dat er een beweging ontstond,een beweging waar ik zelfs deel kon van uitmaken, ja zelfs aan kan meewerken.
Een beweging die het aandurft om te gaan voor die solidaire samenleving. Zelfs een beweging uit een hoek waar je niet direct de reactie van verwacht: verontwaardigde burgers, mensen uit cultuur, welzijn, jeugdwerk, onderwijs, socioculturele verenigingen, milieubeweging. Ook vakbonden die hiermee hopelijk duidelijk willen maken dat ze meer zijn dan enkel de behoeders van een werkende klasse en de maatschappelijke rol terug opnemen zoals het ooit was. Samen hebben ze het platform Hart boven Hard opgericht.
De impact van de geplande besparingen op onderwijs, kinderopvang, cultuur, zorg en rusttehuizen, werkenden en werklozen kortom op de samenleving als geheel mag niet enkel een bezorgdheid wegdragen, er moet ook een krachtig protest komen. We kunnen niet toelaten dat een volgende ronde besparingspolitiek de fundamenten van deze samenleving verder kraakt.
Ikzelf ben als jongeling in 1974 op de arbeidsmarkt gekomen, een tijd waar je nog meeging met je vader naar de Fabriek en direct een job had. Een tijd waarin de eerste tekenen van een systeemcrisis zich aandienden, een crisis die vandaag nog altijd verder duurt, er worden momenteel al 40 jaar inspanningen gevraagd aan de bevolking door middel van inleveringen en belastingverhogingen, en toch, ondanks de beloftes van de regeringen in de jaren ’80-’90 is het einde van de tunnel nog niet in zicht.
Deze constante systeemcrisis heeft als een sluipend gif ingewerkt op het gedachtegoed van de mensen , ze zien de slachtoffers hiervan eerder als de oorzaak van die crisis hierbij flink geholpen door regeringen die schuldig verzuim pleegden en gretig de besparingen doorvoerden die het systeem van de nodige zuurstof voorzag om haar doodstrijd te verlengen.
André Gorz beschrijft dit heel mooi “ De heersende klasse zou niet kunnen regeren als ze er niet in geslaagd was, de onderdrukten de wereld door haar ogen te laten zien en zichzelf als de objecten van hun meesters. Hoe zwaarder de onderdrukking is, des te groter is het onvermogen van de onderdrukten om over zichzelf te denken als mogelijke subjecten en bewerkers van hun eigen bevrijding, en om, een eigen ideologie voort te brengen.”
Dit maakt dat volgens mij Hart boven Hard de maatschappij vandaag die andere kijk moet aanbieden, niet enkel gaan als platform tegen de besparingen, maar een platform met een alternatief, een andere maatschappijkeuze. Ook binnen de vakbonden moet er gezorgd worden dat die andere kijk meer op de voorgrond komt, praten over economische groei als oplossing van de crisis is verkeerde taal. Economische groei heeft de laatste decennia niet tot een verbetering van de werk- en leefomstandigheden geleid, eerder tot een verslechtering.
De derde industriële revolutie heeft niet tot een gouden eeuw geleid waarin we steeds minder zullen moeten werken dankzij de gegroeide productiviteit en rijkdom, het heeft ons gebracht naar een maatschappij waar sommigen tot werkloosheid en anderen tot overproductiviteit zijn veroordeeld. Keynes is dood en met hem het beleid van de volledige werkgelegenheid. Een ander facet is de milieuproblematiek en de bijhorende klimaatverandering die meer aandacht moet krijgen binnen het platform.
Ook hier citeer ik graag André Gorz “ De ecologische strijd is geen doel op zich maar een etappe. Ze kan het kapitalisme belemmeren in zijn bewegingsvrijheid en het veranderingen afdwingen, maar als dat tenslotte, na zich met alle krachten en listen verdedigd te hebben, stukloopt op de onvermijdelijk ecologische crisis, zal het ons verzet inlijven zoals het andere vormen van verzet heeft ingelijfd. Daarom dienen we bij onszelf te rade te gaan: wat willen we eigenlijk ?”
Ook Hart boven Hard moet bij zichzelf te rade gaan en duidelijk maken wat we willen. Voor mij is dit een alternatief dat een leefbare toekomst biedt aan huidige en toekomstige generaties, dat mens en planeet beschermt en koestert. Een alternatief dat geen taboes heeft, ik denk maar aan bv. basisinkomen, arbeidsduurvermindering met loonbehoud, enz. Een alternatief dat niet af is, maar waar verbeelding nog kan werken en niet stopt aan lands- of taalgrenzen. Daarom moet ook kritisch gestaan worden tegenover de soberheidsverdragen die Europa oplegt en moet de beweging zich aansluiten bij het verzet tegen de vrijhandelsakkoorden die momenteel op de Europese onderhandelingstafel liggen.
Nog heel wat werk voor de boeg, het enthousiasme is er, mensen en organisaties worden samengebracht om elkaar beter te leren kennen, kennis wordt vergaard en het alternatief wordt onderbouwd en afgetoetst. Acties worden voorbereid, debatten georganiseerd. Als er iets begeesterend werkt, dan zijn het niet de verschillende regeringsverklaringen, maar is het de dagelijkse inzet van iedereen die het platform Hart boven Hard het nodige voedsel, de nodige zuurstof geeft om te groeien. Ik heb de septemberverklaring onderschreven omdat ik er ten volle achtersta.
Dit artikel verschijnt binnenkort in Aktief, het ledenblad van het Masereelfonds, jrg 5, 2014
