«We hebben we de indruk dat de toekomstige regeringspartners zowel tot een strategie willen komen waarmee ze hard te kunnen toeslaan als een taktiek willen volgen die vermijdt dat ze te snel en te ver te gaan.», schreven we in een eerder artikel over de vorming van een homogeen rechtse federale regering. Het probleem is dat de vakbondsleidingen zich niet lijken te haasten om duidelijk te maken welke limieten voor hen niet overschreden mogen worden, zodat de onderhandelaars van CD&V-NVA-Open VLD en MR zich op hun gemak kunnen opmaken om steeds harder toe te slaan met hun asociaal beleid. De preciese inhoud van de formateursnota die Peeters en Michel aan hun onderhandelingspartners hebben overgemaakt, is niet bekend, maar de informatie die stilaan in de media doorsijpelt, kan bij de werkende bevolking enkel tot ongerustheid leiden.
Vooral het voorstel van de formateurs om de patronale bijdragen aan de sociale zekerheid te verlagen van 33 naar 25% en bovendien het patronaat volledig vrij te stellen van bijdragen voor de eerste drie aangeworven werknemers is betekenisvol. Het komt neer op een nieuw cadeau van twee miljard euro aan het patronaat. Een cadeau die bovenop de tien miljard bijdrageverlagingen komt die ze van vorige regeringen al kregen, waaronder de 1,3 miljard die ze van de «centrumlinkse» regering Di Rupo in ontvangst mochten nemen. Al deze lastenverlagingen maken dat nu al de effectieve bijdragevoet van de patronale bijlagen maar 27% is in plaats van 33%.
Zoals ook het ABVV van Charleroi-Zuid-Henegouwen, momenteel mee de speerpunt van het syndicale verzet, al stelde, ging de vermindering van de «sociale bijdragen» van de bedrijven van 756 miljoen euro in 1994, over 1,325 miljard euro in 1996, 6,3 miljard euro in 2008, 9,254 miljard euro in 2010… De federale rechtse regering wil op deze weg verder gaan, en deze aanpak nog verdiepen.
Al deze verminderingen van de patronale bijdragen kwamen er met het argument dat de «te hoge arbeidskost» de competitiviteit schaadt en zo jobcreatie verhindert. In de realiteit is de strijd tegen de werkloosheid maar een voorwendsel. De echte doelstellingen van het patronaat en de regeringen in hun dienst zijn om 1) minder te betalen voor de rijkdommen die door de werkende klasse wordt voortgebracht en 2) de solidariteit binnen de werkende bevolking te breken.
Deze twee doelstellingen hangen nauw samen omwille van de simpele reden dat hoe minder solidariteit er is (dus sociale zekerheid, indirect loon, «gesocialiseerd», samengebracht door alle werkenden), hoe meer het direct loon kan worden verlaagd door de werkenden onderling te laten concurreren. Dat is de reden waarom de verlaging van de patronale bijdragen een geheel vormt met alle andere aspecten van het offensief van de burgerij, met op kop de verlenging van de beroepsloopbaa, de jacht op werklozen, de loonnorm en de precarisering van de arbeidsvoorwaarden (vooral voor jongeren). Maatregelen die de onderhandelaars, George Orwell indachtig, «modernisering van de arbeidsmarkt» noemen. En vergeten we ook de aanvallen op de openbare diensten niet, die samen met de Sociale Zekerheid een ander element van solidariteit uitmaken.
Al deze aspecten kwamen we ook al tegen in het beleid van de vorige regeringen. Ze worden nu hernomen en verder uitgediept door de rechterzijde. De vijzen worden aangedraaid, men neemt de werkende bevolking, met of zonder job, in de tang… Bepaalde reacties vanuit het patronaat spreken boekdelen. In een reactie op de informatie die tot nu toe al in de pers doorsijpelde, stelde een artikel van het rechtse patroonsblad Trends, dat een verlaging van de patronale bijdragen met twee miljard euro onvoldoende is, dat er maar liefst 8,9 miljard euro nodig is om de «competitiviteitshandicap» met de buurlanden te overwinnen. Honger krijg je van te eten, ook als je een bourgeois bent. Dit geldt natuurlijk ook in die landen waarmee we met ons allen zouden moeten concurreren, zodat die koers om «competitief» te blijven de werkende klasse overal meezuigt in een neergaande spiraal.
