Op 23 juni zal in Groot-Brittannië een referendum plaatsvinden over het al dan niet in de Europese Unie blijven. Het besluit om het referendum te houden was een toegeving van de conservatieve premier David Cameron om te proberen rechtse eurosceptici in zijn eigen partij te paaien. Zoals voorspeld, is het resultaat een feest voor de reactie.
De referendumcampagne kwam echt op gang na de lokale en regionale verkiezingen van 5 mei, waarin de Labour Party van Jeremy Corbyn het over het algemeen goed deed. Degenen die voor een Brexit (vertrek van Groot-Brittannië uit de EU) pleiten, waaronder de voormalige Londense burgemeester Boris Johnson, richten zich op een xenofobe en racistische manier op de migratie.
Ze gingen vooruit in de peilingen na een belachelijke uitspraak van Cameron, waarin hij beweerde dat het vertrek van Groot-Brittannië uit de EU tot de Derde Wereldoorlog zou kunnen leiden. Dat soort catastrofe-denken, al snel gevolgd door opmerkingen van Christine Lagarde (van het IMF) over de economische gevolgen van het vertrek van Groot-Brittannië, lieten de mensen die vóór uittreden zijn profiteren. Een vertrek-stem lijkt niet onmogelijk – wat een vreselijke gedachte is.
Links verdeeld over Brexit
Niet alleen de conservatieven zijn diep verdeeld over deze kwestie, ook links is gespleten. Er is de linkse campagne voor Blijven – genaamd ‘Een Ander Europa Is Mogelijk’ (Another Europe is Possible, AEIP) – waarin Left Unity, de Groenen en een aantal linkse mensen in Labour, waaronder schaduwpremier John McDonnell, actief zijn. Socialist Resistance (de zusterorganisatie van de SAP in Groot-Brittannië) ondersteunt deze campagne. AEIP gaat de komende tijd een grote tour met openbare bijeenkomsten in heel Groot-Brittannië organiseren om haar standpunt naar voren te brengen. AEIP ondersteunt het ‘blijven’ op een totaal andere basis dan de campagne van Cameron: zij pleit voor een sociaal Europa, een Europa van het volk en voor meer democratie. De linkse vakbond van Brandweerlieden heeft op haar nationale conferentie in mei ook voor ‘blijven’ gestemd: ‘In Europa blijven om Europa te veranderen’. (1)
De positie van Jeremy Corbyn en Labour is zeer vergelijkbaar. Corbyn richtte zijn vuur afgelopen zaterdag op een Labour-bijeenkomst, waar 3 leden van AEIP samen met hem op het podium stonden (2) tegen de regering Cameron.
De Scottish National Party is ervoor om in de EU te blijven, maar vanuit enthousiasme over de EU.
De Left Leave (Links vertrek) campagne is voor Vertrek – en wordt gesteund door de Communistische Partij van Groot-Brittannië, de Socialist Workers Party en enkele andere kleinere groepen – en staat bekend als ‘Lexit’ (Links + exit) (3), terwijl het Committee for a Worker’s International – Socialist Party (de zusterorganisatie van de LSP bij ons) zijn eigen vertrek-campagne heeft.
Waarschijnlijk ondersteunt een meerderheid van degenen die zich identificeren met radicaal links op dit moment een vertrek. Natuurlijk proberen ze zich te onderscheiden van de xenofoben, maar ze worden door hen overstemd.
Het is zeer verontrustend dat sommige mensen die campagne voeren voor Lexit de gevolgen van een Brexit voor de positie van EU-onderdanen die in Groot-Brittannië wonen negeren. In haar argumentatie voor Brexit, beweert de SWP ten onrechte dat ‘bijna tweederde van vreemdelingen in Groot-Brittannië van buiten de EU komt en niet door een Brexit geraakt zou worden.’ In werkelijkheid komt een meerderheid van de niet-Britse burgers die in het Verenigd Koninkrijk wonen uit EU-landen. (4)
Maar afgezien van gekibbel over aantallen, is de hele argumentatie hier overgoten met zelfgenoegzaamheid. EU-onderdanen in Groot-Brittannië voelen zeker dat hun positie in gevaar is en, gezien de racistische dynamiek achter de hoofdstroom van de Brexit- campagne, zou een succes daarvan de situatie nog erger maken voor alle migranten – en zij die vanwege hun uiterlijk, naam of religieuze praktijken verondersteld worden migrant te zijn, omdat ze niet voldoen aan de reactionaire mythe van wat het in de 21ste eeuw betekent om ‘Brits’ te zijn.
