Deze verklaring werd aangenomen door het Bureau van de 4e Internationale op 28 juni 2016.
1) Het resultaat van het Britse referendum is een volgende stap in de crisis van de EU na Griekenland en de asielcrisis. Een grote meerderheid van de kiezers in Engeland en Wales stemden voor de Brexit en leggen daarmee de “Leave” op aan het geheel van de UK, niettegenstaande de tegengestelde stemming in Schotland en het Noorden van Ierland, een factor van crisis binnen de Britse staat ie mogelijk kan leiden tot een een tweede referendum over onafhankelijkheid in Schotland.
2) De xenofobe discours waarbij Oost-Europese immigranten werden gestigmatiseerd zoals ze werden gehanteerd door de belangrijkste woordvoerders van de Leave-campagne, of het nu Boris Johnson (Conservatieve Partij) of Nigel Farage (UKIP) was, domineerden de campagne. Zo slaagden ze er in de diepgewortelde sociale woede van brede lagen van de bevolking te – diegenen die de belangrijkste slachtoffers waren van het besparingsbeleid, het verlies van banen en het schrappen van uitkeringen – te gebruiken.
Deze woede keerde zich tegen de elites (of ze nu in Westminster of Brussel zaten). Helaas brengt deze afwijzing van EU, op massa-schaal, geen progressief radicalisme gericht tegen het bezuinigingsbeleid tot uiting, maar een afwijzing van Europese immigrante arbeiders, die tot zondebok worden gemaakt voor het verlies van banen, vermengd met een afwijzing van de Europese Unie die verantwoordelijk wordt gesteld voor de aanvallen die de mensen moesten ondergaan. Dit leidde tot publieke uitingen van racisme en xenofobie die onaanvaardbaar werden geacht sinds de jaren ’70 toen, samen met andere initiatieven, de Anti-Nazi League hielp het opkomende tij van het rechtse extremisme te keren.
3) De dynamiek die leidde tot het uitroepen van het Britse referendum – in de eerste plaats de ontwikkeling van UKIP, mee groot gemaakt door de Eurosceptische vleugel van de Tories – betekent dat het terrein waarop het referendumdebat werd gevoerd in GB extreem nadelig was voor de linkerzijde.
De Labour Party werd verscheurd tussen een traditionele afwijzing van de EU – zoals het geval was in het vorige referendum in 1975 – en druk van krachten vanuit de vakbonden en anderen die stelden dat de EU als een schild had gefunctioneerd tegen sommige van de ergste uitwassen van het neoliberalisme. Dit was gecombineerd met een verlangen het rechtse, tegen immigranten gerichte xenofobe discours van de Leave-campagne af te wijzen. Stemmen binnen Labour die opriepen voor Leave kregen meer media-aandacht dan het officiële partijstandpunt voor Remain. Desondanks steunde slechts 37% van de Labour-kiezers Leave.
4) De mainstream Remain-campagne kwam over als die van de elites, van een arrogante City. Ze speelde in op de angst voor een catastrofe in geval van een Leave-stem, en dat op een moment dat miljoenen Britse werkenden al te maken hadden gehad met een sociale ramp die werd veroorzaakt door dezelfde mensen die hen probeerden te overtuigen in de EU te blijven.
5) In deze situatie was het onvermijdelijk dat de linkse campagnes – Another Europe Is Possible (AEIP) dat opkwam voor een ja-stem om in de EU te blijven en Left Leave (Lexit) dat opkwam voor een nee-stem – een zeer beperkt gehoor zouden vinden. Ondanks dat kreeg AEIP sterke steun van Schaduw Kanselier John McDonnell, de leiding van de Green Party en heel wat linkse vakbondsmilitanten, in de eerste plaats van Matt Wrack, nationaal secretaris van de vakbond van de brandweerlui FBU, en van duizenden activisten uit het ganse land.
6) Het resultaat van deze stemming brengt alle werknemers en studenten uit EU-landen, in de eerste plaats deze uit Oost-Europa in een zeer onzekere materiële situatie. Zij voelen zich kwetsbaar voor de uitingen van xenofobie die door de campagne werd opgehitst. Er hebben zich al fysieke aanvallen op migranten – bovenal op Poolse mensen – voorgedaan. Ook zullen de banen en de koopkracht van de ganse Britse arbeidersklasse leiden onder de gevolgen van de monetaire manoeuvres rond de pond sterling en de eventuele maatregelen die door EU worden genomen.
