Wetenschappers van de Rijksuniversiteit Groningen bestuderen al meerdere jaren de grutto-populaties (de grutto is een vogelsoort) in de Nederlandse weiden. (1) Nederland herbergt ongeveer de helft van de Europese grutto’s. Die grutto-bevolking gaat al een tijdje achteruit (een daling van ongeveer 3 % per jaar). Weilanden zijn in onze contreien al lang geen natuurlijke graslanden meer maar intensieve grasproducerende oppervlakten. “Moderne” weiden zijn gronden die ontwaterd werden en daarna sterk bemest voor een maximale opbrengst van hoog productieve grassoorten die zo vroeg mogelijk moeten kunnen gemaaid worden. Dat hooi is voeder voor melkkoeien die meer en meer het hele jaar door op stal staan. Die bodems zijn ondoordringbaar voor de bek van jonge grutto’s die op zoek zijn naar wormen. De jonge grutto’s lopen al gauw te ver weg van hun ouders en worden zo een gemakkelijke prooi voor veldmuizen, marters en roofvogels allerhande. Dit jaar werden er opnieuw te weinig grutto’s groot gebracht en eind mei kon men al honderden grutto’s zien die zich klaar maakten voor de overtocht naar de Casamance in het Zuiden van Senegal. Dat is zowat één maand vroeger dan in het verleden normaal was!
En dit is precies een groot probleem geworden voor de rijstboeren in de Casamance op 5000 km van Nederland. Meer en meer grutto’s komen aan net op het ogenblik dat de boeren rijstkorrels zaaien op hun velden. Die rijstkorrels komen dan ook direct in de te vroeg gearriveerde grutto magen terecht!
Ten einde raad zijn de boeren al sinds enkele jaren begonnen met het inrichten van kiemvelden voor de rijstkorrels tussen de huizen, waar grutto’s zich niet wagen. Maar dit brengt natuurlijk veel meer werk mee, want daarna moeten de kiemplantjes nog met de hand in het veld worden geplant.
Maar waarom blijven de boeren bij ons aan dergelijke praktijken vasthouden? Omdat de agro-industrie een industrie is van bikkelharde concurrentie op de wereldmarkt. En wie spreekt over concurrentie, spreekt over de wet van de sterkste. Tot 1 april van dit jaar golden er in Europa melkquota, wie teveel melk produceerde kreeg boete. Dat mechanisme was ingesteld om overproductie te vermijden. Maar met het vooruitzicht van de afschaffing van de quota dit jaar, begonnen vele boeren vorig jaar al (toen de prijzen nog relatief gunstig waren) hun melkproductie op te drijven. Tegelijkertijd is de consumptie van melk in China dit jaar gedaald en is er een boycot van Europese melk door Rusland. Gevolg: overproductie en ineenstorting van de melkprijzen in alle Europese landen.
Ondanks die verlaagde consumptie, blijft China wel zeer actief op de wereldmarkt van melk en melkpoeder sinds het melamine-schandaal (2) in 2008 waarbij bijna 300.000 baby’s nierstenen kregen en er zeker zes stierven. De grote producenten van melk en melkpoeder uit China zijn fabrieken gaan bouwen in het buitenland. In Carhaix in Bretagne wordt momenteel een grote melkpoederfabriek gebouwd die vanaf 2016 ongeveer 300 miljoen liter melk zal verwerken tot 120 miljoen kilo melkpoeder. (3) Ook in Kansas (USA) en in Modena (Italië) wordt melk met lange bewaartijd geproduceerd voor China. Duitsland en België hebben hun eerste melkexport akkoorden met China afgesloten. En aan de universiteit van Wageningen komt er een met chinees geld gesponsord R & D centrum. In China is melk een luxeproduct, zo worden er dagelijks 50.000 flessen verse melk uit Australische boerderijen wordt overgevlogen… Meer recent importeerde China geselecteerd melkvee uit Chili en sperma voor Chinese koeien uit Australië. En hierbij mag natuurlijke de grootste melk exporteur ter wereld niet worden vergeten: Nieuw-Zeeland dat de douanerechten op kiwi’s en melk heeft afgebouwd voor China. De industriële melkboeren zullen er niet zo maar mee stoppen. Maar dat alles helpt de boeren in de Casamance en de grutto’s van onze weiden niet …
Foto : Feng Li/Getty Images.
Noten:
1) http://www.natuurbericht.nl/?id=14338&Eid=16747
2) Melamine, een industriële harssoort was aan babypoedermelk toegevoegd in meerdere melkbedrijven, sindsdien vertrouwt bijna niemand nog de in China geproduceerde melk
3) Jordan Pouille, « Razzia chinoise sur le lait », in Le Monde Diplomatique, september 2015