Een andere kwestie, waar sommige linkse activisten die voor een vertrek zijn zich op richten, is TTIP en met name de gevolgen van dit reactionaire verdrag voor de Nationale Gezondheids Zorg (National Health Service) in Groot-Brittannië. Het is natuurlijk volkomen terecht om je tegen TTIP te verzetten, hoewel de campagne in Groot-Brittannië in de verste verte nog niet de omvang heeft van bijvoorbeeld die in Duitsland. Maar de realiteit is dat TTIP één van een reeks vrijhandelsverdragen over de hele wereld is en na een Brexit, zou een rechts Groot-Brittannië zitten te springen om zich bij dergelijke verdragen aan te sluiten.
Dit zijn enkele redenen waarom Socialist Resistance denkt dat het een grote fout is om een Brexit-stem in dit referendum te steunen en dat een stem voor vertrek zeer ernstige gevolgen in Groot-Brittannië en daarbuiten zal hebben.
Geen steun aan EU
Dit is niet omdat we de EU op maar enige wijze steunen. In feite zijn we het eens met het meeste van wat de Lexiters erover zeggen. Het is een constructie die tegen de arbeidersklasse is gericht, ontworpen om de lidstaten te helpen hun arbeidskrachten efficiënter uit te buiten en de neoliberale agenda door te voeren. Wij zijn daar duidelijk over.
Het ware gezicht van de EU is de rol die zij heeft gespeeld in Griekenland, waar het de bevolking in naam van de neoliberale agenda verarmde – en het zal hetzelfde doen met elke andere lidstaat die zich niet aan de gedragscode houdt.
Wij zijn in principe voor uittreden uit de EU, maar dat betekent niet dat we voor een vertrek zijn, ongeacht de omstandigheden en de gevolgen!
Dit is niet een voorstel dat bijvoorbeeld door een linkse regering gedaan wordt om los te komen uit de door de EU opgelegde bezuinigingen, maar een voorstel om te vertrekken als een onderdeel van een rechts xenofoob project dat alleen een rechtse xenofobe uitkomst kan hebben.
De Lexit-campagne stelt dat vertrek een manier is om Cameron te verslaan. Het probleem is dat er in de coulissen nog ergere rechtse politici zoals Boris Johnson staan.
Het idee dat een vertrek-stem zou leiden tot een Corbyn-Labour-regering is onbegrijpelijk – maar dat is wel wat ze suggereren. Dit is een rampzalig optimisme. Sinds wanneer resulteert een overwinning voor rechts in een voordeel voor links?
Het probleem voor de Lexit-campagne is dat er niet een links vertrek aangeboden wordt. Het enige vertrek dat aangeboden wordt, zal worden geleid door hard-rechts. De gevolgen zouden rampzalig zijn en de politieke situatie naar rechts duwen. Het zou gezien (en geclaimd) worden als bevestiging van racisme en anti-immigratiebeleid. Het zou rechts stimuleren niet alleen hier, maar in heel Europa.
Een vertrek onder de voorwaarden van dit referendum zou arbeidersstrijd eerder terugdringen dan stimuleren.
Het is een zeer gevaarlijke situatie, gezien de peilingen die een nek-aan-nekrace laten zien. Diegenen op links die erover denken om onder deze omstandigheden voor vertrek te stemmen zouden nog eens na moeten denken over een weg die rechts en de racisten zowel hier in Groot-Brittannië als in heel Europa zal versterken.
Noten:
1) AEIP site Conferentie van de vakbond van Brandweerlieden zegt: ‘Blijf in Europa om Europa te veranderen’.
2) ITV News ‘Jeremy Corbyn neemt Conservatieven onder vuur in EU-speech’.
3) Zie de viEUws-website LEXIT: linkse partijen in de UK op weg naar EU-vertrek.
4) ‘Uit de meest recente cijfers voor het jaar 2014 blijkt dat het aantal niet-Britse onderdanen van het VK 5,3 miljoen was. Dit is 8% van de huidige Britse bevolking zoals opgetekend door de APS en betekent een stijging van 2,4 miljoen sinds 2004. Een totaal van 2,4 miljoen onderdanen van landen buiten de EU en 2,9 miljoen onderdanen van landen binnen de EU.’ Zie hoofdstuk 4 ‘immigratie naar het Verenigd Koninkrijk’ in Migration Statistics Quarterly Report: february 2016, uitgegeven door het Office for National Statistics.
Dit artikel verscheen oorspronkelijk op International Viewpoint. Terry Conway is een van de redacteuren van International Viewpoint en lid van Socialist Resistance, de Engelse afdeling van de Vierde Internationale. Nederlandse vertaling: redactie Grenzeloos.