Verre van deel uit te maken van een progressief project voor het verwerpen van het soberheidsbeleid en de kapitalistische politiek, zal de Leave-stem leiden tot een zelfs nog meer reactionaire bocht van een nieuwe Conservatieve regering, tegenover een Labour dat door het referendum verzwakt werd en met een sterke campagne van de rechterzijde van Labour tegen het voorzitterschap van Jeremy Corbyn.
7) De initiatieven die in de UK onmiddellijk na het referendum werden genomen om solidariteit te betuigen met alle immigrante werknemers zijn bijgevolg erg belangrijk en zouden moeten worden voortgezet en uitgebreid. Ondanks de meningsverschillen rond het referendum is de taak nu in zo breed mogelijke eenheid actie te voeren tegen het soberheidsbeleid en in solidariteit met migranten, en verzet te bieden tegen de campagne van de rechterzijde van Labour tegen Corbyn en links.
8) Brexit verzwakt de EU structureel en leidde tot een crisis van leiderschap aan de top waarvan de gevolgen nog niet kunnen voorspeld worden. Maand na maand worden de gevolgen van de dictaten die een besparingsbeleid opleggen duidelijk voor de heersende: de stemmen van protest van het Griekse volk in januari en juli 2015, de sterke Franse mobilisatie tegen de aanvallen op de arbeidswetgeving, recent nog het zwaar stemmenverlies voor Matteo Renzi in de gemeenteraadsverkiezingen in Italië.
9) Het totaal gebrek aan democratie in het functioneren van de Europese Unie, de accumulatie van sociaal ongenoegen tegenover de aanvallen van rechtse en linkse regeringen, komt tot uitdrukking telkens de bevolking de kans krijgt. De EU vernietigd alle sociale bescherming en wetgeving, in alle landen, staat voor competitie van allen tegen iedereen en afbraak van werkzekerheid voor de werkende bevolking doorheen de Europese Unie.
Helaas speelt de arbeidersbeweging in Europa en bovenal het EVV (Europees Vakverbond) haar rol van bolwerk en wapen voor internationale solidariteit en verdediging van sociale rechten niet. Er is nog geen progressieve dynamiek op Europese schaal die deze frustratie in een veralgemeend uitdagen van het kapitalistisch besparingsbeleid kan omzetten.
10) De EU is een burgerlijke instelling waarvan wij denken dat ze niet kan hervormd worden. Ze moet vernietigd worden om een nieuwe basis tot stand te brengen voor inter-Europese samenwerking op een basis van solidariteit tussen wie uitgebuit en onderdrukt wordt.
11) Om deze crisis van de Europese Unie in het voordeel van al wie onderdrukt en en uitgebuit wordt te keren is een niveau van politieke samenhang en sociaal gewicht van radicale antikapitalistische krachten nodig dat volledig heropgebouwd moet worden op een Europees niveau.
12) In deze situatie zijn onze taken de volgende:
- Op een Europees niveau moeten we alle initiatieven (Madrid conferentie enz.) tegen het besparingsbeleid dat door de EU wordt opgelegd ondersteunen, terwijl we tegelijk duidelijk de verantwoordelijkheid van de verschillende burgerijen op het niveau van de natie-staten uitleggen. We klagen het tegen elkaar opzetten van werkenden uit verschillende landen aan en vechten voor een opwaartse harmonisering van de sociale rechten en lonen.
- We voeren samen actie tegen het betalen van illegitieme openbare schuld en tegen ondemocratische verdragen als TTIP en CETA.
- We geven weerklank aan en organiseren solidariteit met alle strijd van bevolkingen die concreet opkomen tegen de door de Trojka opgelegde politiek (Griekenland, Portugal, …).
- We vernieuwen onze inspanningen in de solidariteit met migranten en hun eis voor het recht op residentie, werk en sociale voordelen in de EU, voor open grenzen, en proberen onze banden met migrantenorganisaties te versterken.
- We promoten en voeden het debat binnen de Europese radicale linkerzijde rond de perspectieven om te komen tot een nieuw – antikapitalistisch, antiracistisch, ecosocialistisch en feministisch – Europa.
