In de beginselverklaring van de SP.A staat geschreven: ‘ook in de 21ste eeuw geldt voor ons dat stijgende welvaart en vooruitgang pas betekenis hebben wanneer zij de vrijheid en het welzijn van iedereen vergroten. Het goed leven is geen voorrecht, het komt toe aan iedereen.’ Opmerkelijk is dat de SP.A er in de persoon van Karin Temmerman nu voor kiest om een wetsvoorstel in te dienen dat inzet op een sneller en kordater kunnen ingrijpen op het kraken.
Recht op wonen
Het wetsvoorstel wordt als volgt ingeleid:
“Het fenomeen van het onrechtmatig bewonen of kraken neemt de afgelopen jaren in bepaalde grootsteden, als Gent, opnieuw toe. Waar voorheen vooral leegstaande of verkrotte onroerende goederen in gebruik werden genomen door krakers, blijken vandaag ook regelmatig onroerende goederen die rechtmatig in gebruik zijn genomen (o.a. woningen en appartementen die gerenoveerd worden of waarvan de bewoners tijdelijk ergens anders verblijven (ziekenhuis, rusthuis, vakantie,…), te worden gekraakt.”
Het moge duidelijk zijn dat dit wetsvoorstel gestuurd is vanuit de Gentse SP.A. Het voorbije jaar ondersteunde de Gentse Beweging Recht op Wonen diverse bewonersgroepen die zowel eigendommen van de stad (kasteel Pélichy) als leegstaande private en sociale woningen hebben gekraakt. Deze kraakacties waren en zijn telkens gericht op het bieden van een onderdak voor dakloze burgers en gezinnen. Kraken betekent in deze gevallen een reactie op de immense woonproblematiek die in onze grote steden aanwezig is.
Van de SP.A verwachten we in de eerste plaats dat ze wetsvoorstellen en beleidsmaatregelen nemen die de meest kwetsbare burgers sociale bescherming aanbiedt. Echter, na de instemming met en goedkeuring van de GAS-boetes, kiest de SP.A ook in deze materie voor een flinkse aanpak en wordt met dit nieuwe wetsvoorstel in de eerste plaats het eigendomsrecht verdedigd.
Kwalijke gevolgen voor huurders
“Met dit wetsvoorstel, willen we de lacune oplossen in het bestaande arsenaal aan burgerlijke, strafrechtelijke en bestuurlijke instrumenten. Op die manier zal er voor elke rechthebbende het meest gepaste rechtsinstrument bestaan, wanneer hij vaststelt dat iemand een inbreuk pleegt op zijn eigendomsrecht.”
Dit wetsvoorstel kan tot juridisch kwalijke gevolgen leiden voor alle huurders. Een huurder die huurachterstal heeft kan volgens het wetsvoorstel namelijk strafbaar worden gesteld, vermits hij niet langer rechtmatig in het huis verblijft. Dergelijk geschil dreigt op die manier niet langer eerst aan de vrederechter te moeten worden voorgelegd, maar kan dan voortaan door de strafrechter worden behandeld.
Kraken: een maatschappelijk signaal
Met dit opiniestuk nodigen we de SP.A uit om het kraken van leegstaande woningen en panden in de eerste plaats te beschouwen als een belangrijk maatschappelijk signaal m.b.t. de zorgwekkende woonproblematiek in de meeste van onze steden.
In een stad als Gent staan er 9.000 mensen op de wachtlijst als kandidaat-huurder. In Vlaanderen alleen zijn er 130.000 extra sociale huurwoningen noodzakelijk. De private huurmarkt is nauwelijks gereguleerd: veel eigenaars vragen de huurprijs die ze willen en de verhouding tussen de prijs en kwaliteit zijn vaak ernstig scheefgetrokken. Steeds meer mensen zien het grootste deel van hun inkomen door de huur of de afbetaling van hun hypothecaire lening opgeslorpt worden. We dagen de SP.A uit om een masterplan rond huisvesting te ontwikkelen dat we vanuit het maatschappelijke middenveld voluit willen ondersteunen. We verkiezen meer beleidsaandacht en –daden m.b.t. de grote woonproblematiek boven het verder aan banden leggen van het kraken.
