De situatie van de Palestijnen lijkt hopelozer dan ooit. In Gaza kampen mensen met de gevolgen van de recente Israëlische aanval, terwijl op de Westelijke Jordaanoever de bouw van illegale nederzettingen doorgaat. Toch zijn de Palestijnen aan de winnende hand, stelt Ali Abunimah in zijn nieuwe boek.
Volgens Abunimah, medeoprichter van de site Electronic Intifada, vinden de argumenten van de Palestijnen steeds meer weerklank. Hij wijst met name op de groeiende steun voor de campagne voor Boycot, Desinvestering en Sancties (BDS). In The Battle for Justice in Palestine legt Abunimah verband tussen de Palestijnse strijd en andere bewegingen voor sociale rechtvaardigheid. Abunimah woont zelf in Chicago en richt zich vooral op een Amerikaans publiek. Dit geeft een interessant inkijkje in de discussies binnen de linkse beweging in Amerika, met haar sterke en zwakke punten.
Volgens Obama berust de relatie tussen de VS en Israël op “gedeelde waarden” als vrijheid en democratie. Abunimah bekritiseert deze visie: beide landen presenteren zich als democratieën, maar zijn gesticht door Europese kolonisten en kennen een diepgeworteld institutioneel racisme. In de VS wonnen Afro-Amerikanen dankzij de burgerrechtenbeweging gelijke rechten. Maar zoals Michelle Alexander in The New Jim Crow liet zien, krijgen vooral zwarte mannen ten onrechte het etiket “crimineel” opgeplakt en verliezen daardoor veel van hun eerder verworven rechten.
De harde politierepressie in zwarte wijken wordt door rappers en jongeren wel “The Occupation” genoemd. Vaak gebruikt de politie wapens uit Israël, dat zich na 9/11 heeft ontwikkeld tot een “winkelcentrum voor veiligheidstechnologieën” en nauw samenwerkt met Amerikaanse politiekorpsen.
Eenstaat-oplossing
Abunimah is voorstander van één staat waarbinnen Joden en Palestijnen gelijke rechten hebben. De staat Israël is gebaseerd op de verdrijving van Palestijnen in 1948 en 1967 en kan slechts blijven bestaan door Palestijnen systematisch te discrimineren.
Een tweestaten-oplossing wordt minder haalbaar naarmate Israël meer Palestijns land annexeert. De toenmalige Israëlische premier Olmert stelde in 2007 dat de staat Israël verloren was als de tweestatenoplossing zou falen. Maar uit een peiling van de krant Haaretz blijkt dat een meerderheid van de Israëli’s gelooft dat Israël de Westelijke Jordaanoever kan blijven bezetten en toch een Joodse meerderheid kan handhaven.
Hoe is een éénstaatoplossing mogelijk als de meerderheid van de Joodse Israëliërs daartegen is? Abunimah trekt een vergelijking met Zuid-Afrika ten tijde van de apartheid. Witte Zuid-Afrikanen bleven zich tot het laatst toe verzetten tegen stemrecht voor iedereen (“one person one vote”). De bevrijdingsbeweging ANC hield toch vast aan deze eis.
Uiteindelijk kwam een democratisch Zuid-Afrika tot stand door “het complete verlies aan legitimiteit van het apartheidsregime”. De witte bevolking accepteerde noodgedwongen “one person one vote”. Ook in Israël zal verlies van legitimiteit de aanzet geven tot echte verandering, verwacht Abunimah.
Neoliberalisme
Een andere les uit Zuid-Afrika is dat formele gelijkberechtiging niet genoeg is om de problemen echt op te lossen. In Zuid-Afrika liet het ANC zich na de apartheid adviseren door het IMF en de Wereldbank. Dit leidde tot neoliberaal beleid, waarvan alleen de rijken profiteren. In Palestina werd in 2007 voormalig IMF-functionaris Salam Fayyad benoemd tot premier. Zijn beleid moest zorgen voor economische bloei, maar leidde tot een zeepbel van consumptie op krediet bij onverminderd hoge armoede en werkloosheid. Vooral grote vastgoedbedrijven wisten zich te verrijken.
Exemplarisch is het project Rabawi, dat volgens de projectontwikkelaar ‘een stad voor de Facebookgeneratie’ moest worden. Rabawi berust op samenwerking tussen Israël, de Palestijnse Autoriteit, Palestijnse zakenleden en internationale bondgenoten. De architectuur doet nog het meest denken aan een Israëlische nederzetting. Net als de nederzettingen is Rabawi gebouwd op land dat gestolen is van dorpelingen.
Abunimah ziet in dat “een agenda voor economische rechtvaardigheid op de lange termijn centraal moet komen te staan in de Palestijnse strijd”. Dan kunnen de Palestijnen hun krachten bundelen met andere groepen die wereldwijd antikapitalistische strijd voeren. Jammer genoeg gaat hij hier niet verder op in en beperkt hij zich tot een pleidooi voor kleinschalige zelfvoorzienende voedselproductie.
BDS
Een belangrijk onderdeel van de Palestijnse strijd is momenteel de BDS-campagne. De Israëlische denktank Reut Institute beschreef BDS in 2010 als een “existentiële bedreiging” voor Israël. De denktank pleit ervoor activisten te demoniseren en daarnaast het imago van Israël te verbeteren. Zo worden culturele festivals gebruikt om Israël van zijn aantrekkelijkste kant te laten zien. Daarnaast profileert Israël zich als homoparadijs (ook wel pinkwashing genoemd) en pionier van duurzame technologie (het zogenaamde greenwashing).
Ook op universiteiten in de VS, waar veel steun is voor BDS, openen zionisten de aanval op pro-Palestijnse activisten. De nadruk ligt daarbij niet langer op beschuldigingen van antisemitisme, die meestal aantoonbaar onjuist zijn. Het blijkt effectiever om mensen te demoniseren met verwijten van “slecht gedrag”. Zo werd de politicoloog Norman Finkelstein door DePaul University ontslagen wegens “gebrek aan collegialiteit”. Ondanks dit soort intimidatie blijft de BDS-campagne aan invloed winnen.
The Battle for Justice in Palestine geeft een gedetailleerd overzicht van de staat van de Palestijnse strijd en de solidariteitsbeweging, met de nadruk op ontwikkelingen in de VS. Helaas is er daardoor weinig aandacht voor de bredere context, zoals de rol van de VS in het Midden-Oosten en de impact van de Arabische revoluties. Toch is dit boek een aanrader voor iedereen die betrokken is bij de Palestijnse strijd.
Ali Abunimah, The Battle for Justice in Palestine, Haymarket / 224 pagina’s / 17€.
Dit artikel verscheen oorspronkelijk op socialisme.nu .
