Het klimaat op aarde verandert snel. Veel sneller dan wat de experts hadden verwacht.
Over de oorzaak bestaat geen enkele twijfel: het is de opwarming van de atmosfeer door de uitstoot van broeikasgassen, voornamelijk van CO2 afkomstig uit het verbranden van olie, steenkool en aardgas.
De laatste twee eeuwen is de aarde 0,8 °C warmer geworden. Dat is voldoende voor een stijging met bijna twee meter van het peil van de wereldzeeën in de komende eeuwen. Niemand kan dit nog tegenhouden. Honderden miljoenen mensen zullen moeten verhuizen, miljoenen hectaren landbouwgrond zullen verloren gaan, hele steden zullen moeten geëvacueerd worden. De volkeren in het Zuiden zullen het zwaarst getroffen worden hoewel zij het minst verantwoordelijk zijn.
De regeringen hebben niet geluisterd naar de waarschuwingen. Drieëntwintig jaar na de Top van Rio groeit de jaarlijkse globale uitstoot van broeikasgassen twee keer sneller dan in de jaren ’90. En dat ondanks de economische crisis!
Aan dit ritme zal de opwarming tegen het einde van deze eeuw niet 2°C maar 6°C bedragen. Met als gevolg verschrikkelijke en totaal ondenkbare catastrofes.
COP21: een bedrieglijke vertoning voor de bevolking en geschenken aan de patroons
Omdat de te nemen maatregelen al tientallen jaren worden vooruitgeschoven, is er nu een maximaal hoogdringende situatie ontstaan. De “ontwikkelde” landen moeten onmiddellijk hun uitstoot met minstens 10% per jaar verminderen en ze helemaal stopzetten in 2050. De grote opkomende landen moeten hen snel volgen. De andere landen hebben nog speelruimte maar die vermindert vlug. Indien er niets verandert, zal de hoeveelheid olie, steenkool en aardgas die we nog mogen verbranden zonder een opwarming van meer dan 2 °C te veroorzaken, uitgeput zijn in 2030.
De 21ste klimaatsconferentie van de Verenigde Naties (COP21) gaat door in Parijs in december 2015. De politieke verantwoordelijken proberen ons in slaap te sussen door te zeggen dat er, dit keer, een “ambitieus” akkoord zal worden afgesloten.
Ze zullen inderdaad misschien een akkoord afsluiten om hun gezicht te redden. Maar wat zeker is, is dat dit akkoord totaal onvoldoende zal zijn vanuit ecologisch standpunt en zeer onrechtvaardig vanuit een sociaal standpunt. De inhoud ervan werd al vooraf vastgelegd door de afspraken tussen de grootste vervuilers: de Verenigde Staten, de Europese Unie, China, Japan, Australië, Canada. Op die basis zal de opwarming minstens 3,6 tot 4°C bedragen tegen het einde van de eeuw.
Al die afspraken werden onderhandeld met de industriële en financiële lobbies. Ze werden op maat van hun belangen geschreven. De multinationals wrijven zich in de handen omwille van de vooruitzichten van de nieuwe markten die hen worden aangeboden: nieuwe markten van koolstof, “groene” technologie, compensatie voor de wouden, afvang en opslag, aanpassingen aan de gevolgen van de opwarming enz.
Maar 4°C opwarming betekent op lange termijn een stijging van het peil van de oceanen met tien meter. Zonder dat daarbij de onmiddellijke gevolgen worden in rekening gebracht; versnelde achteruitgang van de biodiversiteit, meer stormen, cyclonen, droogtes, overstromingen, hittegolven; verminderde productiviteit van de landbouw enz.
Of het kapitalisme of het klimaat redden
De waarheid is al enkele tientallen jaren gekend. Het IPCC is een intergouvernementele organisatie, haar samenvattende rapporten worden door de regeringen erkend. De technische oplossingen bestaan, de financiële middelen ook. Waarom nemen die regeringen dan niet de nodige maatregelen? Waarom blijven ze voorstanders van valse of gevaarlijke “oplossingen” zoals schaliegas, agro-brandstoffen, kernenergie, geo-engineering enz.?
Het antwoord is eenvoudig: omdat de regeringen ten dienste staan van de multinationals en de banken die een concurrentie oorlog voor de grootst mogelijke winst voeren, en omdat deze oorlog de bedrijven ertoe aanzet steeds meer te produceren (dus steeds meer grondstoffen te verbruiken), en 80% van de energie hiervoor wordt geleverd door steenkool, olie en gas.
Om het klimaat te redden, moeten: 1) 4/5 van de gekende voorraden fossiele brandstoffen in de grond blijven, 2) het energiesysteem dat gebaseerd is op fossiele brandstoffen (en kernenergie) zo snel mogelijk worden afgebroken nog voor het is afgeschreven, 3) alle productie van nutteloze, schadelijke en wegwerp voorwerpen worden stopgezet om het verbruik van energie en grondstoffen te verminderen, 4) dit despotische, productivistische, op consumptie gerichte en onrechtvaardige systeem vervangen worden door een hernieuwbaar, spaarzaam, gedecentraliseerd, sociaal en democratisch systeem.
Het is mogelijk een klimaat catastrofe te vermijden en tegelijkertijd een menswaardig leven voor iedereen te waarborgen. Maar dit kan alleen op voorwaarde dat er antikapitalistische maatregelen worden genomen. De regeringen vernietigen eerder de planeet en brengen het leven van honderden miljoenen armen, werkers, boeren, vrouwen en jongeren die nu al slachtoffer zijn van de klimaatveranderingen, in gevaar. Z verkiezen de bedreiging voor de mensheid van een barbaarse chaos waaruit de wapenhandelaars veel winsten zullen maken.
