Kan het na Valls I nog rechtser zonder liquidatie van de regerende PS? Ja, de regering Valls II wil geen remmen meer op het pro-patronale beleid dat president François Hollande begin dit jaar met kracht bevestigde: het zogenaamde ‘pacte de responsabilité’. Een beleid dat simpelweg neerkomt op nieuwe voordelen voor patronaat en kapitaalbezitters, nieuwe offers voor al wie van werken leeft. Remmende factoren zoals Arnaud Montebourg, enkele maanden minister van Economie, moeten eruit. Iedereen moet in de neoliberale pas lopen.
Sinds het “pacte de responsabilité” groeide het verzet binnen het regeringskamp met de dag. De groene partij EELV stapte eind maart niet in de regering Valls I – ze had wel twee ministers in de regering Ayrault. In die regering hadden ze het dagelijks aan de stok met Valls die als minister van Binnenlandse Zaken een beleid à la Sarkozy voerde.
Valls I
Valls nam enkele linkse kopstukken in zijn regering om de linkervleugels van de PS te paaien, Montebourg op Economische Zaken, Benoit Hamon op Onderwijs (zie foto). Maar het hielp niet. Een groep parlementsleden bracht steeds scherpere kritiek op de politiek van “soberheid” zoals “opgelegd” door de EU. Voor minister van Economische Zaken Arnaud Montebourg, in de regering Ayrault minister voor “Economisch Herstel”, werd het steeds moeilijker zijn visie en het regeringsbeleid te koppelen. Montebourg bracht herhaaldelijk scherp kritiek op het volgens hem door Duitsland opgelegde beleid omdat het gewoon niet efficiënt is. Die politiek mist zijn doel, herhaalde hij, ze belet de economische relance en zonder relance kan de economie alleen maar verder krimpen. Zelfs in Duitsland moeten ze nu vaststellend at ze slachtoffer van dat beleid worden, aldus Montebourg.
Met zijn uitvallen in het weekend overschreed hij volgens Hollande en Valls de “gele lijn”, zijn plaats was niet meer in deze regering. Montebourg had zeer bewust geprovoceerd om er met groot vertoon uit te stappen. Dat de ganse regering ontslag nam, is voor hem mooi meegenomen, het dramatiseert zijn vertrek uit de regering. Montebourg hoopt daarmee vaandeldrager van links te worden. Hij voorziet een steeds grotere crisis van de PS die zo ontredderd is dat ze zelfs niet meer tot publieke stellingnames komt. Bij de “voorverkiezingen” voor de aanduiding van een kandidaat voor de presidentsverkiezingen van eind 2011 haalde Montebourg verrassend 17 %.
Fronde
Met zijn linksere standpunten trachtte Montebourg het contact te houden met de “frondeurs”, 30 tot 40 parlementsleden van de PS die zich bij enkele belangrijke stemmingen in het parlement onthielden. Montebourg kan met die achterban hopen erkend te worden als de leider van al wat links van de PS staat, vooral nu het Front de Gauche (FdG) in crisis verkeert.
Jean-Luc Mélenchon, presidentskandidaat van dat Front in 2012, heeft de slechte resultaten van de EU-verkiezingen, 6,5 %, van het Front de Gauche, slecht verteerd. Hij heeft ontslag genomen als medevoorzitter van de Parti de Gauche om nieuwe horizons te verkennen. De relaties tussen de partijen binnen het FdG – vooral Parti de Gauche en communistische PCF – zijn erg gespannen sinds de slechte resultaten van de EU-verkiezingen. Ook bij EELV is het de permanente crisis met leiders die elkaar beentje lichten. Er is dus een leegte die Montebourg als kopstuk van de kritische PS-ers zal trachten op te vullen.
Valls II
Ontdaan van enkele storende factoren, kunnen Hollande en Valls nu verder gaan op de ingeslagen liberale wegen, en zich zo mogelijk nog slaafser opstellen tegenover de VS en Israël. Niet ongestoord, want hun meerderheid in het parlement hangt nu aan een zijden draadje. Bij de komende verkiezingen voor de Senaat zal de PS hoogstwaarschijnlijk haar meerderheid kwijtspelen.
In de Assemblée is er de dreiging van de frondeurs. Alhoewel, zullen die frondeurs echt de regering ten val brengen? Voortgaande op de geschiedenis is die kans klein, het zou tot een echte scheuring binnen de PS leiden en daartoe zijn slechts weinig frondeurs bereid. Vervroegde verkiezingen zouden ook voor hen een ramp zijn. Hollande haalt nog 17 % tevreden Fransen (de vraag is waar hij die 17 % nog haalt), de PS haalde in mei (EU) 14 %. De enige troost: ook bij de rechtse UMP rommelt het even erg. Alleen het uiterst-rechtse FN zou er wel bij varen.
Maar hoe ver kunnen die frondeurs een beleid blijven slikken waar ze volledig tegen zijn? Elke maand zijn de werkloosheidscijfers hoger dan de maand ervoor. Het beleid van besnoeiingen in investeringen, in sociale uitgaven, in personeel tast de koopkracht steeds sterker aan, de economie zit in een neerwaartse spiraal.
Maar Hollande en Valls zijn vastbesloten verder te gaan op het “elan” van het “pacte de responsabilité” dat alleen maar gunsten bevat voor de ondernemers die in ruil geen enkele garantie op tewerkstelling willen geven. Nee, voor hen moet dat beleid nog veel verder gaan. Het sociaal overleg dat Valls op gang wou brengen, is door die houding volledig onmogelijk, vakbonden als CGT en FO zien het niet zitten om daar voor spek en bonen bij te zitten.
1983?
In Parijs worden nu parallellen gemaakt met 1983. François Mitterrand was in 1981 tot president gekozen en had Pierre Mauroy benoemd tot eerste minister aan het hoofd van een regering van Union de gauche, met de toen nog invloedrijke PCF. Na twee jaar van sociale maatregelen en nationalisaties, werd Mauroy voor bewezen diensten bedankt en vervangen door Laurent Fabius (huidig minister van Buitenlandse Zaken) die het roer omgooide.
Nu is er echter geen breuk geweest tussen Ayrault en Valls. Sinds zijn verkiezing in 2012 voert Hollande een beleid dat haaks staat op zijn, nochtans zeer bescheiden, beloften. “Notre adversaire, c’est la finance”, zei kandidaat Hollande, maar als president houdt hij die vijand te vriend. De benoeming van Emmanuel Macron tot minister van Economie spreekt boekdelen: Macron maakte carrière als bankier van de Bank Rothschild…
De PS heeft in theorie nochtans alle touwtjes in handen, het Elysée, de Nationale Vergadering en de Senaat. Het ligt dus niet aan de partners met wie men noodgedwongen moet regeren – het argument van PS en sp.a bij ons. Zelfs met een volstrekte meerderheid voert een sociaaldemocratische partij een liberaal beleid. Jammer genoeg is dat een algemene trend, Hollande-Valls zitten in het spoor van de Brit Tony Blair en de Duitser Gerhard Schroeder.
Dit artikel verscheen oorspronkelijk op Uitpers.
