Door SAP
De komende dagen publiceren we nog meer analyse’s van en reacties op het federale regeerakkoord. De aanvallen op onze sociale rechten kregen afgelopen dagen terecht heel wat aandacht, de vakbonden reageerden scherp. Ook andere aspecten van het regeerakkoord drukken echter de wil uit om een stevig rechts beleid te voeren. Hieronder alvast enkele eerste reacties vanuit de vredesbeweging, milieubeweging, armenverenigigingen en het vluchtelingenwerk. De nood aan gezamenlijke en massale actie tegen deze regering in een breed sociaal, solidair en ecologisch front blijkt des te duidelijk.
Regering kiest voor bewapening en behoud van kernwapens
Door Vrede vzw
Het regeerakkoord pleegt lippendienst aan de ontwapening maar kiest resoluut voor de herbewapening van België, de kernwapenpolitiek van de NAVO en de militarisering van ons buitenlands beleid. Volgens Vrede vzw legt deze regering verkeerde prioriteiten waarvan de factuur naar de komende regeringen wordt doorgeschoven.
Kernbommen blijven illegaal op ons grondgebied
Het regeerakkoord stelt dat ontwapening en non-proliferatie een centrale bekommernis vormen van het veiligheidsbeleid. Daarmee bedient de nieuwe centrumrechtse regering zich van holle woorden die elke geloofwaardigheid missen. Het regeerakkoord blaast immers warm en koud door enerzijds te verwijzen naar het VN-verdrag inzake nucleaire non-proliferatie (NPT) en anderzijds naar het strategisch concept van de NAVO. Deze zijn echter niet met elkaar verenigbaar. Het strategisch concept van de NAVO beschouwt kernwapens nog altijd als een hoeksteen van de NAVO-strategie, wat in strijd is met de ontwapeningsverplichting van het non-proliferatieverdrag. De nucleaire ontwapening moet volgens het regeerakkoord “realistisch en pragmatisch” geschieden wat zoveel wil zeggen als: we houden alles bij het oude. Daarmee verzaakt ons land eens te meer aan de NPT-verplichting om de kernwapens desnoods unilateraal te ontmantelen.
België is al meer dan een halve eeuw in overtreding met het NPT door de aanwezigheid van kernbommen op het grondgebied en de bijhorende nucleaire taken in NAVO-verband. Volgens het NPT behoort België een niet-kernwapenstaat te zijn.
Lippendienst aan ontwapening en toch nieuwe gevechtsvliegtuigen
De lippendienst aan de ontwapening strookt evenmin met de duidelijke keuze voor “grote investeringsprogramma’s” op Defensie die onmogelijk kunnen gerealiseerd worden zonder een substantiële directe of indirecte (via ‘alternatieve financieringswijzen’) verhoging van het defensiebudget. Het is een kaakslag voor de democratie en voor het principe van de ontwapening dat de ontslagnemende regering er zich op de jongste NAVO-top in Newport (4 en 5 september) toe heeft geëngageerd om het defensiebudget opnieuw te laten stijgen en te streven naar een uitgave ter waarde van 2 procent van het BBP (een verdubbeling van het huidige budget) op het ogenblik dat de bevolking een zwaar besparingsprogramma opgelegd krijgt.
De beslissing van de nieuwe regering om de gevechtsvliegtuigen te vervangen naast andere “noodzakelijke” investeringen primeert blijkbaar op de echt noodzakelijke sociale en milieu-investeringen. De militaire factuur van vele miljarden euro’s wordt doorgeschoven naar de komende legislaturen en komt bovenop de nog af te betalen reeds bestelde transportvliegtuigen. Daarmee bedreigt deze regering het maatschappelijk welzijn van de toekomstige generaties.
Vrede vzw verzet zich ook tegen de aanschaf van nieuwe gevechtsvliegtuigen omdat hun inzet in Afghanistan en Libië allesbehalve tot succesvolle resultaten heeft geleid. De NAVO-missies in beide landen hebben bijgedragen tot de instabiliteit die duizenden mensenlevens heeft gekost.
NAVO is belangrijker dan de VN
Het is opvallend dat het regeerakkoord enorm veel aandacht besteed aan de “centrale rol” van de NAVO, hoewel de Verenigde Naties de enige legitieme internationale organisatie is als het gaat over vrede en veiligheid in de wereld. Vrede betreurt de militarisering van de aanpak van conflicten in dit regeerakkoord door te stellen dat het de hoofdopdracht van Defensie is om deel te nemen aan buitenlandse missies zonder eerst een onafhankelijke analyse te laten uitvoeren over het resultaat van voorgaande missies. Het is in dat verband betekenisvol dat de nieuwe regering heeft beslist om een punt te zetten achter de zinvolle Unifil-ontmijningsmissie in Libanon, terwijl de desastreuze NAVO-missie in Afghanistan wordt verdergezet en inmiddels een engagement is aangegaan voor een robuuste oorlogsmissie in Irak. De prioriteiten van deze regering zijn niet het handhaven of verdedigen van de vrede, maar het ostentatief tonen dat ze een trouwe bondgenoot is van de VS en de NAVO.
