Nee, het gaat niet over mijn coming-out, welke dan ook. Dat was allemaal prima voor mijn grootouders. Mijn grootouders hebben de Tweede Wereldoorlog meegemaakt. Ze waren nog niet volwassen, ze werden het plots wel. Mijn grootvader smokkelde voedsel over de grens van Nederland naar België en kreeg dan slaag van de Duitsers en werd opgesloten. En vrijgelaten, hij overleefde het gelukkig.
Mijn grootmoeder kwam langs bij mijn ouders thuis. Ik was zoals zo vaak een computerspel aan het spelen, moest daarin iets stelen van de slechteriken: de nazi’s. Er hing ergens een nazi-vlag in beeld, realiseerde ik me vol schrik toen ze bij me stond. Oei dat riep vast slechte herinneringen op voor haar. Maar ze was niet kwaad. Ze was zachtjes. Ze hoopte dat ik dat nooit zou meemaken, dat er nooit meer oorlog zou komen. Voor hen was “nooit meer oorlog” geen vage jaarlijks gemompelde belofte op een herdenkingsdag, ze waren er doorheen moeten gaan en wensten het niemand toe.
Simon Carmiggelt schreef eens een grappig-melancholisch stukje – zijn grote kracht naast de heerlijke karakterschetsen – van een oudere Nederlandse vrouw die Duitse mensen nog altijd de verkeerde kant op stuurde als ze de weg kwamen vragen. Begrijpelijk.
Mijn grootouders zijn er nu niet meer. Ik mis hen vaak maar denk de laatste tijd meer en meer “gelukkig dat ze dit niet meer moeten meemaken” want alles is vreselijk. Er zijn miljoenen mensen omgekomen in een oorlog tegen de nazi’s en nu zijn ze terug.
Er valt veel te leren uit de geschiedenis van de mensheid. De voornaamste les lijkt te zijn dat we te weinig leren uit de geschiedenis. Onder het motto “als we het vergeten begint het opnieuw” kreeg ik als scholier – net als al mijn leeftijdsgenoten – elk jaar les over de tweede wereldoorlog. Nooit meer oorlog, werd er beloofd. Nooit meer een dergelijke rassenhaat en genocides. En nu, decennia later, staat het fascisme helaas opnieuw voor de deur.
Nu hebben ze gelogen tegen ons in die geschiedenislessen. Niemand had verteld dat niet alleen Duitsland en Italië problematisch waren toen. Niemand gaf les over België, wiens eigen Hitler – koning Leopold II – verantwoordelijk was voor de dood van meer dan tien miljoen mensen uit de Congo. Ook na de Tweede Wereldoorlog vonden er nog genocides plaats. In de VS doodt de politie vandaag de dag meer zwarte mensen dan de KKK ooit gedaan heeft. Dat hebben ze ons ook nooit verteld, idem voor de slavernij die aan de basis lag voor de oprichting van de hedendaagse VS. De Black Panther Party for Self-Defense werd vroeger opgericht als zelfbescherming tegen de racistische staat en terreurgroepen, zoals er nu o.a de Black Lives Matter beweging is.
Vandaag zijn ook de letterlijke nazi’s zijn weer terug. Ze kunnen openlijker hun gang gaan en dat maakt wel degelijk een verschil. Het maakt dat ze geen schrik hebben om op straat te komen, hun slogans te roepen, geweld te plegen. De staat beschermt hen.
Zoiets kan alleen in de VS, gelukkig niet in België, denk je? Helaas. Ook in België zien we dat protesten voor vrede in elkaar worden geslagen door politie en bijeenkomsten van bijvoorbeeld Pegida – onze plaatselijke extreemrechtse moslimhaters – netjes begeleidt en beschermd worden. De politie is rechts en racistisch, mensen. Dat zou geen nieuws meer mogen zijn als je een beetje rondkijkt.
Mensen hebben een volkomen verkeerd beeld van fascisme. Je moet niet als een loser op straat staan zonder haar, met een klein snorretje een hitlergroet brengen en schaterlachend op knoppen duwen van de gaskamer. Dit is fascisme 2.0.
Netjes regelen Theo “Himmler” Francken en co nieuwe wetten om nog meer mensen te kunnen opsluiten en terugsturen. Hij criminaliseert zelfs organisaties zoals artsen zonder grenzen, omdat die vluchtelingen helpen. “Nee, laat ze sterven”, is zijn argument, “anders komen er nog meer”. Voor de duidelijkheid: hij weet dat hij liegt hoor. De Middellandse zee is een massagraf en de Europese regeringen hebben dat op hun geweten. Het is onze plicht in te grijpen en hen te stoppen. We moeten wel, anders gaan ze verder met moorden.
Het lijkt anders dan vroeger en dat is het ook. Niemand zei dat fascisme exact zoals 70 jaar geleden ging terugkomen. De meeste staten van vandaag zijn niet aan het vechten tegen het oprukkend fascisme maar maken er zelf deel van uit.
Er zijn veel mensen die al hebben durven – of moeten – terugvechten en er zijn al veel slachtoffers gevallen. Dat is afschuwelijk. Fascisten gaan helaas niet weg omdat iemand een grappig stukje schrijft of een kritiek post over rassentheorie of dergelijke, Fascisten gaan alleen weg als je ze van de straat en uit de regering slaat. Zo niet gaan ze door met moorden.
Wat we alvast kunnen doen is het nazi’s lastig maken. Sla ze op straat, ontsla ze uit bedrijven, publiceer hun namen en adressen, bel hun werkgevers en eis hun ontslag, waarschuw hun buren. En voor de politici hetzelfde: laat Theo Francken niet wegkomen met zijn gruwelijke deportatiepolitiek. Mensen als Francken richten veel schade aan omdat ze meer macht hebben dan de gemiddelde sukkel op straat. Dat is belangrijk. Onze regering moet zo snel mogelijk afgezet worden.
En laten we ook onze zelfzorg niet vergeten. Wij zijn geen robots, dat is nu net de inzet van de strijd: wij vechten voor de menselijkheid. Dus laten we proberen voor onszelf en elkaar te zorgen ook.
Nu zijn er heel wat mensen die “tegen geweld” zijn. Da’s heel mooi. En ook heel abstract. Je moet dat een tijdje doordenken: wat doe je precies als je tegen geweld bent en er zijn mensen die genocides aanrichten? Precies. Ook pacifisten vochten in de tweede wereldoorlog tegen de nazi’s. Om nog erger te voorkomen. Niemand zei dat het gemakkelijk was.
Dit artikel verscheen oorspronkelijk als column in Overvallen op de kruispunten op De Tweede Sekse.
