De toestand is ernstig, zeer ernstig. De meest heilige plaats van de Vlaamse ontvoogding, de IJzertoren, trekt elk jaar minder bedevaartgangers. Maar dat is niet alles: het memoriaal, “ce lieu de mémoire national” zoals de Fransen het zo mooi kunnen zeggen, is het slachtoffer geworden van consumeringsdrang, van het materialisme waartegen de conservatieve, katholieke en kleinburgerlijke Vlaamse voortrekkers ten strijde trokken om het idealisme, de offerbereidheid van ons volk sterk te maken. In plaats van vendelzwaaien, stoere kaken, koppelriemen, neoromantisch gekweel en gezwollen toespraken, kan men er nu een babyborrel drinken, of in de top van de toren culinaire avonden beleven.
Het Monument en zijn museum staan namelijk te huur voor feestvierders en andere privébijeenkomsten. Het hoogstaande en fijnzinnige weekblad ’t Pallieterke spreekt van “een pijnlijke stap in de ontwijding van een plek die veel Vlamingen raakt”. Gelijk heeft ’t Pallieterke. Samen met de christelijke religieuze beleving, de geestelijke grondslag van ons volk, verdwijnt de religieuze sfeer die het Monument omringde. En wat komt er voor in de plaats? Steeds meer moslims, zelfs Vlaamse, en die trekken niet naar Diksmuide. Onze Lieve Vrouw van Vlaanderen, sta ons bij! Sint Lutgardis bidt voor ons! Bart de Wever, besef dat ge met uw neoliberale politiek de commercialisering van alles wat ons dierbaar is in de hand werkt. Filip de Winter, aarzel niet, trek ten strijd, dit keer niet naar het Oosten, maar naar het Westen.
Dat er steeds minder bedevaarders komen heeft te maken met de verzwakking van de conservatief – flamingante beweging die niet meer hoeft te vechten. Vlaanderen heeft immers alle bevoegdheden, waarvoor haar Beweging gestreden heeft. Nu nog onafhankelijk worden en onze natie wordt een staat. We zijn dan terug in de 19e eeuw, het tijdperk waarin samen met het industriële kapitalisme de natie-staat, het nationalisme en het imperialisme ontstond. Die verzwakking van de Vlaamse Beweging roept ernstige vragen op. Is ze nog wel nodig? Gaan we zoals de Nederlanders een identiteitscrisis tegemoet?
Dat het Monument open staat voor commercie heeft te maken met een slinkend bezoekersaantal, maar ook met de eisen van ons neoliberaal tijdperk. De Vlaamse overheid schenkt 500.000 euro werkingskredieten aan het Monument, 131.000 voor onderhoud en 378.000 voor haar culturele opdracht, wat dat ook mag zijn: actie voor vrede in Syrië?
Maar dit volstaat niet. Het memoriaal moet gerestaureerd worden en dat zal 2 miljoen euro kosten, waarvan 400.000 uit eigen portemonnee moeten komen. Er is een nieuw “brandpunt” nodig in het museum, aldus directeur Dirk Demeurie. Geert Bourgeois, Vlaams minister van Onroerend Erfgoed, vindt commercialisering “heel normaal”.
Dat klopt met de lijn van zijn partij. Het memoriaal van Diskmuide maakt eigenlijk deel uit van de openbare diensten en kan dus de commerciële toer op. Waarom zouden we het Monument niet privatiseren. Dat zou de ideale oplossing zijn. Wordt binnenkort de IJzertoren eigendom van een Chinees consortium? Waarom niet? Als het maar blijft draaien. Als zijn symboliek maar niet in het gedrang komt.