Regeerakkoord is een drama voor milieu en klimaat
Door Greenpeace, BBL en IEW
De milieubeweging (Greenpeace, BBL en IEW) reageert met verbijstering op het pas afgesloten regeerakkoord. “De federale regering katapulteert België op vlak van milieu en energie terug in de tijd. Dit is gewoon een drama”, zeggen Rianne Teule (Greenpeace) en Lieze Cloots (BBL) in koor.
Schoothondje
Terwijl de echte nieuwe Zweedse regering voor 100 % hernieuwbare energie kiest, blijft onze regering vastzitten in de technologie van het verleden. De Belgische federale regering is en blijft het schoothondje van de nucleaire en fossiele industrie. Ze blijft domweg inzetten op nucleair, en geeft hernieuwbare energie alleen een kans als het de grote energiebedrijven niet schaadt.
Geen klimaatambitie
Deze regering gaat de geschiedenisboeken in met een totaal gebrek aan klimaatambitie. Ze laat het zelfs na om concrete doelstellingen te formuleren. De massale subsidiëring van de luchtvervuiling en de files door het fiscaal gunstregime voor bedrijfswagens en de “professionele diesel” blijft onaangeroerd. België wil slechts één Europese klimaatdoelstelling doorvoeren en ondermijnt zo de snelle ontplooiing van hernieuwbare energie en energie-efficiëntie.
Verziekt investeringsklimaat
De uitbouw van de hernieuwbare energiesector kan voor enorm veel extra jobs zorgen – toch een belangrijke bekommernis van deze regering. Maar we lezen bedroevend weinig concrete maatregelen op dat vlak. “De levensduurverlenging van Doel 1 en Doel 2 en de ondersteuning van de Myrhha-plutoniumreactor verzieken ondertussen het investeringsklimaat voor hernieuwbare energie. Hierdoor worden ondernemers verder ontmoedigd om in België te investeren in wind, water of zon”, zegt Jan Vande Putte, energiecampaigner bij Greenpeace.
Regeerakkoord: stuur die lege doos terug
Door Filip De Bodt, Climaxi
Terwijl de nieuwe federale regering harde en duidelijke maatregelen neemt op sociaal en economisch vlak, blijft ze op de vlakte wat ecologie en klimaat betreft. Dat zegt veel en geeft Climaxi het gevoel dat de regering zich vooral inzet voor de economische belangen van een kleine groep mensen en veel minder opkomt voor de algemene belangen van de ganse bevolking. Climaxi lanceert een campagne waarbij het de Belgen tot aan de klimaattop in Parijs vraagt om dozen met hun suggesties rond de klimaatpolitiek op te sturen naar de Vlaamse en Federale regering. We hopen op die manier het thema opnieuw op de agenda te kunnen plaatsen.
Het enige zéér duidelijke punt is dat men Doel 1 en 2 langer wil openhouden, als men daar de toelating voor krijgt. Men gaat het doen met een energiemix en spreekt zich niet uit of daar ook onconventionele brandstoffen (schaliegas, teerzandolie, steenkoolgas) bij horen. Hoe men de stijgende energieprijzen in de hand gaat houden of verminderen is evenmin duidelijk. Wel gaat men ‘bekijken’ of er vlotter kan omgesprongen worden met de sociale tarieven.
Men wil een energie- en klimaatpolitiek voeren die rekening houdt met de internationale situatie en de Europese normen. België slaagt er evenwel al jaren niet in om de nodige inspanningen netjes te verdelen over de gemeenschappen en de federale staat. Nu wil men werken naar een “pakt”.
Op Europees vlak wil men de klimaatdoelstellingen vereenvoudigen door er maar één meer over te houden: het doen dalen van de emissie. België wil er voor pleiten om de Europese doelstellingen rond hernieuwbare energie en energie-efficiëntie te laten vallen, “vermits dat middelen zijn die bijdragen tot het eerste”. Het klinkt allemaal bijzonder weinig bevlogen en ambitieus.
Men gaat inzetten op het beter afstemmen van vervoer, vergroenen van het wagenpark en inschakelen van de scheepvaart. Maatregelen als deze kaderen binnen het geloof in een soort van mythe waarbij men denkt dat men nog méér op de markt kan gooien, als het maar groen is. Niet groener wagens, minder wagens is ons voorstel. Ook bijzonder weinig voorstellen zijn dit toch voor de regering van een land dat voor de Europese rechtbanken staat vanwege overtreding van de fijn stof normen.
