• FRANÇAIS (LCR)

sap-rood.org

SAP

antikapitalistische lenteschool 2017
  • home
  • Wie zijn wij?
    • SAP
    • Uitgavenfonds Ernest Mandel
  • België
    • politiek
    • syndicaal-sociaal
    • verkiezingen 2014
  • internationaal
    • Afrika
      • Algerije
      • Burkina Faso
      • Egypte
      • Kenia
      • Marokko
      • Soedan
      • Tunesië
    • de Amerika’s
      • Argentinië
      • Bolivië
      • Brazilië
      • Chili
      • Colombia
      • Cuba
      • Ecuador
      • Guatemala
      • Haïti
      • Honduras
      • Mexico
      • Peru
      • Puerto Rico
      • Venezuela
      • Verenigde Staten (VS)
    • Azië
      • Cambodja
      • China
      • Filippijnen
      • Maleisië
      • Pakistan
      • Thailand
      • Vietnam
    • Europa
      • Italië
      • Luxemburg
      • Nederland
      • Noorwegen
      • Oekraïne
      • Portugal
      • Rusland
      • Schotland
      • Slovenië
      • Spaanse Staat
      • Turkije
    • internationale instellingen
    • Midden-Oosten
    • Oceanië
  • themas
    • antifascisme
    • antiracisme
    • cultuur
    • ecologie
    • economie
    • feminisme
    • geschiedenis
    • biografieën
    • jongeren
    • LGBT+
    • migratie
    • strijd en bewegingen
    • Uitgavenfonds Ernest Mandel
  • onze blogs
    • Ida en Evie schrijven
    • blog Flor Vandekerckhove
    • blog Marijke Colle
    • blog Pips Patroons
  • linkse linkjes
  • e-shop

Orchideeën !

8 juni, 2015 door Marijke Colle

Tijdens dit laatste weekend van mei vond ik twee soorten wilde orchideeën in de nabijheid van mijn huis: de bokkenorchis (Himantoglossum hircinum), een grote forse orchidee met groene vuilwitte bloemen en het veel mooiere rode hondskruid (Anacamptis pyramidalis).

DSC01121Himantoglossum hircinum

DSC01122Anacamptis pyramidalis

Orchideeën zijn in Europa zeldzaam geworden voornamelijk door de overbemesting in de landbouw die verzuring van de grond teweeg brengt. Maar ook het verlies van biotopen speelt een rol. De mooie kalkgraslanden waarop de orchideeën talrijk waren, werden omgevormd tot vette weiden of gewoon verkocht als bouwgrond… Orchideeën kunnen op onverwachte plaatsen opduiken. Zo vond ik 15 jaar geleden een groot aantal orchideeën op een druk rond punt nabij Oxford. Dat was het positieve resultaat van het stoppen met het gebruik van pesticiden langs wegbermen.

Wereldwijd zijn er naar schatting 20.000 soorten orchideeën, drie vierden daarvan leven in de tropen. Daar zijn bijna alle orchideeënsoorten epifyten (1) op andere planten of op plantaardig materiaal zoals houten telefoonpalen (zoals we in de Filippijnen zagen vorige zomer). Er is één orchideeënsoort die economisch belangrijk is, de vanille (Vanilla planifolia), een lianensoort. Een vanillestokje bevat duizenden minuscule zaadjes die je als zwarte stipjes in een heus vanille-ijsje kan zien.

Orchideeën zijn heel bijzonder. Zo ontwikkelen die minuscule zaadjes van onze orchideeën zich gedurende twee tot tien jaar onder de grond. Hoe is dit mogelijk? Doordat de wortels van die zaadjes een intensieve symbiose aangaan met schimmeldraden in de bodem.

Orchideeën zijn de enige groep planten die parasiteren op schimmels: het voedsel dat de schimmels verkrijgen door afval te verteren, wordt door de wortels van de orchidee opgezogen en op die manier overleven orchideeën in de bodem. Maar deze symbiose functioneert niet goed in door mest verzuurde bodem.

Orchideeën zijn bij plantkundigen ook “beroemd” omdat ze zeer sterke gespecialiseerde aanpassingen vertonen in de structuur van hun bloemen. Die werden door Charles Darwin in detail bestudeerd. In 1862 publiceerde hij een monografie over orchideeën (2), drie jaar na zijn revolutionair boek over de Oorsprong der Soorten door Middel van Natuurlijke Selectie (3).