Het kapitaal beschouwt de natuur en de arbeid als zijn eigendom. Men moet niet kiezen tussen het dringende klimaat probleem en sociale rechtvaardigheid, het gaat over een en dezelfde strijd. We moeten nu mobiliseren. Ook na COP21 moeten we onze rechten opeisen, de strijd uit bouwen, convergenties organiseren, een massabeweging op planetair vlak ontwikkelen.
Iedereen samen en op alle fronten in actie
De multinationals van de fossiele brandstoffen willen hun greep nog vergroten. We moeten ze blokkeren. We moeten mobiliseren tegen de grote infrastructuur werken die hen ten dienste staan: nieuwe vliegvelden, nieuwe pijpleidingen, nieuwe autowegen, de nieuwe waanzin van het schaliegas. We moeten de fiscale en andere voordelen aanklagen die aan de bedrijven van het maritiem transport, het vliegtuigvervoer en de wegensector worden aangeboden.
De “ontwikkelde” grootmachten dragen de grootste verantwoordelijkheid dragen voor de opwarming. Maar zij wijzen overal de vluchtelingen af die op de vlucht zijn door de crises veroorzaakt door hun politieke overheersing. We moeten de muren en de kampen van Fort Europa afwijzen en de toepassing van het asielrecht opeisen.
De agrobusiness en de houtnijverheid zijn verantwoordelijk voor 40% van de uitstoot van broeikasgassen. We moeten vechten tegen de GGO’s en voor steun aan lokale biologische landbouw, voor voedselsoevereiniteit. We moeten de inheemse volkeren en hun levensvoorwaarden steunen en ook de strijd van de vrouwen die in de landen van het Zuiden, 80% van het voedsel produceren.
We zijn vandaag getuige van een ineenstorting van de biodiversiteit. Men spreekt over het zesde massale uitsterven: de grootste massasterfte sinds het verdwijnen van de dinosauriërs. In 2050 zouden 40 tot 50 procent van alle soorten op onze planeet kunnen verdwenen zijn. Een vierde van alle zoogdieren zijn vandaag bedreigd met uitsterven, vergeleken met het (natuurlijk) uitsterven van 1 soort elke 700 jaar. We moeten die biodiversiteit beschermen.
Het recht van iedereen op een goede woning, op water, op mobiliteit, op licht en warmte, is goed voor het klimaat en voor de tewerkstelling. We moeten ijveren voor het publiek beheer van het water, voor een publiek bedrijf voor isolatie en vernieuwing van gebouwen, voor openbare vervoersmaatschappijen. We moeten gratis basisverbruik afdwingen in al deze sectoren en een controle op het beheer door de werknemers, gebruikers en bewoners.
Een waanzinnig productivisme en consumptie in sectoren zoals wooninrichting, textiel, elektronica, verpakkingen, … dragen ook bij tot de opwarming. Laat ons wegwerp voorwerpen weigeren, ze kunnen niet hersteld worden, zijn niet te recycleren en hebben een beperkte levensduur. Laat ons steun organiseren voor de arbeiders en arbeidsters in die sectoren, en in de landen met lage lonen.
De wereld van de arbeid moet de kosten van de transitie niet opgelegd krijgen. Wie werkt in nutteloze, schadelijke en vervuilende bedrijfstakken moet mobiliseren voor een collectieve reconversie zonder loonverlies, naar sociaal nuttige en ecologisch verantwoorde taken.
Het recht op vrije tijd, is een goede zaak voor het klimaat, voor de gezondheid en voor de tewerkstelling. Laat ons opkomen voor kortere werktijden, voor een lager werkritme met minder flexibiliteit, werk voor iedereen door werktijdverkorting zonder loonverlies met evenredige aanwervingen.
De multinationals van de fossiele brandstoffen en de banken blokkeren de transitie. We moeten het desinvesteren in deze sectoren eisen. We moeten de privésector verjagen uit de energie en de financiën, zonder schadevergoeding of terugbetaling. Dat is de noodzakelijke voorwaarde voor het snel en rationeel organiseren van de transitie door de gemeenschap. Energie is een gift van de natuur, ze behoort niemand toe. Laat ons mobiliseren voor een publieke energiesector, die gedecentraliseerd is en gecontroleerd door de werkers en de verbruikers.
Ecosocialisme of barbarij
De klimaatcrisis bewijst hoe brandend actueel het alternatief “socialisme of barbarij” wel is geworden. Er is een echte revolutie nodig. Alles moet veranderen! Niet alleen moeten de vruchten van de arbeid gelijk worden verdeeld, maar ook de beslissing over wat we produceren en hoe we produceren – bevrijd van de reclamesector en de verspilling – en het daarbij in vraag stellen van de rol die een patriarchaal kapitalisme aan mannen en vrouwen oplegt.
Het gaat uiteindelijk om een omwenteling van de beschaving, een overgang naar een nieuwe maatschappij die ecosocialistisch en ecofeministisch is en steunt op solidariteit en respect voor het milieu. Een maatschappij waarin de grote beslissingen van het beheer, de prioriteiten in de productie en de consumptie niet genomen worden door een klein groepje uitbuiters, bureaucraten en pseudo-experts, allen in dienst van de winst. Die verandering zal er niet komen door verkiezingen maar door onze strijd. Samen kunnen we dit afdwingen, als we het echt willen!
Bureau van de Vierde Internationale, Parijs, september 2015
Bovenstaande tekst zal door de Vierde Internationale als pamflet worden verspreid op de acties naar aanleiding van de Klimaattop in Parijs.