“In een aantal gevallen volstaan de huidige wettelijke bepalingen dan ook absoluut niet en moet er veel sneller en kordater kunnen worden ingegrepen en opgetreden.”
Het is bijzonder jammer dat de SP.A niet stilstaat bij het feit dat kraken in de eerste plaats een overlevingsstrategie is waar mensen bijzonder weinig vreugde en plezier aan beleven. Op zoek naar sociale mobiliteit gaan kwetsbare groepen op zoek naar een dak boven hun hoofd. De Beweging Recht op Wonen is een bevoorrechte getuige in de empirische vaststelling van de stabiliteit die een (tijdelijk) dak boven het hoofd genereert, zowel voor de volwassenen en in het bijzonder voor de kinderen.
De meeste mensen kraken dus uit pure noodzaak en we moedigen de SP.A aan om in de eerste plaats in te zetten op het verdedigen en realiseren van het recht op wonen, voor elke burger en dus niet in de eerste plaats op het verdedigen van het eigendomsrecht. Het voorstel van Karin Temmerman (SP.A) volgt op een voorstel van Mathias De Clerq en Herman Decroo (Open VLD) eerder op het jaar. In hun voorstel pleiten ze eveneens voor een verbod op kraken. Kraken moet volgens hen verboden worden omdat het onaanvaardbaar is dat het eigendomsrecht met de voeten wordt getreden.
Risico op criminalisering van activisme
Het nieuwe wetsvoorstel van de SP.A gaat op z’n minst even ver en omvat zelfs een stevige adder onder het gras: ook al spreekt de titel over ‘bewoonde woningen’; het toepassingsgebied van het voorgestelde wetsartikel kan slaan op alle gebouwen. Dit zou dus ook op bedrijfsruimtes en publieke gebouwen kunnen slaan die dus niet langer bij wijze van protest en verzet tijdelijk bezet kunnen worden. Ook bedrijfsbezettingen tijdens arbeidsconflicten of milieuacties dreigen te worden gecriminaliseerd.
Overlast
We evolueren heel snel naar een samenleving waarbij sociaal en economisch kwetsbare burgers als een overlastgroep wordt beschouwd. En dus zijn er steeds meer beleidsmaatregelen die inzetten op het straffen en beboeten van elke vorm van overlast die deze burgers veroorzaken. In het verleden koos de sociaaldemocratie in de eerste plaats voor een emancipatorische strijd vanuit het geloof dat elk individu, ieder gezin recht heeft op sociale mobiliteit. De inzet van de politieke strijd situeerde zich vooral op het ontwikkelen en verdedigen van sociale en economische rechten.
We moedigen Karin Temmerman en haar collega’s aan om prioritair in te zetten op een ander economisch (handels)systeem met minder privileges voor de multinationale ondernemingen. En op rechtvaardige en progressieve belastingen, met een sterk accent op herverdeling en solidariteit op alle niveaus. We pleiten voor een aanpak die aandacht en zorg centraal stelt voor de reële noden van alle mensen. Het recht op wonen voor iedereen mag gerust als verkiezingsslogan worden gehanteerd.
Ondertekenaars:
Francine Mestrum, Sarah Hutse, Hans Lammerant, Ginette Bauwens, Robrecht Vanderbeeken, Pascal Debruyne, An De Bisschop, Ico Maly, Paul Pattaer, Roel Stynen, Leen Van der Vorst, Filip De Bodt, Michel Vanhoorne, Sven Naessens, Dominique Willaert, Gregory Cremmery, Joeri Willekens, Fred Louckx, Jan Blommaert, Piet Saey, Karim Zahidi, Eric Goeman, Ward Treunen, Jeroen Robbe, Carla Ronkes, Koen Bogaert, Anke Hintjens en Mong Rosseel.
