“Potverdikke, ik ben echt tegen een verhoging van de inschrijvingsgelden.” Deze zin was de aanzet voor de petitie tegen de verhoging van de inschrijvingsgelden. Toen het antwoord was, “Ik ook! En ik denk dat we echt niet alleen zijn, maar die stem komt nu nauwelijks aan bod”, broeide het idee om het tegendeel te bewijzen met een petitie. Dat is een beetje uit de hand gelopen.
Op nog geen week tijd haalden we 15.000 handtekeningen op. Maar dat is niet het enige. Naast de duizenden studenten, bezorgde ouders en anderen die de petitie tekenden, gaven honderden jongeren aan dat ze wilden meewerken om verder acties te organiseren. Om het in de woorden van Remco Campert te zeggen: “Verzet begint niet met grote woorden, maar met kleine daden.” Hij eindigt met, “Jezelf een vraag stellen, daarmee begint verzet. En dan die vraag aan een ander stellen.”
En dat we vragen kregen… Van vrienden, ondertekenaars, mede-studentenvertegenwoordigers, bezorgde studenten, hier en daar een journalist. In deze bijdrage overlopen we de drie belangrijkste.
1) Is een verhoging van 300 euro per jaar die moeite wel waard? Kunnen we de scherpe randjes er niet afvijlen met leningen of beurzen?
Het lijkt er op dit moment op dat het inschrijvingsgeld zal verhogen van de huidige 620 euro tot 900 euro. Volgens sommigen gaat dat over een klein bedrag. Vergelijkingen met iPhones of Tomorrowland bleven niet lang uit. Toch baart zo’n verhoging ons zorgen. Studies tonen aan dat ons onderwijs nu al uitblinkt in ongelijkheid, en elke extra drempel brengt de democratisering meer in gevaar. Wij vinden dat iedereen, ongeacht afkomst, de kans moet krijgen om te studeren. 300 euro mag dan voor sommigen niet veel lijken, als je als ouder van twee kinderen 1800 euro moet neertellen in september, is dat niet min.
“Roep studieleningen in het leven. Zo kunnen minder kapitaalkrachtige studenten ook verder studeren en het is doenbaar om dit in tien jaar af te lossen.” Recent onderzoek van het centrum voor budgetadvies en-onderzoek (Cebud) wees uit dat een kotstudent jaarlijks zo’n 12.450 euro kost. Financier je dat op basis van een studielening, dan sta je na vijf jaar studeren voor een goeie 62.000 euro in het krijt. Om dat in tien jaar af te betalen moet je maandelijks meer dan 500 euro opzij zetten. Welke jongere kan dat vandaag nog? Bovendien zijn het de jongeren die het sowieso al het moeilijkst hebben die hun leven zullen moeten starten met een schuld. Ongelijkheid neem je hiermee dus niet weg, integendeel.
Ook hogere beurzen zijn volgens ons niet de oplossing. Uiteraard zijn we voor hogere beurzen, maar niet als die dienen om ons een verhoging van het inschrijvingsgeld te verkopen. Het is belangrijk dat we inzien dat de hogere inschrijvingsgelden voorgesteld worden als een besparing. Dat ze de beurzen zullen optrekken is dus zeer onwaarschijnlijk, en als ze dit al doen zullen ze niet toereikend zijn.
2) Er moet toch bespaard worden?
“Besparingen zijn onvermijdelijk, en ook het onderwijs zal haar steentje moeten bijdragen. We doen dit voor de toekomstige generaties.”Dat discours moet de verhoging van de studiegelden verteerbaar maken. Of de toekomstige generaties echt beter af zullen zijn als we nu besparen op onderwijs, valt te betwijfelen. Een hogere financiële drempel invoeren, maar ook algemeen snijden in het onderwijs waardoor op personeel, omkadering, infrastructuur en dus kwaliteit bespaard moet worden is volgens ons geen goed idee. Want het onderwijs zit al op haar tandvlees door de kaasschaafmethode van de voorbije jaren. Wie bespaart op onderwijs, bespaart op onze toekomst.
3) Valt de verhoging wel tegen te houden?
Dat is eigenlijk de verkeerde vraag. Het gaat er om of we de verhoging wel kunnen laten passeren. Voor ons is het antwoord daarop klaar en duidelijk: neen. We kunnen ons niet neerleggen bij een verhoging van de studiegelden, omdat ze de weg baant naar een maatschappij waarin wij niet terecht willen komen. Een maatschappij van “elk voor zich” en ongelijkheid, waar je in je onderwijs investeert zoals een belegger in aandelen op de beurs met alle risico’s van dien. Een maatschappij waarin de toegang tot het hoger onderwijs op slot wordt gehouden voor wie er de middelen niet voor heeft.
Dus laten we ons hiertegen verzetten, laten we van een kaars een vuurzee maken, van geritsel een storm. We staan duidelijk niet alleen. Niet alleen onze petitie en de eerste actiegroepen, ook de talloze opiniestukken, facebookdiscussies en steunbetuigingen maken duidelijk dat het verzet vorm krijgt. Onze ouders vochten enkele decennia geleden ook tegen de verhoging van de inschrijvingsgelden. Misschien wordt het tijd om hun slogan terug van onder het stof te halen: neen aan de 900, 900 maal neen!
Eva Sorgeloos en Nele Van Parys zijn studentenvertegenwoordigsters en initiatiefneemsters van de petitie, die je nog steeds hier kan tekenen. Dit opiniestuk verscheen oorspronkelijk op DeWereldMorgen.
