Soms verschijnt er een speelfilm met een vrouwelijke hoofdrol die het genre, vaak ‘romcom’ of drama, overstijgt dan wel combineert. Vaak zijn het geforceerde pogingen waarin de personages niet uit de verf komen. Half mei werd de filmwereld echter op een positieve manier verrast met de apocalyptische achtervolgingsfilm Mad Max: Fury Road.
Stereotypen blijven vaak bestaan in film, zoals figuren met bovennatuurlijke krachten die in een zeer onrealistisch universum blijven steken. De verf is er in verschillende soorten en kleuren, maar het palet wordt maar voor een beperkt deel opgevuld. Bovendien wordt niet geschilderd met de juiste kwasten en penselen.
Door de wens tot grootschalige afzet werken films stigma’s alleen maar in de hand. Gemarginaliseerden worden steeds weer in een bepaald hokje geduwd. Positieve, diversere rolmodellen waarmee zij zich kunnen identificeren blijven ver te zoeken. Zo betalen we de prijs voor de op winst beluste industrie, met verhalen en films die het best ‘in de markt’ liggen.
In Mad Max: Fury Road, dat voortbouwt op de drie eerdere delen uit de jaren tachtig. is dit patroon van rollen en personages echter drastisch, bijna revolutionair omgegooid. De schurk in dit verhaal is Immortan Joe, een machtsgeile dictator in postapocalyptisch Australië. Hij gebruikt vrouwen letterlijk als baarmachines voor zijn eigen voortplanting, onderdrukt de complete bevolking en maakt deze afhankelijk van zijn beperkte levensmiddelentoevoer. Op de meest barbaarse manier wordt het volk gekarikaturiseerd in de droge woestijn.
Dat volk werkt voor Immortan Joe als slaven, zoals onder farao Ramses, volledig in dienst van de alleenheerser. Er is echter geen profeet of uitverkorene die hen zou verlossen. Tot op een dag hoofdpersonage Imperator Furiosa, gespeeld door Charlize Theron, een opstand ontketent in verzet tegen de ontmenselijking door de dictator. In een bloedstollende en zenuwslopende rit, is het een kwestie van machthebber en machteloze, waarin de strijd constant onvoorspelbare wendingen aanneemt.
Vrouwen
Het opmerkelijke aan deze film is de manier waarop de vrouwen deel uitmaken van het verhaal. Het zijn waardige personages die zich uit hun onderdrukte positie proberen te vechten. Ze verzetten zich tegen de uitbuiting door het systeem, een uitbuiting waarvan ze slachtoffer zijn omdat ze vrouw zijn.
In de film wordt niet krampachtig gedaan om dat duidelijk te maken. Er wordt geen expliciet beeld van zwakke slachtoffers geschetst waarin de prinses alleen wakker gezoend kan worden door een schone prins. De vrouwen gaan niet elkaar te lijf, maar de patriarchale structuren, waarbij oudere en jongere vrouwen elkaar bijstaan in de strijd.
Dit breekt met het idee dat vrouwen voortdurend met elkaar concurreren om een man, en weerlegt de beruchte uitdrukking: ‘Als de wereld door vrouwen werd geregeerd, zouden er geen oorlogen zijn. Alleen een stel boze landen dat niet met elkaar praat.’ Het aandeel van titelheld Max is in deze strijd een andere manifestatie van anti-patriarchaal denken.
Max zelf, uitgeput door de sleur waarin hij dagelijks als slaaf functioneert, raakt geïnspireerd door de opstand van Furiosa. Hij heeft niet de leidende rol in de strijd, geen plek die hem ‘toekomt’ vanwege zijn man-zijn. ‘Op die manier zullen we tenminste in staat zijn om samen een soort verlossing te bereiken’, zegt Max. Hij staat vooral naast de vrouwen zonder het voortouw te nemen, vertrouwt erop dat Furiosa de juiste beslissingen neemt en erkent zonder machogedrag zijn gebreken.
Verfrissend
Mad Max: Fury Road vertelt een verhaal dat duidelijk het menselijke, ongeforceerde en strijdbare van een vrouw laat zien. Inspirerende vrouwen die van zichzelf sterk zijn, zonder dat het specifiek en grafisch benadrukt wordt. Dat verfrissende beeld zet een flinke stap uit de richting van het paradigma waarin het normaal is dat mannelijkheid staat voor ‘sterk en krachtig’ en waarbij vrouwen, mochten zij ook als sterk gezien willen worden, dezelfde mannelijkheid moeten uitstralen om het vrouwelijke ‘zwakke’ te overstijgen.
In een apocalyptisch decor laat de nieuwste Mad Max van regisseur George Miller zien hoe dit anders kan en moet. Een film vol actie en spanning zonder de destructieve framing waarmee bioscoopbezoekers worden doodgegooid. Furiosa en Max staan erg dicht bij elkaar, zonder dat ze vervallen in het patroon waarin de man en vrouw uiteindelijk voor elkaar vallen, wat de vereiste zoenscène oplevert. Nee, Miller schotelt ons met nu al een van de beste films van het jaar actie, strijd en spanning voor waarin feminisme niet onder stoelen of banken wordt gestoken.
De geboorte van een nieuw rolmodel voor miljoenen meisjes en zelfs jongens, want feminisme is ook dat vrouwen als rolmodel kunnen functioneren ongeacht het gender. Ondanks dat het een vrij wit gezelschap is, want op dat gebied laat de diversiteit van de cast te wensen over, is deze meest progressieve blockbuster van 2015 een must-see.
dit artikel verscheen eerder op socialisme.nu
