Op 23 maart 1883 kreeg een groep cowboys opdracht om de kudde naar de markt te brengen. Ze wilden boter bij de vis en omdat het geld er niet meteen kwam legden ze het werk neer. De actie nam uitbreiding en gedurende bijna drie maaanden kregen zeven grote ranches met een werkstaking te maken waarbij […]
Saluut aan Catalonië
“Een volkomen juiste, onbevooroordeelde verantwoording van de gevechten in Barcelona zal er nooit komen, want de bronnen bestaan niet die daarvoor nodig zouden zijn. Het enige materiaal van toekomstige geschiedschrijvers zal een berg beschuldigingen en partijpropaganda zijn.” George Orwell in Saluut aan Catalonië. Over sommige gebeurtenissen geraken we niet uitgepraat, zelfs al zijn ze al […]
Trotski in New York
Op 13 januari 1917 komt de Russische banneling Leon Trotski aan in New York ‘waar in de straten de esthetische theorie van het kubisme en in de harten de zedelijke filosofie van de dollar heerst.’ Het zijn Trotski’s woorden en ik haal ze uit zijn autobiografie die je hier in een ouderwetse Nederlandse vertaling van […]
Op zoek naar een passend stukje voor 1 mei
1 mei, Dag van de Arbeid. Terwijl ik op zoek ga naar een passend onderwerp, passeert een merkwaardig beeld mijn geestesoog. Ik zie een jongeman, een twintiger. In Amsterdam fietst hij naar de gemeenteraad waarin hij als provo verkozen werd. Het beeld is zwart-wit, het komt uit een tijd zonder kleurentelevisie. De jongeman heet Roel […]
Een balans van de John Reed Clubs
In 1929 doet de Amerikaanse communist Michael Gold een oproep: Go Left, Young Writers! Het uitroepteken markeert het begin van een nieuwe organisatie, de John Reed Clubs. Daarin komen schrijvers, intellectuelen en beeldende kunstenaars samen om er te werken rond thema’s als proletarische literatuur en revolutionaire kunst. In 1929 wordt in New York al een […]
In Hongarije gaat het van kwaad naar erger
In de journalistiek is het fait divers een ondergewaardeerd genre en da’s spijtig, want er valt veel van te leren, soms meer dan van een longread. En je bent er vlugger mee klaar, wat ook meegenomen is. Begin dit jaar wordt mijn oog aangetrokken door zo’n kort bericht: in Boedapest wordt een standbeeld van de Hongaarse […]
Gent, bakermat van democratie en socialisme
Gent, zaterdag 18 maart. — We bevinden ons in een bouwwerk dat Ons Huis heet. ‘Ons’ slaat op de socialistische werkersvereenigingen. En daarnaast staat in gouden letters: ‘Werklieden aller landen vereenigt u.’ Daar hebben we ons verenigd om er de presentatie bij te wonen van een boek over Gent, een bakermat van democratie en socialisme. De […]
Jef Last en André Gide: de politiek zal ons niet scheiden
Ze zien elkaar voor het eerst in 1934, wanneer beiden in Parijs aanwezig zijn op een congres van de ‘Association des Ecrivains et Artistes Révolutionnaires’. Dat verzamelt schrijvers en kunstenaars die sterk onder de indruk gekomen zijn van de Russische revolutie. De Franse André Gide (1869-1951) is er een van. Hij is geen communist, maar […]
Camus versus Sartre
In het naoorlogse Parijs zijn ze de herauten van de menselijke vrijheid. De kranten schrijven uitgebreid over hun trapatsen, want Albert Camus en Jean-Paul Sartre geven een stem aan wie in die tijd jong en zoekend is. Camus en Sartre zijn iconen. En ze zijn vrienden. De vriendschap kan niet blijven duren. De kwestie van […]
De linkse melancholie van Enzo Traverso
Er zijn veel redenen waarom de generatie van 1968 ter contestatie gegaan is. Een ervan is dat ze zich niet kon neerleggen bij het zogenaamde reëel bestaande socialisme. Dat verklaart mee het succes van maoïsme en trotskisme in die dagen. Elk op hun manier beoordelen die het model dat de Sovjet-Unie etaleert als pervers. Hun alternatieven […]
