Sinds de bezetting van de publieke omroep deze zomer, leeft de strijd in Griekenland op. Er is een stakingsgolf en werkende mensen experimenteren met nieuwe vormen van zelfbestuur.
Sinds mei 2010 leende Griekenland 240 miljard euro van het IMF en de EU. Hieraan was een programma van salariskortingen, privatiseringen en ontmanteling van publieke voorzieningen verbonden. De terugbetaling is uitgesmeerd over een langere periode om zowel de regering als het volk aan het lijntje te houden. Nu al is duidelijk dat Griekenland begin 2014 nieuwe noodleningen nodig heeft en er dus ook een nieuwe ronde aan bezuinigingen komt.
De prijs van de ‘hulp’ is enorm. Griekse staatsobligaties kelderden in waarde, en door de bezuinigingen is de Griekse economie van 2009 tot 2012 met 20 procent gekrompen. Door massaontslagen is de werkloosheid gestegen tot 27,3 procent (jongeren 58,8 procent). Zelfs het IMF moest toegeven dat er mogelijk te veel was bezuinigd – zonder daar vervolgens naar te handelen. De afgelopen jaren werd het loon van ambtenaren al gekort met 40 tot 50 procent en nu wil de regering 25.000 mensen ontslaan. In september zagen we de grootste protesten en stakingen in meer dan een jaar.
De huidige regeringscoalitie is op een dieptepunt van haar populariteit. Na het vertrek van de coalitiepartij Democratisch Links rond het decreet de publieke omroep te sluiten, had de laatste bezuinigingsronde nog maar de steun van 153 van de 300 parlementsleden. Om de bezuinigingen door te drukken, grijpt de regering terug op steeds drastischer methodes. Een staking van zeelui en metroarbeiders werd dit voorjaar gebroken met een dreigement van massaontslag, gevangenisstraf en dienstplicht voor stakers.
Zelfbestuur en solidariteit
De reacties op de afbraak verschillen per situatie. Ziekenhuizen zijn minder toegankelijk geworden door de invoering van een eigen bijdrage. Er zijn steeds minder medicijnen beschikbaar, ook tegen levensbedreigende ziekten als kanker en aids. Maar sommige apothekers geven medicijnen gratis mee aan minima, en ook in ziekenhuizen probeert personeel patiënten zo veel mogelijk te helpen. Dat zijn kleine voorbeelden van solidariteit.
Her en der nemen arbeiders bedrijven onder eigen beheer. Met de keus tussen ontslag en bezetten, hebben arbeiders van het ziekenhuis in Kilkis en de bouwfirma Vio.Me hun bedrijven overgenomen, en zetten het werk voort. Bij Vio.Me werd deze actie geïnspireerd door vroegere coöperatieven, die vrije zones probeerden te creëren binnen het kapitalisme. Pas later werden werkers zich bewust dat Argentijnse arbeiders in 2001-2003 precies hetzelfde hadden gedaan.
Makis Anagnostou, afgevaardigde van de arbeidersraad van Vio.Me, zei: ‘We kwamen tot de conclusie dat er geen verschillen zijn. De arbeidersklasse, ongeacht hoe ver het ook is, het maakt niet uit hoeveel dingen kunnen verschillen, hoe ver de culturen van elkaar zijn, de werkende klasse heeft overal dezelfde problemen, dezelfde pijn. En we zagen dat, net als het kapitaal overal hetzelfde is, de arbeidersklasse dat ook is.’
Bezet ERT katalysator voor strijd
Sinds de regering in juni plotseling de stekker uit de publieke omroep trok, is dit een richtpunt van de strijd geworden in Griekenland. Het massaontslag is een voorbode voor wat veel ambtenaren het komende jaar te wachten staat. Staatsomroep ERT verzorgde de volledige publieke radio en tv. ‘Een geval van uitzonderlijk gebrek aan transparantie en ongelooflijke extravagantie’, zei een regeringswoordvoerder over het functioneren van de omroep.
In werkelijkheid was ERT de afgelopen jaren op weg om winst te gaan maken, maar was ook kritisch over het regeringsbeleid.
Als er sprake is van ‘extravagantie’ dan is de regering daar zelf verantwoordelijk voor geweest. Toen Samaras premier werd, stelde hij 28 mensen aan op het hoogste directieniveau van ERT. Sommigen van hen harken duizenden euro’s per maand binnen, maar hebben nog nooit een voet op de werkvloer gezet.
Bij ERT kunnen we zien hoe mensen veranderen die terugvechten. Toen de eis aan de regering om de omroep weer in de lucht te brengen niet werd ingewilligd, stemde het personeel om het bedrijf te bezetten. De uitzendingen gaan sindsdien door via het internet. Presentatoren verschijnen op tv, zonder make-up of stropdas, en ongecensureerd. Waren ze eerder gevoelig voor politieke druk, nu hebben ze zich ten taak gesteld om de toestand van Griekenland te tonen zoals hij werkelijk is. De kijkcijfers zijn verviervoudigd.
In een artikel van Ingeborg Beugel voor De Groene zegt ERT-journaliste Rena Papanikolaou: ‘Er is geen hiërarchie meer, we doen alles samen, het is net een ballet. De politieke analyses vallen nu goed bij het volk: objectief en daar waar nodig scherp en kritisch. We willen gewoon ons werk goed doen, en dat wordt gewaardeerd.’
Deze strijdbaarheid heeft een belangrijke uitstraling door heel Griekenland heen. En hij werpt direct vruchten af. De anarchist Kostas Sakkas werd sinds 2010 gevangen gehouden zonder rechtsgang. Hij zat vast ondanks een brede solidariteitscampagne. Maar toen het personeel van ERT zijn vrijlating eiste, was hij binnen luttele uren vrij. De initiatieven vanop de bedrijfsvloer zijn het sterkste wapen tegen het bezuinigingsbeleid van regering en Trojka.
Dit artikel verscheen oorspronkelijk op socialisme.nu
