De Algemene Vergadering van deVerenigde Naties stemde 22 keer met overgrote meerderheid een resolutie goed waarin de opheffing van het VS-embargo tegen Cuba werd geëist. In 2013 gebeurde dat met 188 stemmen tegen 2. Washington stond al jarenlang geïsoleerd in die kwestie, Cuba kon wereldwijd op zeer grote steun rekenen. Op het Amerikaans continent (eilanden inbegrepen) werden steeds meer instellingen gecreëerd met Cuba, zonder de VS. Washington kon in 55 jaar zijn hoofddoel niet bereiken: een regimewissel in Havana. Barack Obama heeft na overleg met Cuba een eerste stap gezet naar normale relaties. “Todos somos Americanos”, de VS willen er bijhoren.
De weg is geopend om het VS-embargo op te heffen, maar zover zijn we nog niet. De wet Helms-Burton die in 1996 ook andere landen tot deelname aan het embargo dwong, kan volgens Washington alleen door het Congres worden opgeheven. En daar is de weerstand groot. Vooral dan bij de Republikeinen van wie de leiders hysterisch reageren, al maakte de Republikeinse senator Jeffrey Flake uit Arizona deel van de delegatie die een VS-gevangene in Cuba ging ophalen. Flake ondertekende eerder dit jaar mee een brief aan Obama met verzoek het embargo te beëindigen.
Vreugde
Zelfs onder de Amerikanen van Cubaanse afkomst, die Cuba na 1961 verlieten en hun afstammelingen, is er meer vreugde dan verdriet. Een recente peiling gaf aan dat nu 52 % van hen tegen het embargo is. Dat percentage ligt vooral hoog bij de jongeren die massaal naar Cuba reizen. In de loop van 2013 zijn 600.000 Amerikanen van Cubaanse origine naar het eiland gereisd. Terwijl banken die zelfs maar onrechtstreeks zaken durven doen met Cuba nog zeer recent massale boetes kregen opgelegd krachtens Helms-Burton. BNP-Paribas kreeg een boete van 8,9 miljard dollar opgelegd wegens inbreuk van het embargo op Cuba (en op Iran en Soedan).
Het embargo neemt extreme vormen aan. Zo mag bepaalde Zwitserse chocolade de VS niet binnen omdat er Cubaanse cacao in zit. Werktuigen met nikkel uit Cuba in, zijn ook verboden. In 2011 werd 4,2 miljoen dollar van een fonds voor aids-bestrijding bestemd voor Cuba, in beslag genomen. Maar anderzijds mag Cuba wel Amerikaanse landbouwproducten invoeren onder druk van de Amerikaanse boerenlobby.
De tegenstanders van de opheffing schreeuwen dat Obama toegeeft aan de dictatuur. Diezelfde tegenstanders zien geen graten in het feit dat de enige plek op Cuba waar de mensenrechten zwaar worden geschonden, de VS-basis in Guantanamo is. Obama antwoordt terecht dat het embargo niet heeft geholpen. Cuba werd voor de rest van Latijns-Amerika een voorbeeld hoe zelfs een kleine staat niet hoeft te zwichten voor de VS. Washington heeft nochtans geld noch moeite gespaard om tot een “regimewissel” te komen.. Het begon met een mislukte invasie (die van de Varkensbaai, april 1961), er waren allerlei pogingen van de CIA om Fidel Castro te vermoorden, er is natuurlijk het embargo zelf dat de Cubaanse economie zeer zwaar treft… Zonder resultaat.
Nieuwe invasie
Obama werpt de handdoek in de ring. Of toch niet helemaal. Want er zijn VS-politici die al een tijdje opperen dat het regime veel minder weerstand zal kunnen bieden aan een invasie van bij voorbeeld Amerikaanse Internettechnologie. Dat zal de samenleving grondig veranderen, een nieuwe mentaliteit teweeg brengen waaraan het castrisme niet zal kunnen weerstaan, aldus de redenering.
Hillary Clinton schreef in haar recent boek dat ze op het einde van haar mandaat als minister van Buitenlandse Zaken Obama al de raad had gegeven het embargo op te geven “omdat dit onze projecten in de rest van Latijns Amerika schaadt”. Er zijn ook de Amerikaanse zakenlui, zeker die van Cubaanse origine, die staan te springen om in Cuba te investeren. In mei 2014 kreeg Havana bezoek van Thomas Donahue, de patron van het VS-patronaat, en van een delegatie ondernemers. Na het bezoek drong Donahue bij Obama aan op “een nieuw hoofdstuk in de relaties tussen de VS en Cuba”.
Weerstand
Is er gevaar voor een dollarinvasie zoals enkele vrienden van Cuba vrezen? Al wie de voorbije 55 jaar geijverd heeft voor de opheffing van het embargo, kan alleen maar opgetogen zijn dat het eraan komt, dit zal het leven van de Cubanen aangenamer maken. Cuba heeft ook de periode na de implosie van de Sovjet-Unie doorworsteld, die implosie kwam economisch en politiek zwaar aan, maar Cuba liet duidelijk zien geen satelliet van Moskou te zijn geweest en op eigen benen te kunnen staan.
Nu wordt de opening van Cuba naar de VS ook in verband gebracht met de zware economische en financiële moeilijkheden in Venezuela, waardoor Cuba door verlies van hulp uit dat land in de problemen kan komen. Maar het is wel Cuba dat duizenden medische personeelsleden, technici, leerkrachten enz. in Venezuela heeft, het is geen eenrichtingsverkeer. De toenadering tussen Havana en Washington is trouwens al langer bezig, los van wat er in Venezuela gebeurt. Ook al omdat de VS niet graag geïsoleerd geraken op het Amerikaanse continent.
Israël?
Het optreden van Obama in de relaties met Cuba wekt nervositeit in Israël. Obama wekte eerst met zijn regularisatie voor miljoenen mensen zonder (de vereiste) papieren al de indruk dat hij van zijn laatste stuk ambtstermijn gebruik wil maken om enkele zaken door te drukken. Hij heeft geen meerderheid in het Congres, maar er resten hem enkele uitgebreide bevoegdheden waar hij nu inzake Cuba gebruik van maakt. Gaat hij op datzelfde elan nu ook iets forceren in het Nabije Oosten, bij voorbeeld door niet langer stelselmatig het VS-vetorecht te gebruiken tegenover resoluties die de Israëlische regering niet zinnen?
Inzake Cuba tart hij alleen de lobby van Cubaanse ballingen die echter aan invloed inboette en alleen nog vertragingsmanoeuvres kan uitvoeren. De pro-Israëllobby heeft oneindig veel meer invloed, ook in de Democratische Partij. Ook in de zakenwereld en zeker in de media. Het is uitkijken naar de editorialen van de New York Times, de krant die de geesten op de Cuba-wending voorbereidde met negen editoriale pleidooien sinds half oktober.
Dit artikel verscheen oorspronkelijk op Uitpers.
