Met The Political Line toont de Rotterdamse Kunsthal een bijzondere selectie van het werk van Keith Haring over onder andere aids, drugs, seks en apartheid. Trouw aan de kunstenaar loopt de tentoonstelling over de grenzen van het mooie museum en is zijn werk voor iedereen zichtbaar in de stad.
Op 19 jarige leeftijd verhuisde Keith Haring in 1978 naar New York om te studeren aan The School of Visual Arts, waarvoor hij een beurs kreeg. Hij verkreeg zijn faam door bereikbaar te zijn voor een zo groot mogelijk publiek en specialiseerde zich zelf vooral in street art en graffiti-achtig werk. Hij tekende in de jaren tachtig soms wel veertig figuren per dag met wit krijt op zwarte lege reclameborden in de metro’s van New York.
Zijn stijl is makkelijk te herkennen en begrijpen en dus ook universeel te noemen. Hij vond dan ook dat kunst voor iedereen moest zijn: ‘Het publiek heeft kunst nodig – en het is de verantwoordelijkheid van een zelfbenoemd kunstenaar om zich te realiseren dat het publiek kunst nodig heeft, en geen burgerlijke kunst te maken voor een enkeling en de massa’s te negeren.’
Keith Haring werd geïnspireerd door onder andere Andy Warhol, wat je ook in zijn werk kunt zien. Warhol was niet alleen een inspiratiebron maar ook een goede vriend van Haring. Dat gold ook voor Jean- Michel Basquiat, die Haring op het pad van graffiti bracht.
Kritiek
In de tijd dat Haring begon met zijn maatschappijkritiek was Ronald Reagan president. Haring was geen fan van zijn conservatieve politiek en zocht een manier om hier tegenin te gaan. Hij gebruikte zijn kunst om zich onder meer uit te spreken over bescherming van de natuur en te ageren tegen kernwapens en het kapitalisme.
Keith Haring moest niks hebben van de commerciële kant van kunst, maar ‘als commercialisering inhoudt mijn kunst op een shirt zetten zodat een jongere die geen schilderij van 30.000 dollar kan betalen er een kan kopen, ben ik er helemaal voor.’
Hij opende dan ook in 1986 zelf een winkeltje, de Pop Shop in New York, waar zijn kunstwerken voor weinig geld te koop waren op badges en shirts bijvoorbeeld. In de kunsthal hebben ze dan ook een eigen Keith Haring Pop Shop geopend om dit idee te eren en er zelf natuurlijk ook nog wat aan te verdienen.
Bij binnenkomst in de Kunsthal moet je eerst langs de tentoonstelling Red Wealth Soviet Design 1950-1980, die zeker ook wat enthousiasme waard is, om via de trap bij een tijdlijn van het werk van Keith Haring uit te komen, groot op de lange muur opgezet. Via de zalen loop je door zijn leven, van een zaal met een overvloed aan inkttekeningen, langs ‘subway drawings’ en totempalen naar de geweldige glow-in-the-darkhal.
Er hangt een prachtig en enorm werk over apartheid, een van de weinige werken met een titel. Haring gebruikte zelden titels om de kijker niet te veel te beïnvloeden. ‘Ik ben erin geïnteresseerd om kunst te maken die wordt ervaren en geëxploreerd door zoveel mogelijk mensen met even zovele ideeën over het gegeven stuk zonder definitieve betekenis die eraan verbonden wordt. De kijker creëert de werkelijkheid, de betekenis, de conceptie van het stuk.’
Misschien een beetje mosterd na de maaltijd als je net gebombardeerd bent door piemels en blaffende honden, maar toch ook een reden om de begeleidende audio erbij te nemen die je voor 3,50 kunt kopen aan het begin van de Kunsthal om het een en ander toch te verhelderen als je niet bekend bent met zijn werk. Al helpen de duidelijke beschrijvingen die te vinden zijn in de zalen enorm mee.
Speels
Tijdens het lopen door de zalen is het duidelijk dat het werk van Haring bijna van de muren springt. Met zijn dikke lijnfiguren maakt hij heel snel een blijvende indruk. Zeker omdat de curatoren de zalen bijna volgestampt hebben voel je de intensiteit van het werk uitstekend. Je kunt je voorstellen waarom hij zo snel bekend werd bij forensen in New York die zijn tekeningen in alle metro’s tegenkwamen.
De tekeningen zijn zo speels en energiek dat ze leuk waren voor de massa, maar politiek genoeg om een kritischer publiek te vermaken en te activeren
Het is eigenlijk bijna niet voor te stellen dat zijn carrière maar ongeveer tien jaar geduurd heeft. Zoals ook te zien in zijn werk vocht hij namelijk tegen aids, waar hij in 1990 aan is gestorven. De strijd tegen de ziekte was ook een van zijn belangrijkste onderwerpen.
Als je houdt van street art, graffiti, lijntekeningen en heftige onderwerpen dan is deze tentoonstelling perfect voor jou. Loop daarna nog een rondje door Rotterdam, langs bijvoorbeeld de Nieuwe Binnenweg of neem de metro langs Beurs om te zien hoe het was om in de tijd van Keith Haring te leven en overal begroet te worden door zijn fameuze figuren.
Keith Haring, The Political Line
Kunsthal Rotterdam t/m 7 februari 2016
Dit artikel verscheen oorspronkelijk op socialisme.nu