Bij het herlezen van zijn studie van orchideeën, prachtig geïllustreerd met 34 houtsneden, viel het me op dat Darwin hier veel zelfverzekerder is dan in de Oorsprong der Soorten. Zijn orchideeënboek leest als een PowerPoint presentatie over de opbouw van de bloem en de centrale rol van insecten in de kruisbestuiving van orchideeën. Orchideeën vertonen de meest merkwaardige specialisaties in hun bloemen om een bepaalde soort insecten te lokken met geur, nectar, honingmerken tot zelfs in het uiterlijk van de bloem, de nabootsing van het geviseerde insect! Wanneer een insect op de “landingsplaats voor bezoekers” van de bloem aankomt, wordt het stuifmeel door de bloem in speciale “pakjes” op de kop van het insect gekleefd zodat er geen stuifmeel verloren gaat. Zonder dit samenspel tussen bloem en insect, kunnen orchideeën niet worden bestoven omdat het kleverig stuifmeel dan binnen de bloem blijft zitten. Dat werd door de studie van Darwin definitief bewezen.


Tenslotte vinden we in dit werk opnieuw een glasheldere argumentatie tegen het bestaan van een “Schepper” die elke bloemsoort afzonderlijk zou geschapen hebben. Darwin toont door gedetailleerde dissecties van deze merkwaardige bloemen aan dat de verschillende soorten ontstaan zijn door de accumulatie van kleine variaties vertrekkende van een gemeenschappelijke voorouder. En de co-evolutie van de specifieke insecten bestuivers van elke soort versterkt nog eens het argument van Darwin ten voordele van natuurlijke selectie.

Waarom ik hierover schrijf in deze blog? Omdat orchideeën me steeds blijven verbazen en omdat ik niet de enige ben die ze zo wondermooi vind. Toen ik vorige zomer in de Filippijnen op het door een zware cycloon getroffen eiland Leite verschillende vernielde dorpen bezocht, zag ik dat de mensen zelfs in de krotten waarin ze noodgedwongen hun leven opnieuw moesten opbouwen, orchideeën hadden geplant om zo hun omgeving mooier te maken. Een menselijke behoefte aan schoonheid die onuitroeibaar is.

Orchideeën beschermen is meer dan een hobby van een excentrieke plantkundige…

Noten:

1) Epifyten zijn planten die op andere levende planten groeien, zonder hieraan voedsel te onttrekken (i.t.t. parasieten)

2) Charles Darwin, “The various contrivances by which BRITISH AND FOREIGN ORCHIDS are FERTILISED BY INSECTS, and on the good effects of intercrossing.” London, John Murray, 1862.

3) Charles Darwin, “The origin of Species by means of natural Selection; or, the Preservation of Favoured Races in the Struggle for Life.” John Murray, 1911, Sixth Edition.

 

 

 

 

Print Friendly, PDF & Email

Categorie: blog Marijke Colle

 Facebook Twitter Flickr YouTube E-mail
hallo kameraad
lid-wrden
strijdfonds

zoeken

FeMiNiSmE–YeAh!archief Ernest Mandel IRJ 2017
Anticapitalista

cultuur

Film: Der Junge Karl Marx van Raoul Peck

Door Michael Löwy

De film Der Junge Karl Marx die de grote Haïtiaanse filmmaker Raoul Peck aan de jonge Marx wijdde, is een echt meesterwerk. Het is tevens het werk van een cineast die kant koos: die van de onderdrukten en uitgebuitenen die strijden voor hun emancipatie. Vandaar zijn belangstelling voor een zekere … [Meer lezen ...]

Tags

abortus asiel asielzoekers BBTK-SETCa Bechdel beweging bezuinigingen cinema culture ecologische economie Fellini Feminisme film FN FOD Financiën Gender IIRE indignados K&SR klimaatsverandering klimaattop COP 19 kolonialisme koopkracht overheidsdienst politiek Racisme Soberheid sociaal sociale Sorrentino staking stakingsrecht storm Taubira theorie Ulrike Meinhof vakbeweging vluchtelingen vrouwen werkloosheid
Marijke Colle

Marijke Colle studeerde biologie aan de Rijksuniversiteit Gent van 1965 tot 1970. Ze was altijd al geïnteresseerd in de ecologie en natuurbehoud. Tijdens haar studies was zij actief in de bewegingen van radikaal links, de solidariteit met de revolte van Mei '68 in Frankrijk en de campagnes tegen de oorlog in Vietnam. Ze werd in 1971 een van de oprichters van de RAL, de Belgische afdeling van de Vierde Internationale. Ze was ook sinds de vroege jaren '70 actief in de feministische-socialistische beweging en de acties voor vrije anticonceptie en het recht op abortus. Van november 2009 tot november 2013 was ze co-directrice van het IIRE in Amsterdam waar ze bijdroeg aan diverse scholen en seminaries.
Viva la IV!

Onze oude website kan je nog steeds hier raadplegen.

kalender artikels

maart 2023
Z M D W D V Z
 1234
567891011
12131415161718
19202122232425
262728293031  
« okt    

image bank

  • DSC_0141
  • DSC_0140
  • DSC_0139
  • DSC_0137
  • DSC_0138
  • DSC_0136
  • DSC_0135
  • DSC_0132
  • DSC_0133

categorieën

andere hulpmiddelen

  • archieven
  • sitemap
  • folders te downloaden

SAP-LCR