Momenteel organiseert de vakbeweging in zo’n tien sectoren tegelijk stakingen en acties. Dat gebeurde onder meer in de zorg, bij de schoonmakers, bij Tata Steel en bij de vrachtafhandeling op Schiphol. En na lange tijd voeren ook de gemeenteambtenaren acties voor hun cao, voorlopig nog in estafettevorm. De FNV-campagne Voor Koopkracht en Echte Banen is zo een mooi begin van het voorjaar, maar voor betere resultaten is meer nodig.
De afgelopen jaren is flinke loonachterstand opgelopen. Terwijl de massawerkloosheid verder groeit en banen worden geflexibiliseerd, voert de regering-Rutte-Samsom afbraakbeleid door. De verschillen tussen arm en rijk nemen toe. Zelfs mensen die nog werk hebben leven vaak in armoede. Dat geldt voor de schoonmakers, voor veel zzp’ers (zelfstandigen zonder personeel) en voor mensen met onzekere, flexibele contracten.
Niet voor niets zei de voorzitter van het schoonmakersparlement Khadija Tahiri onlangs: “Het enige wat we willen is genoeg geld om onze gezinnen te onderhouden en doorbetaald te krijgen als we ziek zijn.” Dat is toch bepaald geen gekke eis, hoewel de bazen dit al snel “wereldvreemd” noemen. De schoonmakers hebben afgelopen jaren laten zien dat zij lang en stevig actie kunnen voeren als het nodig is.
Het actiecomité van de vrachtafhandelaars van Aviapartner Cargo (APC) op Schiphol besloot op 21 maart om hun staking voor onbepaalde tijd te verlengen, omdat de directie hun eisen nauwelijks serieus neemt. Ook hun collega’s van Aviapartner in Brussel overwegen te gaan staken, omdat daar banen dreigen te verdwijnen. De mensen van APC eisen teruggave van hun arbeidstijdverkortingdagen, een loonsverhoging van 3 procent, meer zeggenschap over hun roosters en het verbeteren van de positie van uitzendkrachten. De bazen van APC willen vasthouden aan een slechte cao, die alleen met een kleine vakbond (de Unie) is afgesloten.
Dit is de laatste tijd een terugkerend patroon en duidelijk een bewuste poging om de positie van de grootste bonden te verzwakken. De leden van de FNV bij Tata Steel zijn vorige week, na het voeren van acties, akkoord gegaan met de nieuwe cao. Maar de cao-onderhandelaar van FNV Bondgenoten en de kaderleden van de bond bij Tata houden terecht “zorg voor de toekomst”.
Positief was dat de stakers bij Tata solidariteit ontvingen van het FNV Ledenparlement, Abvakabo Post NL en FNV Schoonmaak. Zij schreven gezamenlijk aan de stakers: ‘Het heeft er alle schijn van dat de werkgevers in Nederland de aanval hebben geopend op verworven arbeidsvoorwaarden, waaronder de toeslagen voor onregelmatig en belastend werk. (…) Dit is niet alleen het gevecht van de werkers bij Tata Steel, dit is een gevecht van de gehele Nederlandse vakbeweging.’
Op 18 maart werden op maar liefst 250 plekken in Nederland acties gevoerd voor goede zorg en een goede zorg-cao. Ook hier hebben de bazen van de werkgeversorganisatie, ActiZ, een slechte cao afgesloten met enkele kleine bondjes en is de Abvakabo FNV daarvan uitgesloten. Bij de actie in Den Haag waren ook medewerksters van Sensire, die een overwinning hadden geboekt in de thuiszorg. De volgende actiedag in de zorg is gepland voor 17 april.
De cao van de gemeenteambtenaren is al meer dan een jaar geleden afgelopen. En de ambtenaren zijn een gemakkelijk doelwit voor de regering om hun bezuinigingen uit te voeren. Eind februari hebben Abvakabo FNV, CNV Publieke Zaak en CMHF eindelijk de werkgevers, de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG), een ultimatum gesteld. De gemeenten krijgen steeds meer taken, zonder het bijbehorende geld. Ze reorganiseren voortdurend en de ambtenaren hebben al jaren vrijwel geen loonsverhoging gehad. Het is dus de allerhoogste tijd dat er in deze sector acties van de grond gaan komen.
Nood aan een actieplan
De grootste zwakte van de huidige acties is dat ze te veel versnipperd zijn, en de eisen te beperkt zijn. In sommige sectoren, zoals de zorg, zijn harde en langdurige acties moeilijker, omdat ze niet ten koste mogen gaan van patiënten of bewoners. Daarom is verbreding van de solidariteit hard nodig.
De oplopende massawerkloosheid – en tegelijkertijd de afbraak van sociale zekerheid en pensioenen en de “hervorming” van de arbeidsmarkt – holt de kracht van de vakbeweging uit en is bovendien een voedingsbodem voor racisme. De vakbonden zouden snel een actieplan tegen de werkloosheid moeten ontwerpen. Daarbij zouden ze ook de oude eis van arbeidstijdverkorting met behoud van loon opnieuw moeten opvoeren. Een 32-urenweek zou moeten gelden als een voltijdse baan. Het is in het belang van de gehele arbeidersbeweging om brede actie te voeren tegen de sloop van de sociale werkvoorziening en de bijstand. En tegen de steeds vaker voorkomende huisuitzetting van mensen die hun woonkosten niet meer kunnen opbrengen.
Het is goed dat de vakbeweging ook opgeroepen heeft voor de antiracismedemonstratie van 22 maart. Maar de strijd tegen discriminatie en racisme en voor gelijke rechten van migranten en “autochtone” arbeiders moet worden uitgebreid naar de werkvloer.
Het is ook goed dat de vakbeweging opriep voor de Europese vakbondsdemonstratie van 4 april in Brussel. Een breed Europees vakbondsfront is hard nodig tegen alle aanvallen van het internationale kapitaal, de Europese regeringen en de bureaucraten uit Brussel. De recente beperkte acties van de vakbeweging laten zien dat mensen wel in actie willen komen, als de bonden dat goed organiseren en met duidelijke eisen komen. Alleen met massale acties kunnen we de reorganiserende en kwakkelende vakbeweging nieuw leven inblazen.
Dit artikel verscheen oorspronkelijk op socialisme.nu.
foto: Europese manifestatie voor een sociaal Europa te Brussel op 4 april 2014 (© Rafik Khalfaoui)