In het hoofdstukje rond de NMBS staan evenmin baanbrekende oplossingen. Geen fusie van de onderdelen ervan, geen extra-budgetten maar peanuts als het koppelen van het variabel loon van de managers aan de stiptheid, beter afstemmen fiets en trein enz… Daartegenover staan het herbekijken van de gratis kaartjes én de verplichting tegenover de werknemers om bij stakingen een minimumdienst te voorzien. De werknemers en klanten betalen dus het gelag.
Verder is er een hoofdstukje duurzame ontwikkeling dat vooral stelt dat de overheid zelf het voorbeeld moet geven, wat een lichtpuntje ter grootte van een lucifersvlam is in dit akkoord.
Climaxi stelt vast dat de coalitiepartners in de Federale Regering niet verder komen dan die in de Vlaamse regering en dat ze totaal geen antwoord bieden op de uitdagingen van deze tijd. Climaxi roept de bevolking op om zélf oplossingen te formuleren en die in een doos naar verschillende ministers te sturen. Deze dozen hebben we gedrukt, de voorstellen moeten van de mensen komen. Op een jaar tijd willen we al die voorstellen ook groeperen en een eigen klimaatakkoord
voorstellen.
Michel I duwt meer mensen verder de armoede in
Door Netwerk Tegen Armoede
Met de regering Michel I zullen mensen in armoede het nog moeilijker krijgen en zullen nog meer mensen in de armoede verzeilen. Dat vreest het Netwerk tegen Armoede in een eerste reactie na de bekendmaking van het federale regeerakkoord. Na de Vlaamse regering kiest nu ook deze nieuwe federale regering voor een onevenwichtig en asociaal beleid. Nu worden de zwaarste lasten op de zwakste schouders gelegd. “Het zijn vooral de meest kwetsbaren die de rekening gepresenteerd krijgen: met te lage uitkeringen, een moeilijkere opbouw van rechten en allerlei nieuwe uitsluitingsmechanismen”, zegt coördinator Frederic Vanhauwaert.
Minder koopkracht voor lage inkomens
Nagenoeg alle partijen hadden voor de verkiezingen een verhoging van de laagste uitkeringen tot de Europese armoedegrens vooropgesteld. Het is heel onduidelijk of en op welke manier men die belofte wil inlossen. De federale regering wil immers bijkomende voordelen mee in rekening brengen om te bepalen of een uitkering al dan niet onder de armoedegrens valt. De vraag is of mensen hun uitkering dan nog zien stijgen. Het is bovendien totaal onduidelijk hoe de laagste inkomens bij de geplande indexsprong ontzien worden, wat de welvaartsenveloppe nog precies inhoudt en welke impact de aanpassing van de index zal hebben. De aangekondigde btw- en accijnsverhogingen en besparingen in de gezondheidszorg zullen de koopkracht van lage inkomens zeker verder ondermijnen.
Geen activering zonder werkbare jobs
Inzetten op jobcreatie is een goede keuze. De federale regering heeft echter een blind geloof in lastenverlaging voor bedrijven als middel om jobs te creëren. Aan bedrijven wordt geen enkele garantie gevraagd voor duurzame jobcreatie voor kortgeschoolden en kansengroepen. Kansengroepen worden verder in een strenge activeringsaanpak geduwd, onder meer via de verplichte gemeenschapsdienst. Dat komt bovenop de versnelde degressiviteit van de werkloosheidsuitkeringen, beslist door de vorige regering. Ook onder meer invaliden dreigen nog meer dan vandaag hun uitkering te verliezen onder het mom van een ‘reïntegratie’.
Toenemende onderbescherming
Sociale zekerheid zal voor steeds minder mensen een vangnet zijn. Wie ziek wordt of zijn werk verliest voor zijn 67ste, valt terug op een onvolledig pensioen of zakt weg in de ziekteverzekering of een werkloosheidsuitkering die ver onder de armoedegrens ligt. Mensen met een onderbroken loopbaan zien hun pensioen zakken, in het slechtste geval halen ze niet eens meer het minimumpensioen en moeten het dan doen met de inkomensgarantie voor ouderen. Overlevingspensioen, SWT (het vroegere brugpensioen), de inschakelingsuitkering (de vroegere wachtuitkering), het zal voor heel weinig mensen nog een vangnet zijn.
Bovendien wordt de toegang tot justitie verder bemoeilijkt. De invoering van het remgeld voor pro-deo rechtsbijstand duikt terug op, nadat dit onder de vorige regering afgevoerd werd na massaal protest van armoedeorganisaties, vakbonden en advocaten.
