Het Russische aardgasbedrijf Gazprom sloot bilaterale verdragen af met Bulgarije, Servië, Hongarije, Griekenland, Slo venië, Kroatië en Oostenrijk voor het aanleggen van een aardgaspijpleiding naar Europa, het zgn. South Stream-project. (Een ander Gazprom-project is Nord Stream, een pijpleiding door de Baltische Zee, waarmee Gerhard Schröder een centje voor de oude dag bijverdient na zijn politieke carrière). Op 4 december verklaarde de Europese Commissie dat deze verdragen een inbreuk vormen op de Europese wetgeving.
De EU eist dat de verdragen opnieuw onderhandeld worden. Wat zijn de bezwaren? Ten eerste het feit dat Gazprom de pijplijn uitbaat maar er ook zelf gebruik van maakt; in de EU geldt een “ownership unbundling rule” (die meebrengt dat bv. de spoorwegen moeten ‘ontbundeld’ zijn in een bedrijf dat de spoorinfrastructuur beheert en andere die vervoerdiensten leveren). Voorts moeten derden toegang hebben tot de pijplijn, en tenslotte voldoet de tariefstructuur niet aan de EU-regels.
Ik wil het hier niet hebben over het South Stream-project als dusdanig, over de ecologische aspecten bijvoorbeeld (waar de EU-bezwaren ook helemaal niet over gaan). Ik wil dit EU-protest alleen vergelijken met een ander nieuws van de voorbije dagen. In Spanje is er wetgeving in de maak die contestatie van het soberheidsbeleid met monsterboetes wil bestraffen, of misschien juister gesteld: die protest de mond wil snoeren nog voor het geuit wordt. De tarieven voor de vrije meningsuiting zouden wel héél hoog worden. Voor het beledigen van een regeringsfunctionaris bijvoorbeeld denkt men aan 30.000 €; blokkades aan kerncentrales, luchthavens of het storen van verkiezingen zouden op 600.000 € komen.
Reactie van de eurocommissaris voor justitie: “dit is een interne Spaanse aangelegenheid, het zijn de lidstaten die verantwoordelijk zijn voor de ordehandhaving en de veiligheid.”
En daarmee is de aard van het EU-beestje meer dan duidelijk. De EU garandeert de vrijheid door verdragen en regels, tenminste voor zover het vrijheid voor het kapitaal betreft om zijn winsten te maximaliseren. Wat de sociale rechten en politieke vrijheden betreft, bestaat de EU plots niet meer.
Dit artikel verscheen oorspronkelijk op Ander Europa.
