Leonardo DiCaprio heeft een Golden Globe gekregen voor zijn rol in The Wolf of Wall Street. Daar valt niets op af te dingen. DiCaprio schittert in deze film van Martin Scorsese. Hij wervelt drie uur lang als beursmakelaar en oplichter door een genadeloos tijdsbeeld van het huidige Amerika. DiCaprio en Scorsese willen met deze film amuseren. Dat lukt. Ze willen tegelijkertijd waarschuwen voor vervlakking en onverantwoordelijk gedrag. Het is de vraag of dát is gelukt.
Dwergwerpen
The Wolf of Wall Street is gebaseerd op een autobiografie van Jordan Belfort. Deze Amerikaanse aandelenzwendelaar bezat op zijn 26e al 49 miljoen dollar. Voor een groot deel was dit bedrag bijeengeschraapt bij kleine beleggers. Postbodes, kapsters, ambtenaren, boekhouders, monteurs.
Belfort’s kapitaal en dat van zijn medewerkers bij Stratton Oakmont vloog ook weer met bakken de deur uit. Voor immense villa’s, Ferrari’s, plezierjachten, prostituees, cocaïne en het in de lunchpauze houden van dwergwerpwedstrijden. Toen de FBI een einde maakte aan de zwendel van Stratton Oakmont stond Belfort bij zijn beleggers voor 110 miljoen dollar in het krijt. Daarvan hebben ze tot nu toe nog geen 12 miljoen teruggezien. Jordan Belfort kreeg 22 maanden gevangenisstraf. Hij is alweer een vrij man.
Roedel
Leonardo DiCaprio speelt in de The Wolf of Wall Street de rol van Jordan Belfort. En hoe! Magistraal! Zelden zal een rol iemand zo op het lijf zijn geschreven. In interviews heeft DiCaprio gezegd dat zijn leven als Hollywoodster heel dicht langs een leven als dat van Belfort is gescheerd. Maar dat hij er in is geslaagd op beslissende momenten wél de juiste keuzes te maken. In plaats van liederlijk te leven heeft hij bijvoorbeeld gekozen voor een inzet voor natuur en milieu.
Desalniettemin zet hij een Belfort neer waar ook die Belfort zelf zeer tevreden mee is. Er zitten weergaloze slapstick-scènes in de film wanneer DiCaprio onder invloed van drugs elke controle over zijn lijf verliest. En fenomenaal zijn de speeches, de peptalks voor zijn medewerkers bij zijn beursbedrijf Stratton Oakmont. Onwillekeurig doen die denken aan de optredens van Joseph Goebbels in Nazi-Duitsland. De titel The Wolf of Wall Street is mede daarom goed gekozen. Na de adelaar was immers de wolf het lievelingssymbool van de nazi’s. En net als bij de nazi’s bleef de roedel trouw aan hun aanvoerder tot aan de ondergang van hun ‘rijk’. Het was Belfort die zijn medeplichtigen zou verraden en daardoor ontsnapte met een betrekkelijk lichte straf.
Spiegel
DiCaprio en Scorsese hebben in deze film zelf flink geïnvesteerd. Samen met gelijkgezinde vrienden brachten ze de 100 miljoen dollar bij elkaar die ze hiervoor nodig hadden. Dat moest wel, want de gebruikelijke Hollywood-financiers hadden geen zin in een film over, wat zullen we zeggen, hun evenbeeld?
Ongetwijfeld willen DiCaprio en Scorsese hun centjes terugverdienen. En waarschijnlijk wat meer. Dat proberen ze te bereiken door hun publiek te vermaken. Maar ze hebben ook aangegeven dat ze willen laten zien wat er werkelijk in de wereld van het grote geld achter de schermen gebeurt.
DiCaprio: “Ik vind dat The Wolf of Wall Street een spiegel voorhoudt aan de maatschappij.”
Scorsese : “Het besef dat kwaliteit en verantwoordelijkheid voor elkaar belangrijk zijn, is grotendeels verdwenen. Daardoor worden we oppervlakkiger en platter en dat maakt me boos.”
Bij een groot deel van het publiek komt die boodschap wel over. Maar niet bij iedereen. In een interview voor Radio 1 zei een jonge Nederlandse beurshandelaar dat hij het sfeertje van The Wolf of Wall Street goed vond getroffen. Hij herkende het én, zo voegde hij eraan toe, in zijn omgeving wordt de weergave van het gedrag van Belfort eerder als een aanmoediging gezien dan als een waarschuwing!
120 miljard
Een zekere identificatie met de schurk Belfort en zijn trawanten wordt bevorderd doordat de gevolgen van hun daden voor de slachtoffers geheel buiten beeld blijven. De kleine beleggers die door het gespeculeer en de verkwisting van Stratton Oakmont hun huis kwijtraken, die krijg je niet te zien. En daarin schuilt natuurlijk het echte drama. Niet in het neuken, snuiven en snoeven van een bende losgeslagen jonge wolven.
Wat in de film ook helemaal niet aan bod komt, dat is iets van een alternatief. Een kritisch links geluid valt niet te horen. Het enige ‘verzet’ tegen de praktijken van Belfort en co komt van de FBI. Het idee om de financiële wereld onder democratische controle te brengen, wordt niet geopperd. Die conclusie moet de kijker maar zelf trekken. En daar is reden voor! Recent werd bekend dat een tophandelaar aan de beurs van Londen ongeveer 20 miljoen dollar per jaar aan salaris vangt. En in Amerika is in 2013 zo’n 120 miljard dollar ($ 120.000.000.000) gereserveerd voor de bonussen van bankiers. En waren dat niet de ‘Belforts’ die de hoofdschuldigen zijn aan de globale crisis vanaf 2008?
Deze bespreking verscheen oorspronkelijk op Grenzeloos.