Ook in het ‘laagste vangnet’, bij het OCMW, krijgen mensen steeds meer verplichtingen en voorwaarden opgelegd die de uitweg uit armoede enkel bemoeilijken. De nu al grote groep onderbeschermden die het zelfs zonder leefloon of het equivalent daarvan moet doen zal morgen nog groter zijn. Het lokale niveau is het best geplaatst om een gericht armoedebeleid te voeren, vinden de kerverse regeringpartijen. Die lokale besturen wordt ook bijkomende middelen beloofd als ze door het federale beleid een grotere instroom van hulpvragen krijgen. Dat is de problemen afschuiven op het lokale niveau en tegelijk erkennen dat het regeerakkoord armoede gaat creëren die gemeenten en ocmw’s dan op hun beurt mogen bestrijden.
Na de Vlaamse regering kiest nu ook deze nieuwe federale regering voor een onevenwichtig en asociaal beleid. De zwaarste lasten worden op de zwakste schouders gelegd. Co-formateur Kris Peeters deed een oproep tot overleg aan het middenveld. Dit regeerakkoord is op dat vlak zonder meer een valse start.
Regeerakkoord wantrouwt asielzoekers
Door Vluchtelingenwerk Vlaanderen
In een eerste reactie op het regeerakkoord vraagt Vluchtelingenwerk Vlaanderen zich af waar de blik op de wereld is gebleven. Syrië, Palestina, Irak of Oekraïne… Overal zijn conflicten aan de gang. Mannen, vrouwen en kinderen moeten op de vlucht voor oorlog en vervolging. En toch focust het nieuwe regeerakkoord op terugkeer, misbruikbestrijding en beveiliging van de grenzen. En bijna niet op het beschermen van mensen op de vlucht.
“Van een “Zweedse” coalitie verwachten we meer. Zo nodigde Zweden sinds 2013 al meer dan duizend Syrische vluchtelingen uit. En gisteren nog schopte een Bosnische vluchtelinge het tot jongste minister (27) in Zweden.’ zegt Els Keytsman, directeur Vluchtelingenwerk. “Deze regering heeft zich duidelijk niet laten inspireren door deze Zweedse voorbeelden en heeft in het regeerakkoord wantrouwen voor asielzoekers en vluchtelingen ingeschreven.”
We lezen veel maatregelen in het akkoord die problematisch zijn voor asielzoekers en vluchtelingen terwijl andere nodige maatregelen ontbreken:
De regering wil meer gesloten centra en gedwongen terugkeer. Wat ontbreekt zijn investeringen in alternatieven voor detentie, die menselijker zijn en vaak goedkoper.
Collectieve opvang van asielzoekers in grootschalige centra wordt naar voor geschoven als hét opvangmodel. Gelukkig krijgt het maatwerk in de individuele opvang ook een plaats binnen het regeerakkoord. Het wordt nu wel beperkt tot erg kwetsbare groepen en mensen die snel erkend kunnen worden. Nochtans is individuele opvang in kleinschalige woningen goedkoper. De regering loopt dus slimme besparingen mis.
Een nieuwe belasting, de vreemdelingentaks, komt eraan. Voor een regering die claimt minder belastingen te innen, kan zoiets tellen.
Er bestaat een risico op schending van de privacy. De regering wil meer controle en uitwisseling van persoonlijke gegevens van vreemdelingen. Deze Zweedse regering kijkt met wantrouwen naar vreemdelingen.
Opnieuw zien we de wil om meervoudige asielaanvragen in te perken, terwijl er nog nooit een evaluatie is gedaan naar het waarom mensen nieuwe asielaanvragen indienen. Plots moet deze aanvraag schriftelijk. Een schriftelijke aanvraag vergt uitgebreide juridische kennis en redactionele vaardigheden. En er is nu al een tekort aan advocaten die het vreemdelingenrecht goed beheersen.
De Commissaris-generaal voor de Vluchtelingen en de Staatlozen zal jaarlijks zijn beleid moeten toelichten in het parlement. Transparantie is prima, maar mag niet tot politieke druk leiden. In ons land erkent de Commissaris vluchtelingen, en niet politici. Bovendien vinden we in het akkoord niets terug over transparantie van de andere asielinstanties, de Dienst Vreemdelingenzaken en Fedasil (het agentschap voor de asielopvang). Zullen we ook een jaarlijks debat zien over het opvang- en terugkeerbeleid van de regering?
We lezen ook positieve maatregelen. De regering zal de bescherming van niet-begeleide minderjarige vreemdelingen verbeteren. Ze zal de ingewikkelde vreemdelingenwetgeving coördineren in een ‘Wetboek Migratie’. Een opportuniteit om de vele verblijfstitels in ons land te harmoniseren en beroepsprocedures te vereenvoudigen en te verbeteren. Ook erkent de regering de meerwaarde van de individuele opvang van asielzoekers in kleinschalige woningen. En ze zal het opsluiten van vreemdelingen beter controleren, via een eenduidige procedure. Het valt af te wachten hoe deze controle in de praktijk zal verlopen.
