Linkse Amerikanen vragen zich het volgende af: moeten zij de kandidatuur van Bernie Sanders voor het presidentschap steunen? Hij is senator van de kleine staat Vermont, 73 jaar oud, sinds lange tijd onafhankelijke en stelt zichzelf voor als socialist. Onlangs heeft hij zijn kandidatuur bekend gemaakt voor de presidentsverkiezingen in 2016 en hij treedt aan in het strijdperk voor de primaries van de Democrats, wat het debat binnen de linkerzijde niet heeft tegengehouden…Vanaf nu zullen we verschillende van die stemmen aan het woord laten.
In april 2015 wierp Bernie Sanders (1941) zich op als één van de kandidaten voor de Democratische Partij bij de presidentsverkiezingen in de Verenigde Staten van november 2016. Hij is sinds 2007 als ‘onafhankelijke’ één van de twee vertegenwoordigers van de staat Vermont in de honderd leden tellende senaat en beschouwt zich als een socialist. In de jaren zeventig keerde hij zich tegen de Vietnamoorlog en dertig later in 2003 tegen de Amerikaanse inval in Irak. Bernie Sanders stelt zich op als alternatief voor Hillary Clinton met onder meer de volgende uitspraak: “Onze economische doelen moeten zich richten op de herverdeling van een belangrijk deel van de welvaart dat nu geconcentreerd zit bij de top, de één procent.” (The Guardian, 7 juli 2015).
De campagne van Bernie Sanders voor het Amerikaans presidentschap trekt over het hele land grote aantallen mensen, van 7.500 in Burlington (Vermont) tot 300 in Birmingham (Alabama). Het is geen wonder dat vakbondsleden aan deze massale steun bijdragen of in lokale afdelingen voor Sanders kiezen en resoluties aanvaarden van bij de AFL-CIO aangesloten bonden in Vermont en South Carolina. [AFL-CIO: American Federation of Labor – Congress of Industrial Organizations, 56 bonden en 12,5 miljoen leden]
“Het zal moeilijk zijn andere, gekozen politieke leiders te vinden, zowel bij de staten als landelijk, die serieus aandacht geven aan de problemen van werkende gezinnen, werkende mensen en de werkende armen, voor het recht op arbeid en veilige arbeidsomstandigheden”, aldus Mari Cordes, lid van de onderwijsbond van Vermont.
Minimum uurloon
Het programma van Sanders omvat een minimum uurloon van vijftien dollar, gegarandeerde vakanties en ziekte-uitkering, verhoging inkomensplafond voor de premies sociale zekerheid en gezondheidszorg voor allen. Bovendien is hij een uitgesproken tegenstander van het ondernemersvriendelijke vrijhandelsverdrag Trans-Pacific Partnership (TPP) en veroordeelt hij de inkomensongelijkheid en de wijze waarop de klasse van miljardairs de politiek domineren.
“Het is duidelijk dat Bernie, evenals Elizabeth Warren [in 2013 eerste vrouwelijke senator van Massachusetts en actief voor rechten van consumenten], zich bezighoudt met de vraagstukken die overal in het land in vakbondsvergaderingen te horen zijn”, meent Larry Hanley, voorzitter van de verenigde vervoersbond. En dat, terwijl zijn bond jarenlang Hillary Clinton steunde: “Hillary biedt ons tot nu geen beleidsroute als Bernie.”
De steun aan Bernie stelt dus een strategisch dilemma. Hanley: “We willen Hillary niet zo dwarsbomen dat zij de verkiezingen niet kan winnen, maar ook onze leden niet naar een donkere steeg leiden. Maar hoe kunnen we ons aandeel binnenhalen? Hoe krijgen de werknemers terug wat we dertig jaar geleden hadden? Dat zal ons zeker niet lukken door de status quo te begroeten.”
