De “Asamblea ciudadana”, het stichtingscongres van de nieuwe politieke partij Podemos in de Spaanse Staat, werd vorige zaterdag 15 november afgesloten. Na de stemming van de statutaire documenten, werden de directie-organen op statelijk niveau verkozen.
De leiders van Podemos Juan Carlos Monedero, Pablo Iglesias en Iñego Errejon
Een Centraal Comité in één klik?
Deze statutaire documenten – organisatorisch, politiek en ethisch – brengen de directie-organen en de spelregels van de verkiezing ervan tot stand. De internetstemming van de statuten werd met een grote meerderheid gewonnen door de ploeg rondom Pablo Iglesias, Juan Carlos Monedero en Iñego Errejon. Bijgevolg zal de organisatie op centraal niveau geleid worden door een Secretaris-Generaal, een “Burgerraad” (dat de functies vervult van een centraal comité) en een Controlecommissie.
De verkiezing van deze directie-organen werd georganiseerd door een systeem van stemming “in blok” op internet: het was mogelijk om een lijst in te dienen en om in één klik te stemmen voor alle kandidaten op de lijst. De grote vraag was dan ook: zal de ploeg rondom Pablo Iglesias een volledige lijst indienen en hierdoor weinig plaats laten voor andere kandidaatstellingen? Met deze onzekerheid diende de ploeg van Sumando Podemos – het alternatieve organisatorisch project dat 18% van de stemmen behaalde – een lijst in met 22 namen. Zijn woordvoerder, het Europees Parlementslid Pablo Enchenique, had echter onmiddellijk aangekondigd dat hij de lijst zou terugtrekken indien Claro que Podemos een volledige lijst zou indienen. En dit is precies wat enkele dagen later gebeurde. Met de onmogelijkheid om ook maar één verkozene te behalen, trok Sumando Podemos zijn lijst terug.
Pablo Iglesias verdedigde van zijn kant het evenwichtige en pluralistische karakter van zijn lijst. De vaststelling is alleszins dat het pluralisme van Podemos niet gegarandeerd wordt door een kiessysteem dat de verkiezing van kandidaten van buiten de ploeg van de leider toelaat, maar afhangt van de goede wil van de nieuwe Secretaris-Generaal om verschillende stemmen in zijn lijst op te nemen. Ook dient te worden opgemerkt dat de lijst volledig bestaat uit academici en geen enkele manuele arbeider telt. Ook is het zo dat de Controlecommissie volledig werd voorgesteld door Iglesias, wat vragen stelt bij de onafhankelijkheid van dit controle-orgaan.
Van een succes van meer dan 100.000 kiezers naar de verkiezing van de territoriale structuren
Het resultaat van de stemming was verpletterend. Het leed geen twijfel dat de kloof tussen de 62ste in aantal stemmen van de lijst Claro que Podemos-equipo Pablo Iglesias (75.118 stemmen) en de eerste van de uitdagers (5.219 stemmen) gigantisch zou zijn. Echter vooral de participatie was opvallend: 107.488 mensen brachten hun stem uit. De teleurstelling met een dergelijk kiessysteem heeft waarschijnlijk gezorgd voor de onthouding van een zeker aantal actieve militanten van de “kringen” (de basisgroepen van de organisatie). Maar met de individuele participatie op internet vormen de stemmen van een veel groter aantal sympathisanten een beslissende factor.
De verkiezing van de interne organen van de nieuwe partij zet zich verder in de komende weken. Na de structuren op statelijk niveau is het de beurt aan de territoriale structuren: de autonome gemeenschappen en de gemeenten. Maar het kiessysteem zal wellicht hetzelfde zijn. En hiermee is de grote vraag: zullen volledige lijsten onder de naam “ploeg Pablo Iglesias” het licht zien in alle uithoeken van de staat? Als dit scenario zich voltrekt, zal de ploeg van Iglesias de gehele organisatie onder haar controle hebben. Niet enkel door de overwinning van haar organisatorisch model, maar ook door de monopolisering van de interne structuren. Het blijft de vraag wat nog de manoeuvreerruimte zal zijn van de kringen. Zonder enige macht aan de kringen, loopt het project het risico zijn meest actieve militanten te verliezen uit teleurstelling met de manier waarop hun organisatie in enkele maanden tijd is veranderd.
Izquierda Anticapitalista formeel uitgesloten van interne functies
Een ander element van de inperking van het pluralisme is het verbod van “dubbel lidmaatschap”. In februari lag Izquierda Anticapitalista (IA), de organisatie van de Vierde Internationale in de Spaanse Staat, samen met een aantal professoren van de Complutense Universiteit van Madrid, Pablo Iglesias en zijn dichtste collega’s, mee aan de basis van Podemos. Vandaag hebben deze laatsten een monopolie binnen de leiding en verbieden ze door middel van een artikel in het ethisch document dat kandidaten van IA zich kunnen kandidaat stellen voor interne functies binnen Podemos. Zo zal het Europees Parlementslid Teresa Rodriguez zich niet kunnen kandidaat stellen voor de functie van Secretaris-Generaal van de Autonome Gemeenschap van Andalusië.
Een homogeen Centraal Comité door middel van de uitsluiting van wie politieke meningsverschillen heeft door de uitsluiting (voor de militanten van IA) of door een kiessysteem (voor onder meer de ploeg Sumando Podemos) doet helaas denken aan welbepaalde periodes uit de geschiedenis van het communisme van de 20ste eeuw. La vieja política of “oude politiek” heet dat in het discours van Podemos.
Hieronder vertaalden we een nota op Facebook van een militant van Izquierda Anticapitalista over de verkiezing van de Burgerraad:
Brais Fernandez (IA): “We hebben de strijd om het politieke pluralisme verloren, om het samenwonen van leidende meerderheden en kritische minderheden.
Met de verkiezing van Pablo Iglesias als Secretaris-Generaal en de Burgerraad als leidend orgaan eindigt een onuitgegeven, snel en complex politiek proces dat uitmondt in de sluiting van Podemos “van bovenaf” als partij met een dubbele structuur : een klassiek PCE (Communistische Partij van Spanje) -model binnen de organisatie in combinatie met een mediatiek-populistische relatie naar buiten toe door middel van een (zeer) charismatisch leider.
Ik denk dat het meest verontrustende is dat we deze laatste maanden een politiek-culturele strijd hebben verloren waarvan sommigen verkeerdelijk dachten dat we ze hadden gewonnen met de val van het stalinisme en het verschijnen van de 15M (beweging van pleinbezettingen door jongeren die begon in de Puerta del Sol): de strijd om het politiek pluralisme, om het samenwonen van leidende meerderheden en kritische minderheden.
Één ding moet je de ploeg van Pablo Iglesias wel meegeven: ze is erin geslaagd om de linkerzijde en een groot deel van de bevolking ervan te overtuigen dat het mogelijk is om te winnen en dat deze overwinning passeert langs de volgende algemene verkiezingen. Deze ideeën veroverden hegemonie en vormen het nieuwe beginpunt van waaruit aan politiek kan gedaan worden. Podemos is niet langer een project, het maakt deel uit van de objectieve realiteit en – of we dat nu graag zien of niet – een groot deel van de toekomstige politieke verandering, ten goede of ten kwade, passeert erlangs.
Claro que seguimos (we zetten door)”.
