Schrödingers trans persoon*
Zijn trans personen nu zo gevaarlijk dat we geweerd moeten worden uit toiletten, of zo ongevaarlijk dat we niet kunnen vechten in een leger? Zijn we zo klein in aantal dat we eigenlijk genegeerd kunnen worden en geen speciale behandeling verdienen, of zo groot en machtig dat we samenlevingen kunnen besmetten en bewegingen overnemen met onze Geheime Agenda™ ?
Trump, onze favoriete persoon om te haten, twitterde dat trans personen niet mochten dienen in het leger van de VS en de reacties waren gelukkig eerder ondersteunend, hoe klungelig ze vaak ook geformuleerd zijn. When in doubt, ask a trans person.
Nu ben ik tegen legers. Of toch staatslegers en neofascistische milities. Als er ergens een onderdrukte groep een leger wil vormen, is daar wel een punt voor te maken in deze barre tijden. Maar goed, legers: afschaffen die handel. Trans personen proberen verbieden in een leger te dienen is natuurlijk geen progressieve stap op weg naar de totale afschaffing, het is een aanval op trans personen. Net zoals Brexit, eigenlijk: ik ben tegen het gruwelijk neoliberale Europese project maar Brexit kwam er door ultrarechts en racisme, niet door een uitgekiend links project.
De aanval van Trump past in een groeiende haat en focus op trans personen. Een ander aspect daarvan zie je in de “toilet scare”: plots moeten we weer bang zijn voor wie er naast ons in een hokje zit. In vroegere tijden werd exact hetzelfde gezegd over homomannen: wat zouden die niet allemaal uitspoken met die arme heteromannen in toiletten, dat kan toch niet. In de realiteit was er just heel veel geweld van heteromannen tegen homomannen, net zoals er nu heel veel geweld is van cis mannen (en soms vrouwen) op trans personen.
“Many transwomen just go around being women, who knew, and suddenly, we are supposed to care that they are using the women’s bathroom. There they are in the next stall with the door shut, and we’re supposed to feel threatened. I don’t. I don’t care. By now, I aggressively don’t care”.
– Catharine MacKinnon
Die heerlijke reactie van feministe Catharine A. MacKinnon hierover komt uit een heel interessant interview waarin ze transfobie ontmaskert als iets rechts en essentialistisch.
In de VS zie je vaak sterk uitvergroot wat ook in andere landen speelt. Frankrijk en de UK hebben een stevige transfobie in hun feministische beweging bijvoorbeeld, maar ook de Belgische beweging is er niet vrij van.
Soms betrap ik mezelf op een denkfout: ik denk dan, dat er al zo lang zoveel is gewerkt en gediscussieerd rond de inclusie van lesbische vrouwen en zwarte vrouwen, dat het eigenlijk vrij simpel zou zijn dezelfde analyses toe te passen nu, om een soort shortcut te nemen naar bevrijding. Maar helaas is de hedendaagse beweging nog lesbofoob en racistisch. De vraag is of het beter wordt. Lesbiennes zijn nog altijd een schrikbeeld om feministes voor te houden: dit wil je toch niet zijn hè? Jij bent toch geen mannenhaatster etcetera etcetera. En racisme is er ook nog altijd. Het lijkt zelfs toe te nemen.
Maar toch is het analoog: de menselijkheid van trans personen wordt betwist. Er zijn veel clichévorming, leugens en karikaturen die de ronde doen. Een aantal van de transhaters verzinnen zelfs incidenten (“aangevallen door een trans persoon”), wat wel pijnlijke historische herinneringen oproept. Het is moeilijk om in z’n context aan feminisme te doen.
In Syrië is er nu blijkbaar een Queer Insurrectionist Army. Misschien is dat iets, als mensen dan toch schrik hebben, geef ze dan een reden. Het is beter dan het alternatief: zitten bedelen voor erkenning van een irritant transfobe mainstream. Of op zijn minst: trans pride. Dat hebben we nodig.
Dit artikel verscheen oorspronkelijk als column in Overvallen op de kruispunten op De Tweede Sekse.
