De sp.a hield op zondag 21 mei een ‘Europa-congres’. De voorgestelde tekst werd door 4 werkgroepen (Internationale handel , Unie van Welvaartsstaten, Asiel en migratie, Vrede & ontwikkeling) gedurende tweeëneenhalf uur onder handen genomen en resulteerde in een goedgekeurd document van 138 resoluties. De tekst kunt u hier downloaden.
Het is positief dat aan Europese kwesties een – weliswaar kort – apart congres werd gewijd, voorbereid met een uitgebreide ontwerptekst waar duidelijk werk werd ingestoken. Op de analyses en voorstellen zelf zou heel wat kunnen opgemerkt worden, in de eerste plaats op de standpunten in verband met asiel en migratie.
Het is niet toevallig dat zowel De Morgen als De Standaard de ‘strenge buitengrenzen’ van de EU als een kernpunt van het congres vermelden. De aandacht gaat ook haast uitsluitend naar de eurozone, die toch nog altijd maar 19/27 of 19/28 van de EU-uitmaakt; de catastrofale euroarchitectuur wordt ook aan geen enkele serieuze kritiek onderworpen, en lidmaatschap ervan wordt als een soort keurmerk voorgesteld.
De sp.a meent ook haar bijdrage tot de bestrijding van de werkloosheid te kunnen leveren door de lancering van het ordewoord Buy European, de echo van Trumps Buy American. Is een Volkswagen met vervalste software dan zoveel socialer dan een Toyota? Ligt de emancipatie van de werkende klasse in het verdedigen “onze” kapitalistische bedrijven?
Maar wat enorm opvalt is dat in de congrestekst geen enkele poging wordt ondernomen om een politieke strategie te ontwikkelen waardoor de standpunten zouden kunnen gerealiseerd worden. Weliswaar wordt herhaald geschreven “Hoe willen we het aanpakken?”, maar van een concreet voorstel over politieke strategie is nergens sprake. Alles speelt zich af in een perfect politiek vacuum, waarin geen bondgenoten of tegenstanders bestaan (op de ‘rechtspopulisten’ na).
De sp.a waant zich sterk genoeg om al haar mooie en minder mooie ideeën op te dringen aan de rest van Europa, waarschijnlijk door de overtuigingskracht die uitgaat van de voorstellen zelf. Er zijn geen andere sociaaldemocratische partijen in Europa, ze worden in ieder geval niet vermeld. Er is geen sociaaldemocratische, groene of linksradicale fractie in het Europees Parlement, er bestaat geen Partij van Europese Socialisten, laat staan een ‘progressieve caucus’ in het Europees Parlement waar de PS-collega’s van over de taalgrens wel aan deelnemen, maar niet de ene sp.a-parlementariër Kathleen Van Brempt. …
Hoe geloofwaardig is het dan als de sp.a in haar eentje zal strijden voor een “Europese werkloosheidsverzekering voor crisistijden”, een “Europese Centrale Bank die focust op werkgelegenheid” of een Europese vennootschapsbelasting, standpunten waar de zusterpartijen het vaak niet eens willen over hebben?
Men kan dan ook niets anders dan de congrestekst beschouwen als een product voor binnenlandse consumptie, waarmee zwart op wit kan aangetoond worden dat de sp.a het allemaal anders ziet dan het rechtse Juncker-Europa, maar ook bijvoorbeeld dat de sp.a niet zal ingaan tegen het inhumane Europese en Belgische asielbeleid.
“Vluchtelingen moeten in de regio rond de oorlogszones een menswaardig leven kunnen leiden” (resolutie 86) en asielaanvragen is een aangelegenheid die aan de buitengrenzen wordt afgehandeld. Economische immigratie om de knelpuntberoepen in te vullen vindt wel genade. Dat zijn standpunten waarmee men naar de kiezer, een bepaald soort kiezer, kan gaan, de rest kan hoogstens vermijden dat een sp.a-mandataris uit Kortenberg of Lo-Reninge met de mond vol tanden staat als hij of zij gevraagd wordt naar het partijstandpunt over eurobonds of detachering.
De eigenlijke politieke boodschap, waar iets meer concrete gevolgen aan vast zitten, moet men aflezen uit verklaringen van sp.a tenoren over het congres. Zo zei voorzitter Crombez dat de sp.a zal samenwerken “met alle progressieven, van Varoufakis tot Macron“. Dat gewezen zakenbankier en medeauteur van de Franse antivakbondswetten Macron een progressief is, vindt men weliswaar nergens in de congrestekst, maar de voorzitter lijkt het er wel te kunnen uit afleiden.
Er zijn een aantal standpunten die een concrete strijd zouden kunnen impliceren, zoals het afwijzen van nieuwe gevechtsvliegtuigen (resolutie 130) of het uitgeven van een euro voor duurzame ontwikkeling voor elke euro uitgegeven voor defensie (131). Maar er is natuurlijk een hemelsbreed verschil tussen een zinnetje in een tekst en een consequente politieke strijd die tegen de stroom ingaat. De eerste aanwijzing dat de sp.a voor dit laatste zou gekozen hebben moet nog blijken.
Dit artikel verscheen oorspronkelijk op Ander Europa.
