Het resultaat van het referendum in het Verenigd Koninkrijk is enorm belangrijk voor de politieke en sociale toestand in Europa. De uittreding van het Verenigd Koninkrijk uit de Europese Unie verdiept de crisis van deze instelling die werd opgezet door en voor de grote kapitalistische groepen van het continent. De beurzen maken hun diepste duik sinds de wereldcrisis in 2008 en dat is ook het geval voor het Britse pond en de euro. Cameron heeft zijn ontslag ingediend.
In het Verenigd Koninkrijk kan er bovendien een implosie plaats hebben omdat de onderdrukte naties Schotland en Noord-Ierland tegen de Brexit gestemd hebben. Schotland zou een nieuw referendum over onafhankelijkheid kunnen afdwingen en ook winnen. Een belangrijk imperialistisch land, de tweede grootste economie van de EU, met de City van Londen als symbool van het wereld financiewezen, is duidelijk verzwakt. De EU ziet een spectaculaire uitbarsting van de reeds jaren aanslepende crisis en dit na de Griekse crisis in 2015.
Voor de werkende klasse, in de eerste plaats de immigranten en ‘raciale’ minderheden, valt hier echter niets te vieren, noch in het Verenigd Koninkrijk noch in de rest van Europa. Eén jaar later, is dit het omgekeerde van het Griekse referendum. In juli vorig jaar won Tsipras ( tegen zijn wil in) het door hemzelf georganiseerde referendum onder druk van de bevolking die een breuk met de besparingspolitiek opgelegd door de EU eiste. Maar het Britse referendum kwam er onder druk van de rechterzijde van traditioneel rechts en van uiterst rechts. Zij overheersten totaal het debat, met de steun van de schandaalpers. Reactionaire, ultra liberale, autoritaire en racistische stromingen zijn nu veruit de grootste winnaars.
Er is in het Verenigd Koninkrijk op korte termijn geen sprake van een “Lexit” (een linkse uittreding). Corbyn wordt bovendien door de rechterzijde van Labour aangevallen omdat hij de EU van vandaag niet genoeg verdedigd heeft. De roemruchte racistische leider van de UKIP, Nigel Farage, heeft durven zeggen dat “deze overwinning zonder enig geweerschot werd behaald” en dat terwijl Jo Cox, het Britse links en feministisch parlementslid, die de vluchtelingen ondersteunde, enkele dagen gelden werd vermoord door een Britse militante nazi. Jo Cox, een gruwelijk symbool, was ook geliefd bij de Syriërs omdat ze hen steunde tegen Assad, tegen Daesh en de Vesting Europa. De reactionaire pro-Brexit aanhangers zijn erin geslaagd de vluchtelingencrisis en de aanslagen, resultaat van de bloedige contrarevolutie in Syrië en van het sluiten van de grenzen, te misbruiken.
De Europese Unie is schuldig aan een misdaad met voorbedachten rade tegen de Europese volkeren, in de eerste plaats tegen het Griekse volk, ze is schuldig aan misdaden tegen de mensheid ten opzichte van de vluchtelingen die ze laat sterven aan haar grenzen. Die Europese Unie is nu danig verzwakt. Maar ook hier moeten we niet te vlug victorie kraaien. De uiterst rechts krachten op het continent staan op de eerste rij om deze crisis uit te diepen en, zoals in Engeland, de weg te openen voor openlijk racistische projecten die nog meer reactionair zijn dan deze van de EU. Van Le Pen in Frankrijk tot Geert Wilders in Nederland, en de Partij van het Volk in Denemarken, roepen deze krachten nu op om overal referenda te organiseren naar het voorbeeld van de Brexit.
Het referendum van de Brexit is dus een ernstige waarschuwing voor de linkse krachten, de sociale bewegingen en de antikapitalisten in heel Europa. Op 26 juni zijn er in Spanje verkiezingen. Daar zal een coalitie van radicaal links de betwisting van de gevestigde orde belichamen. De crisis van de EU zal na deze verkiezingen nog verscherpen. Maar links moet eindelijk durven een duidelijke positie in te nemen in het strategisch vraagstuk van haar houding tegenover de EU. Dit project ter hulp komen, wat de sociaaldemocratie en de Confederatie van Europese Vakbonden hebben gedaan in de Griekse crisis ( maar ook Tsipras zelf!) betekent aan het kapitaal de middelen ter hand doen om de wereld van de arbeid te treffen.
Links moet durven breken met de Europese instellingen en niet meer gehoorzaam hun politiek volgen. Het gaat er niet om “de EU te veranderen”, maar de EU te breken. Niet in naam van een nationalistisch en racistisch terugplooien, maar in naam van het internationalistisch project voor een ander Europa – dat sociaal, ecologisch, democratisch en vrijgevig is – met het op poten zetten van een Grondwetgevende Vergadering van de volkeren.
We hernemen de oproep van Olivier Besancenot (NPA, Frankrijk), Miguel Urban (Podemos, Spaanse Staat) en Antonis Davanellos ( Volkseenheid, Griekenland) ten gunste van een “Austerexit” (stoppen met de besparingen) na de capitulatie van Tsipras: “ Uit Europa treden betekent volgens ons niet dat we de grenzen zien als een bescherming tegen de besparingspolitiek. Het is een vertrekpunt om een ander Europa op te bouwen dat trouw is aan de belangen van de bevolking, zoals het huidige Europa de belangen dient van de bankiers. We verwerpen zowel de heerschappij van de trojka als die van onze nationale kasten.”
Een radicaal alternatief voor de besparingen die door Europa worden opgelegd, een alternatief institutioneel project tegen dit autoritaire Europa, zijn nodig om te beletten dat radicaal, neofascistisch en racistisch rechts de sociale ontevredenheid en de frustratie over de democratie zou kunnen gebruiken ten gunste van een reactionair project. Het gevaar is erg groot. Dit is voor ons de belangrijkste les die uit we de Brexit moeten trekken.
Organisatie en coördinatie van een vastberaden strijd tegen de soberheidspolitiek en het racisme, het bundelen van de sociale, feministische, ecologische gevechten, zij zijn het vertrekpunt en de hefboom van een alternatieve strategie van links om onze regeringen die steeds meer soberheid doorvoeren en steeds meer autoritair optreden, ten val te brengen. De prachtige mobilisaties tegen de nieuwe arbeidswetgeving in Frankrijk bewijzen het: de diepe crisis van het Europees kapitalisme vormt een gevaarlijke situatie, maar ze biedt ook mogelijkheden om deze wereld te veranderen indien we ons op een duidelijke basis kunnen verenigen.
De antikapitalistische en internationalistische linkerzijde draagt hier een enorme verantwoordelijkheid. De SAP zal al het mogelijke doen om die verantwoordelijkheid op te nemen. In ons land begint dit met het gevecht voor het radicaliseren van het verzet tegen de regering Michel Jambon, door te breken met de funeste strategie van het overleg die de vakbeweging momenteel verlamt en het gevaar van een grote verzwakking ervan inhoudt.
Mauro Gasparini en Daniel Tanuro zijn lid van de leiding van de SAP.