Een bijeenkomst, 13 juli in Washington, op uitnodiging van de leiders van de bond van postbeambten en de voormalige voorzitter van de bond van communicatiewerkers Larry Cohen, inspireerde de aanwezige voorzitters van 22 internationale bonden of hun vertegenwoordigers een toespraak van Sanders te beluisteren. Een vergelijkbaar aantal nam de volgende avond deel aan een bijeenkomst in het huis van de campagneleider van Clinton, John Podesta. De voorzitter van de ‘postbond’, Mark Dimondstein, trok de conclusie dat “Bernie Sanders voor de postwerkers een kampioen was door het minimum uurloon van vijftien dollar op de agenda te zetten. Daarom zal onze bond serieus zijn kandidatuur overwegen”.
Tegen de reglementen
‘Basisgroepen voor Bernie’ proberen een algemene vakbondssteun op te bouwen voor de campagne van Sanders. Eén van hun doelen is de AFL-CIO ervan te overtuigen geen vroegtijdig fiat aan Clinton te geven. Ze zijn van mening dat met een vroege steun niets te winnen valt en willen meer tijd om de standpunten van Sanders onder hun collega’s te verspreiden. Met vijfduizend handtekeningen van vakbondsleden trachten ze de komende vergadering van het bestuur van de AFL-CIO in 29/30 juli over de streep te trekken.
Presidentskandidaten, waaronder Sanders en Clinton, verwachten die vergadering te kunnen bijwonen om te horen of hun campagne wel of niet gesteund wordt. De voorzitter van de AFL-CIO Richard Trumka heeft laten weten dat een dergelijke beslissing toebehoort aan het landelijk bestuur en levert daarmee kritiek op de al ten gunste van Sanders ingenomen stellingen in Vermont en South Carolina. Hij benadrukt dat de reglementen van de AFL-CIO niet toestaan dat bonden op het niveau van een stad of staat “uitspraken doen, discussies voeren of besluiten nemen die een voorkeur geven aan één van de kandidaten”. Dat geldt ook voor een eventuele verklaring van een individuele bestuurder. Vakbondsleden die zich al achter Sanders hebben geschaard, hopen echter dat deze regels getrotseerd zullen worden.
Achter de democratische kandidatuur van Sanders staan tot op dit moment, 17 juli, onder meer de lokale afdelingen van bonden in de elektriciteitssector in Massachusetts, Madison en Wisconsin, onderwijspersoneel in Vermont en de grafische sector. “We zijn werkelijk verheugd dat Sanders zijn besluit heeft genomen om deel te nemen”, zegt Myles Calvey van de International Brotherhood of Electrical Workers van Boston en omgeving. “Gekozen democratische politici hebben niks op met bonden en werknemers.” Hij stelt het gedrag van Sanders tegenover dat van de minister van Buitenlandse Zaken John Kerry. Deze zat in 2012 samen met de bestuursvoorzitter van de telecommunicatiegigant Verizon tijdens een wedstrijd van de Patriots in de VIP Box, net twee weken na een harde strijd van een tweetal bonden met deze multinational.
Ook het dagelijks bestuur van een andere bond in de elektriciteitssector heeft een positieve verklaring uitgebracht over Sanders. “Leden en lokale bestuurders hebben de campagne van Bernie Sanders bekeken en kwamen tot de conclusie eraan actief deel te nemen.”
Grote belangstelling
Clinton kon 11 juli een groot succes incasseren, toen het dagelijks bestuur van de onderwijsbond, 1,6 miljoen leden, als eerste grote landelijke vakorganisatie aankondigde haar in de voorverkiezingen te zullen steunen. Overigens onderhoudt voorzitter Randi Weingarten nauwe betrekkingen met Hillary en is ze lid van het bestuur van het pro Clinton fondswervingscomité.