Tegenover de oorlogstaal van rechts en de burgerij blijft de arbeidersbeweging opvallend bedeesd. De voorzitter van Beweging.net (de nieuwe naam van het ACW), Patrick Develtere, verklaarde onlangs nog dat «een verlaging van de bijdragen noodzakelijk is, en er moet bespaard worden, maar wij vinden dat dat op een verantwoordelijke, sociaal correcte en bedachtzame manier moet gebeuren». Dezelfde toon klinkt bij de PS en de sp.a. Van die kant valt niet te veel te verwachten: Beweging.net is bereid heel diep door de knieën te gaan om de garanties te behouden die aan de 800.000 cooperanten van haar Arco-vehikel werden gegeven na de val van Dexia. En als we het over de sp.a en de PS hebben, die hebben zich ook in het verleden, al die jaren dat ze mee aan de macht waren, allesbehalve afgezet tegen het steeds verder verlagen van de sociale bijdragen van het patronaat
Het wordt hoog tijd dat de vakbonden wakker schieten. Om te beginnen zouden ze de hele discours rond de «patronale lasten» moeten doorprikken. De patronale bijdragen aan de Sociale Zekerheid zijn geen «lasten»: ze maken deel uit van onze lonen, waarvan ze het «gesocialiseerd» deel uitmaken, het is uitgesteld loon. De «lasten» verlagen zonder te raken aan de nettolonen, dat is de mensen blaasjes wijsmaken. De totale loonmassa wordt immers verminderd, dus het aandeel dat de werkende bevolking krijgt van de totale geproduceerde rijkdom.
Hieruit volgt een tweede zaak: de Sociale Zekerheid hoort toe aan de werkende klasse zelf. De regeringen hebben zich hierin niet te moeien, noch om de «lasten» te verlagen, noch om een of ander onderdeel van het systeem (de kinderbijslag bijvoorbeeld) te communautariseren. Tegenover deze aanvallen stellen de vakbonden best het perspectief van het beheer van de Sociale Zekerheid door verkozen en democratisch gecontroleerde afgevaardigden van de werkende bevolking en haar organisaties.
Het is dan ook de hoogste tijd om de ganse werkende bevolking te informeren over wat op haar afkomt, wat de inzet van de komende gevechten is, en welke sociale alternatieven mogelijk zijn. Een nieuwe, groots opgezette «Operatie Waarheid» die tegengif biedt tegen de neoliberale propaganda waarmee de publieke opinie, de werkende klasse inbegrepen, dagdagelijks wordt platgebombardeerd. De vakbonden, in gemeenschappelijk front, hebben de macht om samen zulke massacampagne in de bedrijven, wijken, scholen,… op te zetten.
Zulke aanpak kan de krachtsverhoudingen volledig wijzigen ten voordele van de linkerzijde en de arbeidersbeweging. Het ongenoegen tegenover het jarenlang afbreken van onze sociale verworvenheden en tegelijkertijd pamperen van de banken en bedrijven is immers groot.
Opgelet: als de vakbeweging de krachtsverhoudingen niet serieus wil wijzigen in het voordeel van een links perspectief, dan zullen het patronaat en haar bondgenoten in de regeringen ze verder blijven wijzigen in het voordeel van rechts. De intenties van de komende rechtste federale regering rond de verplichte minimumdiensten in een reeks openbare bedrijven (bij NMBS, De Lijn, Belgacontrol (de vluchtverkeersleiders), maar bijvoorbeeld ook in de gevangenissen) of het belastbaar maken van stakingsvergoedingen, tonen duidelijk aan dat ze niet alleen onze sociale verworvenheden willen uithollen, maar ook de organisaties van de werkende klasse zelf willen aanpakken.
De hamvraag is natuurlijk: wil iedereen in de arbeidersbeweging die krachtsverhoudingen wel echt omkeren? Als je ziet hoe er alles aan wordt gedaan binnen de vakbonden om de impact van de oproep van het ABVV van Charleroi voor een politiek alternatief en een sociaal noodplan tot daar beperkt te houden en te fnuiken, of als je ziet hoezeer de ACV-leiding aan de CD&V blijft plakken, ook als die meer en meer naar rechts draait, kan je je de vraag stellen. Wij willen in elk geval met al onze, zeker, bescheiden, krachten bijdragen aan de totstandkoming van een breed sociaal verzet en het hoogstnoodzakelijk politiek alternatief van en voor de werkende klasse.
