Tsaristisch Rusland: een achterlijk en grotendeels feodaal land In 1861 besliste tsaar Alexander II om de lijfeigenen te bevrijden. Elke boer kreeg een stuk land van ongeveer 4 hectare maar moest voor dit stuk land betalen in 49 jaarlijkse betalingen aan de staat. De staat had dat geld voorgeschoten aan de landeigenaars. In 1881, na […]
Film: Der Junge Karl Marx van Raoul Peck
De film Der Junge Karl Marx die de grote Haïtiaanse filmmaker Raoul Peck aan de jonge Marx wijdde, is een echt meesterwerk. Het is tevens het werk van een cineast die kant koos: die van de onderdrukten en uitgebuitenen die strijden voor hun emancipatie. Vandaar zijn belangstelling voor een zekere Karl Marx, die hij verdedigt […]
Merkwaardig restant van stalinistisch bedrog
Ik open het postpakket en lees de lange titel Alexandre Voronski 1884-1943 Un bolchevik fou de littérature. (1) Heb ik een verkeerd boek besteld? Gaat dit over een andere Voronski? Is dat wel de man waarvan ik een biografie wil lezen? Mijn twijfel betreft het in de titel vermelde jaar van overlijden, 1943. Omdat ik […]
Isaak Babel bekent: ‘Thee met Trotski’
De Russische schrijver Isaak Babel wordt tijdens Stalins Grote Zuivering vermoord. Vermeende misdaden: trotskisme en spionage. De ‘bekentenissen’ worden afgedwongen in de beruchte Loebjanka. Hoe het er daar aan toe gaat weten we uit een brief die ik hier eerder gepubliceerd heb. Uit het dossier van Babel vertaal ik de passages waarin de auteur ‘trotskisme […]
De ondervraging van Vsevolod Meyerhold
Vanaf 1934 wordt het voor schrijvers in de Sovjet-Unie levensgevaarlijk om buiten de lijntjes van het socialistisch realisme te kleuren. Letterlijk levensgevaarlijk. In 1939 verklaart de experimentele theaterregisseur Vsevolod Meyerhold: ‘Dit beklagenswaardige en steriele ding dat socialistisch realisme heet, heeft niets met kunst te maken.’ De daaropvolgende dag wordt hij gearresteerd. Zijn misdaad: het beoefenen […]
“October” van China Miéville
Een revolutie van inkt en papier Honderd jaar geleden aarzelde een woelig Rusland niet om, in het heetst van de strijd, inkt te doen vloeien. John Reed was erbij: “All Russia was learning to read, and reading – politics, economics, history – because the people wanted to know […] Russia absorbed reading material like hot […]
Paul Le Blanc weet hoe je een debat moet aanzwengelen
In 2015 publiceerde de Amerikaanse historicus Paul Le Blanc een nieuwe biografie van Leon Trotski. (1) Twee zaken vallen op. Hij focust vooral op de periode van 1929 tot 1940, de jaren van ballingschap. Wat Le Blanc ook zegt is dat enkele klassiekers van het trotskisme niet origineel zijn. Dat geldt zowel voor de theorie van de […]
2 tot 4 november 2017: Colloquium: Hoop, utopieën en erfenissen van de Russische revolutie
Ter herdenking van de 100e verjaardag van de Oktoberrevolutie wordt van 2 tot 4 november in Brussel een groot colloquium georganiseerd. De SAP nodigt graag iedereen uit aan dit colloquium deel te nemen. Programma Donderdag 2 november: Openingssessie – 16u: Onthaal – 16u30: Inleidingen door Alexander Rabinowitch (Indiana University): «The Bolsheviks Come to Power Revisited : […]
Lenin, de man op de berg
Een man bestijgt een steile berg. Hij is al hoger gekomen dan wie dan ook vóór hem. Maar dan loopt hij vast. Er is geen gebaand pad verder omhoog. De helling is te steil. Hij moet een stuk terug, struikelend, om verderop een nieuwe poging te wagen. Aan de voet van de berg staat een […]
Russische revolutie en wetenschappelijke ecologie: een te kortstondige convergentie
16 januari 1919. De burgeroorlog woedt volop. De witte legers van admiraal Koltchak zijn de Oeral overgestoken en rukken op naar Moskou. Het territorium dat door de roden wordt gecontroleerd krimpt met de dag. De sovjets zijn in doodsgevaar. In zijn bureau in het Kremlin vindt Lenin tijd om te debatteren over… de bescherming van […]