Een persbericht van de onderwijsbond meldde dat in een peiling twee/derde van de leden Clinton steunde. Maar in de sociale media veroordeelden veel leden de gebrekkige en ongrijpbare gang van zaken. “Ik was werkelijk overdonderd en denk dat alles voorbarig is”, zei Candi Peterson, vicevoorzitter van een plaatselijke afdeling van de onderwijsbond in Washington. “De telefonische peiling was een goed bewaarde geheim in de stad waar ook de landelijke bond gevestigd is. Dit is niet kenmerkend voor de bond die ons gewoonlijk bombardeert met informatie.” Jia Lee, voorzitter van de afdeling in New York City: “Het voelt alsof de bondsleiding weet wat het beste voor ons is, haar invloed op mensen met macht is kennelijk belangrijker dan de mening van de leden. De medewerkers van de top van de campagne voor Hillary vormen tevens de groep die de privatisering van het openbare onderwijs bepleit.”
De andere grote onderwijsbond heeft er op de algemene vergadering in juli voor gekozen nog geen beslissing te nemen. De afdeling van Vermont zond een delegatie gekleed in Bernie T-shirts en met een vracht vol affiches en stikkers. “Mensen kwamen direct op ons af, toen ze ons zagen met de shirts en borden, de gehele zaal stroomde vol en binnen de kortste keren waren we onze spullen kwijt”, vertelde voorzitter Martha Allen. Maar in oktober kan de bond een vervroegde beslissing nemen. Of in februari. De afdeling in Vermont zal in de tussentijd haar leden persoonlijk trachten te overtuigen in de voorverkiezing in New Hampshire hun stem aan Sanders te geven.
Organiseren
De afgelopen juni teruggetreden Larry Cohen (‘communicatiebond’) werkt inmiddels als onbetaald vrijwilliger voor de campagne van Sanders. Het vrijhandelsverdrag TTP is één van de kwesties die hem motiveert. Sanders is een toonaangevende tegenstander van het verdrag, terwijl Clinton weigert een positie in te nemen. “Wat we leren in de kritiek op het verdrag, is het gat tussen wat mensen zeggen tijdens een campagne en wat zij vervolgens doen. Ik denk niet dat er iemand zich zorgen moet maken over een dergelijk verschil bij Bernie Sanders.”
Voor Donna Dewitt, voormalig voorzitter van de AFL-CIO South Carolina, is de sleutel voor de boodschap van Sanders een diepere werking aan de basis van de Democratische Partij en bij de niet-stemmers. Vorig jaar organiseerden lokale leiders van de bonden in de communicatie-, auto- en staalindustrie een bijeenkomst in Columbia South Carolina. Dewitt: “De meerderheid van de deelnemers waren Afro-Amerikaanse jongeren met hun campagne ‘kom op voor de vijftien dollar per uur’. Bernie was erg onder de indruk van hen. De Democratische Partij is bezig haar basis in de minderheidsgemeenschappen uit te breiden, maar bereikt deze jongeren niet. Niemand van hen heeft ooit gestemd.”
Onderwijsconsulent Susan Sadlowski Garza won dit jaar, in een felle strijd, het wethouderschap in een wijk van Chicago. Dat was nadat Sanders zich in een manifestatie liet zien, samen met de burgemeesterskandidaat Chuy Garcia en de voorzitter van de onderwijsbond in Chicago, Karen Lewis. Garza: “Zijn boodschap gaat over elementaire zaken, de arbeidersklasse staat in het brandpunt – ‘mensen vóór geld’. Hij zegt precies wat wij voelen. Ik ken trouwe aanhangers van de Republikeinse partij die overgaan naar Bernie, conservatieven. Zijn boodschap weerklinkt en overschrijdt de partijlijnen.”
Larry Hanley, verenigde vervoersbond, is bezig meer leden te betrekken in de steun voor Sanders. “Doe je dat niet, ben je niet meer dan een logo voor iemands campagne. Onze eerste taak is onze leden te organiseren rond een aantal standpunten en vervolgens via onze leden het publiek rond die standpunten te organiseren.
——————
Uit: http://www.labornotes.org (“putting the movement back in the labor movement”). Oorspronkelijke titel: Support for Sanders Grows in Unions, 17 juli 2015. Vertaling/bewerking: Hans Boot, www.solidariteit.nl
