Op 26 april begon in Luxemburg het proces tegen LuxLeaks-klokkenluider Antoine Deltour. De beschuldigingen zijn niet mals: diefstal, schending van het beroeps- en bedrijfsgeheim, frauduleuze toegang tot informatie, en nog van dat. Zijn misdaad: hij bracht gegevens over de schandalige frauduleuze belastingsconstructies in het Groot-Hertogdom Luxemburg aan de oppervlakte. Honderden grote bedrijven, waaronder Deutsche Bank, Ikea, Apple, Amazon, CocaCola en vele andere vonden in het offshore-staatje-zonder-kust een veilige haven voor hun miljarden, dank zij de goede diensten van PricewaterhouseCoopers, het speculatiedienstenbedrijf waarvoor Deltour werkte. De belastingsconstructies (‘tax rulings’) werden opgezet onder het toeziend oog van toenmalig Luxemburgs premier en huidig voorzitter van de Europese Commissie Jean-Claude Juncker.
Het leek er zelfs even op dat het wat warm zou worden voor de commissievoorzitter, want een regeringshoofd dat jarenlang andere EU-lidstaten berooft van belastingsinkomsten en daarna de Europese ‘solidariteit’ gaat belichamen is vrij gênant. Maar gelukkig (voor Juncker) was er die andere solidariteit, die van de Europese sociaaldemocraten, die eens te meer de rangen sloten met hun christendemocratische vrienden, en met de nodige trucs vermeden dat er in het Europees Parlement een echte onderzoekscommissie met reële bevoegdheden kwam over de zaak (1).
De politieke vader van de Luxemburgse constructies gaat dus vrijuit, de klokkenluider riskeert 5 jaar (10 volgens andere bronnen) en een boete van een miljoen euro. Ook een collega van Deltour en de journalist Édouard Perrin zitten in de beklaagdenbank. Het doet denken aan een anonieme proteststem uit zeventiende-eeuws Engeland, die de inbeslagname van de gemeenschappelijke dorpsgronden (het gemeen, de commons) door de grootgrondbezitters aldus becommentarieerde:
The law locks up the man or woman
Who steals the goose from off the common
But leaves the greater villain loose
Who steals the common from the goose.
[De wet klist man of vrouw
die een gans steelt van ’t gemeen,
maar laat een grote schurk blauw blauw
die de gans ’t gemeen ontneemt.]
(De vergelijking loopt in zoverre spaak dat Antoine Deltour geen enkele diefstal pleegde op het ‘gemeen’. Integendeel, hij verrijkte dit gemeen met een belangrijke informatie. Zelfs het Europees Parlement erkende dat door hem in 2015 de Europese Burgerprijs toe te kennen wegens zijn “bijdrage aan de Europese waarden”.)
Nu zou je denken dat anderhalf jaar na LuxLeaks, en nu met de Panama Papers nog veel meer schandalen aan het licht beginnen te komen, de politieke klasse zich wel verplicht voelt om minstens een schijn van rechtvaardigheid op te houden. Mis! Op 14 april keurde het Europees Parlement de Richtlijn over bedrijfsgeheimen goed (‘trade secrets directive’) (2). Officieel is de bedoeling industriële spionage tegen te gaan, en er staat een zinnetje in dat de richtlijn “geen beperking mag vormen voor activiteiten van klokkenluiders”, maar ngo’s zien er vooral een muilkorving van de informatieverwerving in, en een bedreiging voor journalisten (3) (4). Nu reeds verbergen bedrijven zich achter het bedrijfsgeheim om essentiële informatie achter te houden. Zo verwijst de anti-lobby ngo Corporate Europe Observer (CEO) naar Monsanto dat de door haar gesponsorde studies die de onschadelijkheid van glyfosaten moeten bewijzen niet wil vrijgeven wegens bedrijfsgeheim… (5).
Maar wat deden de vertegenwoordigers van de Europese sociaaldemocratie (S&D), zij die zich in verkiezingstijden graag opwerpen als de verdedigers van the commons ? Ze keurden dit massaal goed! Welgeteld drie S&Ders waren tegen, 163 voor, waaronder Kathleen Van Brempt (sp.a) en de PvdA-ers Agnes Jongerius, Kati Piri en Paul Tang; de drie Belgische PS-ers onthielden zich. Alle Groenen stemden tegen, waaronder de Belgen Bart Staes en Philippe Lamberts, en de Nederlanders Bas Eickhout en Judith Sargentini. Alle europarlementariërs van radikaal links (GUE/NVL) waren tegen, waaronder Dennis de Jong, Anja Hazekamp en Anne-Marie Mineur (6).
Als er nog eens verkiezingen zijn: boer, pas op je ganzen!
Noten:
1) Zie hierover Luxleaks: alle koetsen rond Juncker !
2) Bescherming van bedrijfsgeheimen tegen het onrechtmatig verkrijgen, gebruiken en openbaar maken daarvan, http://www.europarl.europa.eu/sides/getDoc.do?type=TA&reference=P8-TA-2016-0131&language=NL&ring=A8-2015-0199
3) Matt Hermers, “EU-Richtlijn Bescherming handelsgeheimen, een bedreiging voor de demokratie”,
http://www.andereuropa.org/eu-richtlijn-bescherming-handelsgeheimen-een-bedreiging-voor-de-demokratie
4) Olivier Winants, “#TradeSecrets: Meer privacy voor bedrijven, minder voor burgers”, http://solidair.org/artikels/tradesecrets-meer-privacy-voor-bedrijven-minder-voor-burgers
5) CEO, 30 maart 2016, “Trade Secrets Protection”, http://corporateeurope.org/power-lobbies/2016/03/trade-secrets-protection
Dit artikel verscheen oorspronkelijk op Ander Europa.
